Του Αχιλλέα Παπαδόπουλου, Ειδικού Καρδιολόγου
Μέρος Β’
6. Τι πρέπει να προσέχετε όταν λαμβάνετε αντιυπερτασική αγωγή;
• Πάρτε τα φάρμακά σας ακριβώς όπως σας τα έχει δώσει ο ιατρός σας. Ποτέ μην αλλάζετε ή παραλείπετε τα φάρμακά σας και ποτέ μη τα διακόπτετε χωρίς προηγούμενη επικοινωνία μαζί του.
• Να θυμάστε να παίρνετε τα φάρμακά σας καθημερινά. Ιδού μερικά τεχνάσματα για να μην ξεχνάτε τα φάρμακά σας.
– Βάλτε τα φάρμακά σας σε χώρο που σχετίζεται με τις καθημερινές σας πράξεις ρουτίνας πχ δίπλα στην οδοντόβουρτσα ή δίπλα στο τραπέζι του πρωινού.
– Σημειώστε στο ημερολόγιό σας να ανανεώσετε τη συνταγή σας προτού εξαντληθούν τα φάρμακα.
• Πάρτε μαζί σας επαρκή ποσότητα φαρμάκων όταν ταξιδεύετε.
• Εάν πιστεύετε ότι έχετε κάποια παρενέργεια από το φάρμακο συνεννοηθείτε με τον ιατρό σας. Μπορεί να χρειαστεί να το αλλάξετε.
• Εάν πρόκειται να λάβετε για κάποιο λόγο άλλα φάρμακα επικοινωνήστε με τον ιατρό σας. Μερικά από αυτά πχ τα αποσυμφορητικά της μύτης, τα αντιβηχικά ή τα αντιφλεγμονώδη, μπορεί να ανεβάζουν την πίεση. Ειδικότερα τα αντιφλεγμονώδη, όταν τα παίρνετε συχνά για την αρθρίτιδα ή την οσφυαλγία σας, μπορεί να προκαλέσουν αύξηση της πίεσης και να εμποδίσουν την δράση των αντιυπερτασικών φαρμάκων.
• Μην κόβετε τα χάπια στην μέση αν δεν υπάρχει ειδική χαραγή στο μέσο του δισκίου και αν δεν ρωτήσετε το γιατρό σας. Ορισμένα χάπια έχουν μια εξωτερική επίστρωση για να περνούν από το στομάχι και να απορροφούνται στο έντερο. Αν τα κόψετε θα καταστρέψετε αυτή την επίστρωση και θα μεταβάλετε την απόδοση του φαρμάκου. Επίσης, οι κάψουλες δεν κόβονται γιατί τα διάφορα συστατικά τους μπορεί να μην είναι ισομερώς κατανεμημένα.
• Σε περίπτωση που εμφανισθεί οποιοδήποτε σύμπτωμα κατά τη διάρκεια της θεραπείας σας και ιδίως κατά τις πρώτες ημέρες, θα πρέπει να το συζητήσετε με το θεράποντα γιατρό σας. Αυτός θα κρίνει αν χρειάζεστε τροποποίηση της δόσης του φαρμάκου ή αλλαγή με κάποιο άλλο, διαφορετικής κατηγορίας.
• Να θυμάστε ότι είναι πολύ ασφαλέστερο να παίρνετε τα φάρμακα παρά να αφήνετε αρρύθμιστη την πίεσή σας.
7. Τι ώρα πρέπει να λαμβάνουν οι υπερτασικοί ασθενείς τα αντιυπερτασικά τους φάρμακα;
Η εδραιωμένη άποψη είναι να παίρνουν όλα τα αντιυπερτασικά τους φάρμακα το πρωί. Ωστόσο, επειδή οι περισσότεροι ασθενείς θα χρειασθούν 2 ή 3 περισσότερα φάρμακα για να ρυθμίσουν τη πίεσή τους και επειδή θεωρούνται σημαντικά τα επίπεδα της πίεσης κατά τις νυχτερινές ώρες, υπάρχουν καινούργια δεδομένα σύμφωνα με τα οποία σε κάποιες καταστάσεις όπως πχ υπέρταση με άπνοια στον ύπνο, είναι καλύτερα να λαμβάνονται τα φάρμακα το βράδυ.
