Ζήσης Γουδεσίδης
Επιμέλεια: Κώστας Σαμαρτζίδης
ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ
ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΠΡΟ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Θυμάμαι κάποιους από αυτούς, χωρίς βέβαια χρονολογίες και αποτελέσματα:
ΔΟΞΑ – ΑΡΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: Με τερματοφύλακα τον Κουμπλή, που φορούσε μαύρα γυαλιά.
ΔΟΞΑ – ΚΟΥΡΤΟΥΛΟΥΣ: Τουρκική ομάδα. Εντύπωση μας είχε κάνει, εμάς τα παιδιά, το μεγάλο, στριμμένο μουστάκι που είχε ο τερματοφύλακάς τους.
ΔΟΞΑ – ΠΑΟΚ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: Στον αγώνα αυτό, ο οπισθοφύλακας της Δόξας Φρανσουά σημείωσε γκολ, εκτελώντας φάουλ από το κέντρο σχεδόν του γηπέδου.
ΑΠΟΛΛΩΝ ΣΕΡΡΩΝ – ΔΟΞΑ: Για τον αγώνα αυτό, ναυλώθηκε ολόκληρο τραίνο για τη μεταφορά και μόνο των οπαδών της «Δόξας». Έγιναν μεγάλες ετοιμασίες κατά τις ημέρες της αναμονής. Οι πιο φανατικοί και εύποροι «Δοξαίοι» παρήγγειλαν καλοκαιρινά παπούτσια δίχρωμα, με τα χρώματα της αγαπημένης τους ομάδας, μαύρο και άσπρο.
Το τραίνο ξεκίνησε πανηγυρικά από τον σταθμό, με τις ευχές όλων των φιλάθλων που δεν είχαν την ευτυχία να επιβιβασθούν σε αυτό.
Όταν κάποτε άρχισε ο αγώνας, οι Σερραίοι ποδοσφαιριστές πέτυχαν στα γρήγορα ένα γκολ. Το γήπεδο πήρε φωτιά από τις ζητωκραυγές και τα πειράγματα των Σερραίων φιλάθλων. «Σας καζάντσαμε, σας καζάντσαμε» («σας κερδίσαμε») φώναζε το γήπεδο ρυθμικά. Τι το θέλανε να φωνάξουν, δεν το χάρηκαν για πολύ. Σύντομα η επιθετική γραμμή της «Δόξας» άρχισε να «κεντά» μέσα στο γήπεδο και δεν προλάβαιναν Δραμινοί και Σερραίοι να μετράνε τα γκολ που έβαζε η «Δόξα». Ο αγώνας τελείωσε με το ευρύ σκορ 1-7 υπέρ της «Δόξας». Όταν το τραίνο επέστρεψε στη Δράμα με τους θριαμβευτές, τους περίμενε μεγαλειώδης υποδοχή στον σιδηροδρομικό σταθμό.
►1η ΙΟΥΛΙΟΥ 1939: ΔΟΞΑ – ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: Σκορ: 0-5.
Συναγερμός στη Δράμα. Έρχεται ο Ολυμπιακός να αναμετρηθεί με τη Δόξα στο γήπεδό της, σε ένα φιλικό παιχνίδι, το Σάββατο, πρωτομηνιά, ημέρα χαράς και εορτασμών, για την επέτειο της απελευθέρωσης της πόλης από Τούρκους και Βουλγάρους. Το παιχνίδι αυτό το έκλεισε η διοίκηση της Δόξας, θέλοντας με αυτό τον αγώνα να συμμετάσχει και αυτή στις εορταστικές εκδηλώσεις της πόλης μας.
Ολόκληρη την εβδομάδα, οι συζητήσεις και τα προγνωστικά έδιναν και έπαιρναν μεταξύ των φιλάθλων. Τυπώθηκαν αφίσες και φέιγ-βολάν και άλλα διαφημιστικά. Καταστρώθηκαν σχέδια για την υποδοχή του μεγάλου Ολυμπιακού. Ήταν ένα μεγάλο αθλητικό γεγονός για την πόλη μας από αυτά που σπάνια είχαν συμβεί μέχρι τότε.
Στο μπαλκόνι του καφενείου «Ελευθερία» στην πλευρά που βλέπει την οδό Βενιζέλου προς την πλατεία της Δράμας, αναρτήθηκε ζωγραφιά επάνω σε κόντρα πλακέ και σε φυσικό μέγεθος. Ήταν η εικόνα του Βάζου[14] με τα «στραβά πόδια», ενός εξαιρετικού και διάσημου ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού, που την στόλισαν με κόκκινα και άσπρα λαμπιόνια, που το βράδυ φεγγοβολούσαν μαγευτικά.
Από νωρίς το στάδιο κατακλύσθηκε ασφυκτικά από φιλάθλους, όχι μόνο της Δράμας, αλλά και των γύρω πόλεων και χωριών.
