Γράφει η Νόρα Κωνσταντινίδου
Ο προηγούμενος μήνας ο Απρίλιος, αφού άφησε πίσω του εκατόμβες θυμάτων από ανθρώπους κάθε ηλικίας εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού (SARS-COV-2), έφυγε, αλλά αποξεχάστηκε και δεν πήρε τον «φονιά» μαζί του. Άφησε το φετινό δυσπρόσιτο και αδάμαστο φορέα θανάτου (κληρονομιά από το Μάρτιο μήνα), στην παγκόσμια των επιστημόνων κοινότητα και σε έναν κόσμο ολόκληρο, με πλήθος από ερωτηματικά που αναζήτησαν και αναζητούν απαντήσεις και αποτελέσματα, πεισματικά, επίμονα, οργανωμένα και συλλογικά. Δίνουν τη μάχη τους όλοι μαζί κι ο καθένας χωριστά καθημερινά, με έναν εχθρό αήττητο ως τώρα. Ωστόσο, ένα μόνο χαμόγελο ελπίδας του ξέφυγε του φονέα, γίνεται προσιτή στη χρήση της ως μοχλού στην επανεκκίνηση της πίστης και της αγάπης. Αλλά κι όπως απαξάπαντες ομολογούν, η ελπίδα από πάντα πεθαίνει τελευταία μετά δηλαδή από την πίστη και την αγάπη.
Η πρωταίτιος ελπίδα όμως ως υπαρξιακή δύναμη μιας θείας εμπνοής ενυπάρχει αξεχώριστη από τις αδελφές της την πίστη και την αγάπη. Ουσιαστικό γέννημα ενός άυλου συνόλου σοφίας ως από πρόκριμα του δημιουργώ, από τον Δημιουργό, που τα «πάντα εν σοφία εποίησε». Γνώρισμα ακρογωνιαίο γίνεται η ουσία της απριλιάτικης-πασχαλινής τελετουργίας που πριν από αυτή μεσολάβησε η Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών του Χριστού, με τον Επιτάφιο, (το εσπέρας της Μεγάλης Παρασκευής με τα ψαλλόμενα εγκώμια) και του Μεγάλου Σαββάτου (λίαν πρωί της μίας των σαββάτων), όπως περιγράφηκε η ανυποψίαστη Ανάσταση και επιβεβαιώθηκε το ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ. Οι ιερείς σε όλους τους ναούς από του ιερού βήματος με την έναρξη της κορυφαίας έκφρασης του Επιτάφιου θρήνου (για τα ανθρώπινα μέτρα) έψαλαν από την ΠΡΩΤΗ ΣΤΑΣΗ το πρώτο εγκώμιο, όπως: «Η ζωή εν τάφω κατετέθης Χριστέ, και αγγέλων στρατιαί εξεπλήττοντο συγκατάβασιν δοξάσουσαι την σην». Ο χορός των αγγέλων που αναπεπταμένοι έψαλλαν στη γέννηση του Χριστού το «Δόξα εν Υψίστοις Θεώ», με τη θανή του Χριστού επανέρχονται με το «συγκατάβασιν δοξάζουσιν την σην».
Στη λέξη του ουσιαστικού «συγκατάβαση» οι ερμηνείες που δίνονται παραπέμπουν στις έννοιες συγκατάθεση, αποδοχή (σιωπηρή απόφαση), ενστερνισμός, συμβιβασμός, υποχώρηση από το φόβο του εγώ, μετριοπάθεια. Η αναζήτηση των αντίστοιχων ρημάτων ή αλλιώς η καταφυγή στο παράλληλο ρήμα που δηλώνει πως το υποκείμενο ενεργεί, (παθαίνει αντίστοιχα) οδηγεί προσεκτικά στο κείμενο του αξιόλογου συνεργάτη της εφημερίδας ΤΟ ΒΗΜΑ, όπου η προκαταβολική σε σύμπτυξη ρήση που επιλέγει, διαβάζεται στη φράση, «οι άνθρωποι χόρευαν από πάντα». Στο καθολικό αυτό απαύγασμα του ιδίου, απαντά και ο ίδιος. Τον οδηγεί στην παράθεση σειράς από ρήματα ως ενεργητικά της βούλησης, όπως: «Οι άνθρωποι όμως χόρευαν ως γνωστόν από παλιά».[…]. Για να λατρέψουν τους θεούς τους, για να ψυχαγωγηθούν, για να γιορτάσουν, για να πολεμήσουν, για να εκφραστούν, για να θεραπεύσουν τις ασθένειες τους, ακόμα και για να εξορκίσουν το θάνατο».