8. Πρέπει να παίρνουν αντιυπερτασικά οι ηλικιωμένοι άνω των 80 ετών;
Παλαιότερα η υπέρταση στους ηλικιωμένους εθεωρείτο φυσιολογική εκδήλωση γήρανσης που δεν δημιουργούσε προβλήματα. Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η υπέρταση προκαλεί καρδιαγγειακά προβλήματα ανεξάρτητα από την ηλικία και, επίσης, η σωστή ρύθμιση της πίεσης ωφελεί κυρίως τους ηλικιωμένους υπερτασικούς. Στόχος και εδώ είναι η πίεση να είναι κάτω από 16, με ιδανική τιμή κάτω από 14. Ο ηλικιωμένος υπερτασικός θα ακολουθήσει το ίδιο υγιεινοδιαιτητικό πρόγραμμα όπως και ο νεότερος υπερτασικός. Επίσης, τα αντιυπερτασικά φάρμακα που χορηγούνται στους ηλικιωμένους είναι τα ίδια με αυτά των νεωτέρων υπερτασικών. Υπάρχουν όμως και κάποιες ιδιαιτερότητες της προχωρημένης ηλικίας. Οι ηλικιωμένοι είναι συνήθως πιο ευαίσθητοι στο νάτριο, για αυτό και απαιτείται περισσότερη προσοχή στο αλάτι. Επίσης, λόγω συχνότερων διαταραχών της νεφρικής και της ηπατικής λειτουργίας οι χορηγούμενες δόσεις των φαρμάκων θα πρέπει να είναι μικρότερες. Στους ηλικιωμένους είναι συχνή η ορθοστατική υπόταση. Γι’ αυτό χρειάζεται να πίνουν αρκετό νερό, να σηκώνονται αργά από το κάθισμα και να συμβουλεύονται το γιατρό για τις σωστές δόσεις των αντιυπερτασικών φαρμάκων που λαμβάνουν.
9. Τι να προσέξουμε στην υπέρταση των παιδιών και των εφήβων;
Η υπέρταση σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες είναι συχνότερη από όσο πιστεύουν οι περισσότεροι. Πρόσφατα δεδομένα από τις ΗΠΑ αλλά και από την Ελλάδα έδειξαν ότι τα τελευταία 15 χρόνια η επίπτωση της υπέρτασης στα παιδιά και στους εφήβους έχει αυξηθεί, κυρίως λόγω της αυξανόμενης παχυσαρκίας. Στα παιδιά πάνω από 12 ετών η ιδιοπαθής υπέρταση είναι η συχνότερη αιτία, όπως άλλωστε και στους ενηλίκους. Τα διαγνωστικά όρια για την υπέρταση στα παιδιά και τους εφήβους βασίζονται στις εκατοστιαίες θέσεις της αρτηριακής πίεσης με βάση πίνακες που λαμβάνουν υπ’ όψιν το φύλο, την ηλικία και την εκατοστιαία θέση του ύψους. Για την σωστή αξιολόγηση της πίεσης πρέπει αν χρησιμοποιούνται οι κατάλληλες περιχειρίδες ανάλογα με τη σωματική ανάπτυξη κάθε παιδιού και εφήβου.
10. Τι πρέπει να προσέξουμε στο διαβητικό με υπέρταση;
Ο διαβήτης συνυπάρχει σε μεγάλο ποσοστό με την υπέρταση. Το 60-80% των διαβητικών θα εμφανίσουν υπέρταση σε διάστημα περίπου μιας δεκαετίας ενώ το 16-20% των υπερτασικών είναι διαβητικοί. Ο συνδυασμός αυτών των δυο είναι πολύ σοβαρή κατάσταση. Αν έχετε διαβήτη και υπέρταση, ο στόχος σας πρέπει να είναι η μείωση της πίεσης τουλάχιστον στα 130/80mmHg και η γλυκοζιωμένη αιμοσφαιρίνη κάτω από το 7%. Η καλή ρύθμιση της πίεσης στο διαβητικό θα τον προστατεύσει περισσότερο από τα καρδιαγγειακά νοσήματα από όσο αυτή καθ’ εαυτή η καλή ρύθμιση τους σακχάρου στο αίμα. Κυρίαρχο ρόλο εδώ έχει και ο υγιεινός τρόπος ζωής, η τακτική άσκηση, η διακοπή τους καπνίσματος και ο περιορισμός του αλκοόλ. Αν με αυτά τα μέτρα δεν κατέβει η πίεσή σας τουλάχιστον στο 13 με 8,5, τότε ο γιατρός θα σας συνταγογραφήσει τα φάρμακα.
11. Η αντιυπερτασική αγωγή χορηγείται διά βίου;
Συνήθως ναι. Αν όμως η υπέρταση είναι ελαφριά (ήπια) και δεν έχουν προκληθεί βλάβες στα όργανα στόχους, μπορεί να γίνει δοκιμαστική μείωση ή σταδιακή διακοπή των φαρμάκων όταν η πίεση φτάσει στο φυσιολογικό επίπεδο, με συχνή όμως παρακολούθησή της. Η μείωση πρέπει να γίνεται με προσεκτικό και προοδευτικό τρόπο και είναι πιο επιτυχής σε εκείνους τους ασθενείς που τροποποίησαν επί το υγιεινότερο τον τρόπο ζωής τους. Στις περισσότερες των περιπτώσεων η πίεση επανέρχεται στα υπερτασικά επίπεδα, μήνες ή χρόνια μετά την διακοπή των φαρμάκων, ειδικά όταν εγκαταλείπεται ο υγιεινός τρόπος ζωής. Για να ελέγχετε την πίεσή σας χωρίς φάρμακα ή με χαμηλή δοσολογία φαρμάκων θα πρέπει να έχετε κανονικό σωματικό βάρος, να μην καπνίζετε, να μην καταναλώνετε αλκοόλ, να τρέφεστε υγιεινά και να ασκείστε τακτικά.
