Του Αθανάσιου Κάππα
MSc.Civil & Traffic Eng
Ο Ανθρωπισμός είναι το ιδεώδες που προβάλλει και υποστηρίζει την μοναδική και ιδιαίτερη αξία του ανθρώπου, του κάθε ανθρώπου, ανεξαιρέτως. Θεωρεί ότι κάθε άνθρωπος, μέσα από μια ορισμένη διαπαιδαγώγηση και εκπαίδευση, η οποία σέβεται και υποστηρίζει την ελευθερία και την ανεξαρτησία της προσωπικότητάς του, μπορεί να αναπτύξει δυνατότητες και δυνάμεις ικανές να κάνουν αυτόν και τους πλησίον του ευτυχείς. Και τούτο διότι “ο άνθρωπος είναι καλός και τέλειος όταν είναι ευτυχής”.
Εξ άλλου, η Αλληλεγγύη είναι η γνησιότερη μορφή του υπαρκτού Ανθρωπισμού, καθώς αποτελεί την απόδειξη της υλικής, ψυχικής και πνευματικής ενότητας, συνεργασίας και συμπαράστασης μεταξύ των ανθρώπων, πέρα από φυλετικές, θρησκευτικές, οικονομικές, πολιτικές ή άλλες διαφορές.
Αρχή πρώτη: Ο Αυθορμητισμός
- Κάθε κίνηση Αλληλεγγύης είναι πάντοτε αυθόρμητη και πηγαία, ενώ δεν είναι ποτέ παρορμητική, δεν γίνεται από φόβο, υπολογισμό ή συνήθεια και δεν υπαγορεύεται από κάποια άλλη θέληση.
- Κάθε κίνηση Αλληλεγγύης πηγάζει αβίαστα από την έμφυτη Καλοσύνη και Συμπόνια του ανθρώπου προς τον άνθρωπο, γι αυτό και συνοδεύεται πάντοτε από έμπνευση και φέρει την σφραγίδα της λογικής του Καλού αλλά και την σφραγίδα της δύναμης για το Καλό.
- Κάθε κίνηση Αλληλεγγύης είναι γεμάτη κατανόηση, σπουδή και προσοχή, πρόνοια και βαθειά διάθεση προσφοράς, βοήθειας και συμπαράστασης προς τον κάθε πάσχοντα, δυστυχή ή αδικημένο άνθρωπο.
- Κάθε κίνηση Αλληλεγγύης ανταποκρίνεται άμεσα και αποτελεσματικά προς εκείνον που, καθώς πάσχει, αδυνατεί να υπερασπίσει τον εαυτό του ή την οικογένειά του και ζητά βοήθεια.
Αρχή δεύτερη: Η Ελευθερία
- Κάθε κίνηση Αλληλεγγύης γίνεται πάντοτε με την ελεύθερη θέληση τόσο του αλληλέγγυου όσο και του πάσχοντα, και δεν υποχρεώνει με κανένα τρόπο ποτέ και κανέναν, ούτε τον πρώτο ούτε και τον δεύτερο.
- Η ελευθερία του πάσχοντος βεβαιώνεται και διαφυλάσσεται με την οικειοθελή και ενεργή συμμετοχή του ίδιου στο εγχείρημα της βοήθειάς του, στο μέτρο των πραγματικών –κάθε φορά-δυνατοτήτων και δυνάμεών του.
- Η ελευθερία του αλληλέγγυου βεβαιώνεται και διαφυλάσσεται με την σταθερότητα και την υπομονή κατά την εκπλήρωση του καθήκοντός του και ποτέ με την αδικαιολόγητη παραίτηση και εγκατάλειψη του πάσχοντος.
Αρχή τρίτη: Η Δικαιοσύνη
- Μια κίνηση Αλληλεγγύης ωφελεί πάντοτε ένα άτομο ή μία ομάδα, χωρίς να βλάπτει ένα άλλο άτομο ή μια άλλη ομάδα. Γίνεται δε πάντοτε χωρίς προκατάληψη, συμφέρον ή προτίμηση.
- Επί πλέον, ο αλληλέγγυος οφείλει να διαθέτει ακριβή αντίληψη και αίσθηση τόσο των αναγκών του πάσχοντος όσο και των δικών του δυνατοτήτων.
- Σε περίπτωση που οι ανθρώπινες δυνάμεις υλικές ή ψυχικές, εξαντλούνται, ο αλληλέγγυος στρέφεται προς τις συνειδητές δυνάμεις του Σύμπαντος και επικαλείται την βοήθειά τους. Ας είναι δε βέβαιος πως οι δυνάμεις αυτές αδημονούν να προστρέξουν όταν τους ζητηθεί, και δρουν, φυσικά, με την ιδιαίτερή τους και ανώτερη λογική, εντελώς αυθόρμητα και μέσα σε απόλυτη ελευθερία.
Αρχή τέταρτη: Η Αφάνεια και η Ανιδιοτέλεια
- Μια κίνηση Αλληλεγγύης είναι πάντοτε αφανής διότι είναι ανιδιοτελής. Όταν όμως δεν μπορεί ή δεν πρέπει να τηρηθεί η αφάνεια, διαφυλάσσει τουλάχιστον την ανιδιοτέλεια.
- Ο αλληλέγγυος δεν επιδιώκει να ωφελείται ούτε να επωφελείται από τον πάσχοντα, είτε άμεσα είτε έμμεσα, είτε εξωτερικά είτε εσωτερικά.
- Ενεργεί πάντοτε με απόλυτη εχεμύθεια, σεβασμό και διακριτικότητα προς τον πάσχοντα, χωρίς να πάψει να είναι αποφασιστικός και αποτελεσματικός στην δράση του.