Με όλα τα παραπάνω επιγραμματικά δοσμένα θα μπορούσε κανείς, και δεν αποτελεί αυθαιρεσία, έμπλεος από ενέργεια να καταπιαστεί με την ανάλυση των ρημάτων, όπως χορεύω, λατρεύω, ψυχαγωγούμαι, γιορτάζω, πολεμώ, εκφράζομαι, θεραπεύω, ξορκίζω. Γίνεται φανερό πως στο τέλος της πορείας του θα τον περίμενε η συγκατάβαση από τα εγκώμια. Θα αντάμωνε έτσι επαγωγικά με το δημοτικό τραγούδι, τη βυζαντινή μουσική και με την ποίηση πολλών ποιητών ως και του Διονυσίου Σολωμού. Για παράδειγμα
Ο Απρίλης με τον έρωτα
Ο Απρίλης με τον Έρωτα χορεύουν και γελούνε,
Μάγεμα η φύσις κι όνειρο στην ομορφιά και χάρη,
η μαύρη πέτρα ολόχρυση και το ξερό χορτάρι˙
με χίλιες βρύσες χύνεται, με χίλιες γλώσσες κραίνει˙
όποιος πεθάνη σήμερα, χίλιες φορές πεθαίνει.
Αλλά ο Διονύσιος Σολωμός ανύσταγος στην έρευνα και αχόρταγος στην αναζήτηση του για ελληνικές της γλώσσας μας λέξεις, επανέλαβε το σκεπτικό του στην αρχή άλλου ποιήματος,
Ο Π Ε Ι Ρ Α Σ Μ Ο Σ:
Έστησε ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη
κι η φύσις ηύρε την καλήν και τη γλυκειά της ώρα.
Αποτελεί γεγονός, πως αν η μαγεία της ελληνικής γλώσσας με την απεραντοσύνη της και τους ιδιωματισμούς της έριξε τον Εθνικό μας ποιητή ως άθυρμα στα «θολά νερά των ποταμών» τον οδήγησε παράλληλα και στα ακρογιάλια τα θαλασσινά με το άπλετο φως. Φως που τον φωτίσει για να φθάσει ως την επιζητούμενη λέξη, «συγκατάβασιν». Δυνατόν. Όσο και η αλληλουχία από παράγωγες λέξεις ανήκει σε πρωτεργάτες που έχουν την ικανότητα να στήσουν γέφυρες αλληλοσύνδεσης με νοήματα πρόσφορα.
Η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι κινητή εορτή. Αρχίζει το τελευταίο δεκαήμερο του Μαρτίου και τελειώνει το πρώτο του Μαΐου με ορόσημο την 8η μαγιάτικη μέρα. Η αρχή ξεκινάει από την Κυριακή των Βαΐων και τελειώνει πάλι με ανοιξιάτικες μέρες. Η άνοιξη, η ανθοστόλιστη εποχή του χρόνου κι όχι μόνο, αποτελεί την κορωνίδα ως και την προτελευταία ημέρα του μήνα, την 29η Απριλίου. Είναι αφιερωμένη παγκόσμια στην Ημέρα Χορού. Ο χορός αποτελεί το βασικό στοιχείο στην ποίηση αλλά και στο δράμα. Σε αυτά τα δυο στοιχεία (ποίηση και δράμα) συμπεριλαμβάνεται ότι βαθύρριζα ελληνικό. Για το λόγο αυτό κανείς ποτέ δεν θα μπορέσει να ξεριζώσει από τις καρδιές των Ελλήνων ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Η λύπη και η χαρά πάνε πάντα μαζί γράφει ο ποιητής στο ομότιτλο ποίημά του και γίνεται συγκινητικά κατανοητός τη Μεγάλη Εβδομάδα. Λέξη με λέξη στιχοπλέκονται τα τραγούδια κι ο χορός που από πάντα καλά κρατεί γίνεται λέξεις σύμπνοιας
Οι προσφιλείς έννοιες της αλληλεγγύης, της «συναδέλφωσης», της συλλογικότητας, της προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο αναδείχθηκαν στις μέρες μας ως γνωρίσματα ξεχωριστά του γένους των Ελλήνων. Η πανδημία με το φονικό κορωνοϊό σε έξαρση δεν κατάφερε να εξουδετερώσει το σθένος της αλληλοβοήθειας της στήριξης, όπως στους ελληνικούς χορούς οι πλεγμένες παλάμες του χορευτή με το διπλανό γίνονται η δύναμη της γροθιάς, που συν Θεώ δημιουργεί το θαύμα.