Αρχή πέμπτη: Η Διαφάνεια
- Μια κίνηση Αλληλεγγύης δεν φοβάται να έρθει στο φως. Είναι ηθική στην συνείδηση του αλληλέγγυου, είναι καθαρή ενώπιον της Αλήθειας, είναι έντιμη και ειλικρινής ενώπιον του πάσχοντος και νόμιμη ενώπιον των ανθρώπων.
- Η αληθής, ακριβής και συστηματική ενημέρωση και πληροφόρηση παντός τρίτου σχετικά με τα κίνητρα, τους πόρους, τα μέσα, την πρόοδο και τα αποτελέσματα μιας κίνησης Αλληλεγγύης είναι καθήκον απέναντι στην ιδέα αλλά και την διάδοση της ιδέας και της πράξης της Αλληλεγγύης.
- Αυτό δεν σημαίνει ότι ο αλληλέγγυος οφείλει να δίνει λόγο ή να υπόκειται στον έλεγχο ή την κριτική κανενός, πλην των νομίμως εντεταλμένων οργάνων της Πολιτείας.
Αρχή έκτη: Η Αποτελεσματικότητα
Η αποτελεσματικότητα κάθε κίνησης Αλληλεγγύης μπορεί να κρίνεται και από το αν:
1) επιστρέφει στον πάσχοντα την αυτάρκεια, το αυτεξούσιο και την αξιοπρέπεια, τα οποία, λόγω της ατυχίας του ή της δυστυχίας του, ενδεχομένως, να απώλεσε.
2) αλλά και, ακόμα βαθύτερα, αναβιώνει μέσα στον πάσχοντα την πίστη στον εαυτό του, την ελπίδα για την ζωή και την αγάπη προς κάθε άνθρωπο, ενώ παράλληλα καλλιεργεί και εμπεδώνει την ταπεινοφροσύνη, την δικαιοσύνη και την ισχύ μέσα στον αλληλέγγυο.
Αρχή έβδομη: η Φιλαλληλία και η Αδελφοσύνη
- Η Αλληλεγγύη δεν είναι μια εκδήλωση οίκτου του ισχυρού προς τον αδύνατο, αλλά η έκφραση της ανάγκης ενότητας του ανθρώπου προς τον συνάνθρωπο.
- Εκείνος που σήμερα είναι αδύνατος και πάσχει, αύριο μπορεί να είναι δυνατός και ευτυχής, ενώ εκείνος που σήμερα είναι δυνατός και ευτυχής, αύριο μπορεί να είναι ασθενής και να πάσχει.
- Η Φιλία αναπληρώνει την αδυναμία, η δε Αδελφοσύνη την εξαφανίζει.
- Με την φιλία και την αδελφοσύνη οι άνθρωποι θα αναστηλώσουμε το φυσικό μας περιβάλλον (πνευματικό, ψυχικό και υλικό) και θα ξαναβρούμε τον εαυτό μας, που καταστρέψαμε και χάσαμε, καθώς επιτρέψαμε να εισχωρήσει μέσα μας κι ανάμεσά μας ο ανταγωνισμός, ο διαχωρισμός και ο εγωισμός, πηγή (και πληγή) κάθε δυστυχίας.
Η οικονομική κρίση των ημερών μας και τα παρεπόμενα κοινωνικά ρήγματα συνθέτουν τη φαιά πραγματικότητα μέσα στην οποία πολλοί άνθρωποι, συνάνθρωποί μας, πασχίζουν να επιβιώσουν και να σταθούν όρθιοι σε συνθήκες που τρέφουν τη στέρηση, τη φτώχεια και την απόρριψη. Ανθρώπινες τραγωδίες και κοινωνικά δράματα προκαλούν συναισθηματικούς κραδασμούς, πληγώνουν την ανθρωπιά μας, ενοχοποιούν το Κοινωνικό μας Εγώ και αφυπνίζουν τη συνείδησή μας.
Ωστόσο, η κοινωνική αλληλεγγύη ως αντίδραση στο ναρκισσιστικό μας εγώ, δεν πρέπει να εκδηλώνεται μόνο σε ακραίες καταστάσεις (φυσικές καταστροφές, οικονομική κρίση….) αλλά να αποτελεί καθημερινή πρακτική. Επίσης, δεν πρέπει να βασίζεται απλά και μόνο σε ένα συναισθηματικό γεγονός, ούτε να τροφοδοτείται από συμπεριφορές οίκτου και ελεημοσύνης, αλλά να αποτελεί λογική επιλογή ενός υπαρξιακά συνειδητοποιημένου όντος.
Βέβαια, το περιεχόμενο της κοινωνικής αλληλεγγύης δεν προσδιορίζεται μόνο από τη ζοφερή αντικειμενική πραγματικότητα των ημερών μας αλλά και από το φορέα αυτής. Η έκφραση, δηλαδή, της κοινωνικής αλληλεγγύης μπορεί να λάβει τόσο ατομικό όσο και συλλογικό χαρακτήρα. Η μορφή αυτή των δράσεων καθορίζει τόσο την αποτελεσματικότητα όσο και την ταχύτητά τους. Οι μορφές, λοιπόν, που μπορεί να λάβει η κοινωνική αλληλεγγύη είναι πολλές και προσδιορίζονται από τις ανάγκες – προβλήματα των συνανθρώπων μας αλλά κι από τη βούληση και το ηθικό υπόβαθρο των φορέων.
Για να γίνει το όραμα πραγματικότητα χρειάζεται η συνεισφορά όλων μας.