Το παιχνίδι άρχισε με αποθεωτικά χειροκροτήματα και όπως ήταν αναμενόμενο, όχι μόνο μας νίκησαν αλλά φεύγοντας μας πήραν και τον Κωστάκη τον Κωνσταντινίδη (μπακ). Ήταν η πρώτη μεταγραφή στην ιστορία της Δόξας, μεταγραφή όμως η οποία δεν είχε συνέχεια, γιατί ακολούθησε ο πόλεμος. Η Δόξα σε αυτό τον αγώνα αγωνίσθηκε με τους εξής: Ι. Οβαδία, Π. Φρανσουά, Κ. Κωνσταντινίδη, Ι. Πολυχρονίου, Ι.Μαγιάκη, Μπαξεβάνογλου, Δ. Τσακίρη, Ε. Κέφη, Μανίκα, Μόσχο και Α. Ιωαννίδη.
Τα αποτελέσματα των πιο πάνω αγώνων δεν έχουν μεγάλη σημασία, όση το γεγονός ότι οι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι που μεσουρανούσαν τότε στο ποδοσφαιρικό στερέωμα, ζητούσαν να αγωνισθούν με τη Δόξα, γιατί τη θεωρούσαν την καλύτερη επαρχιακή ομάδα και αυτό το γεγονός αποτελούσε τιμή και καμάρι για τους Δοξαίους αλλά και όλους τους Δραμινούς.
Εκτός από τους αγώνες που προανέφερα, υπήρχαν και οι αγώνες τοπικού, Δραμινού, ενδιαφέροντος, που συγκέντρωναν τον φίλαθλο κόσμο της πόλης, στα γήπεδα της πόλης, για να χειροκροτήσουν την αγαπημένη τους ομάδα.
Οι αγώνες αυτοί γινόντουσαν μεταξύ των τοπικών σωματείων της Δράμας και της Καβάλας, για το πρωτάθλημα της Ανατολικής Μακεδονίας που διεξήγετο κατά την ετήσια ποδοσφαιρική περίοδο. Υπήρχαν όμως και τα φιλικά παιχνίδια μεταξύ των ομάδων της Δράμας και αυτά με τις ομάδες των Σερρών και της Ξάνθης.
Τα παιχνίδια όμως που συνάρπαζαν όλους τους Δραμινούς ήταν αυτά μεταξύ των δύο άσπονδων συμπολιτών, της Δόξας και της Ελπίδας. Στη διάρκεια όλης της εβδομάδας που προηγείτο της Κυριακάτικης συνάντησής τους, επικρατούσε πολεμική ατμόσφαιρα μεταξύ των οπαδών των δύο ομάδων. Πειράγματα, από τα αθωότερα έως και τα υβριστικά, εκτοξεύονταν στις μεταξύ τους συναντήσεις συνήθως στα καφενεία αλλά και σε κάθε τόπο συγκέντρωσης ανδρών και νεολαίας. Η πολεμική ατμόσφαιρα κορυφώνονταν στις κερκίδες κατά τη διάρκεια του αγώνα.
Μια από αυτές τις εβδομάδες που προηγήθηκε μιας Κυριακάτικης συνάντησης των δύο ομάδων, στους οπαδούς της Δόξας μια μαύρη είδηση τους γέμισε την ψυχή φαρμάκι. Μια είδηση που έφερε θλίψη στους Δοξαίους και κρυφή χαρά στους οπαδούς της Ελπίδας. Ο Κωστάκης (το μπακ της Δόξας), που τότε υπηρετούσε τη στρατιωτική του θητεία στην Καβάλα, δε θα συμμετείχε στον πάντοτε κρίσιμο αγώνα της με την Ελπίδα, γιατί ο Διοικητής του δεν του έδινε την απαραίτητη άδεια. Κυκλοφορούσε από στόμα σε στόμα μάλιστα ότι το γεγονός της άρνησης χορήγησης αδείας στον Κωστάκη ήταν δάκτυλος της Ελπίδας. Μέσα σε αυτή την εφιαλτική για τους Δοξαίους φιλάθλους ατμόσφαιρα κύλισε η εβδομάδα. Θα παίξει ή δεν θα παίξει ο Κωστάκης;
Και ώ του θαύματος, όταν την Κυριακή οι ομάδες εισήλθαν στο γήπεδο, παρών ήταν και ο Κωστάκης. Αγαλλίαση για τους Δοξαίους, θλίψη για τους Ελπιδαίους.
Όλος ο κόσμος διερωτάτο ποιος καλός θεός έκανε αυτό το θαύμα. Την απάντηση έδωσαν οι ευφάνταστοι πιτσιρικάδες αμέσως: «Την Κυριακή, πρωί-πρωί, ο Βλάχος (Πολυχρονίου) με άλλους Δοξαίους, πήγανε στην Καβάλα και αρπάξανε μέσα από τα συρματοπλέγματα του Στρατοπέδου της Μεραρχίας τον Κωστάκη, τον έβαλαν μέσα σε ένα τσουβάλι και τον μετέφεραν στην πλάτη τους μέχρι και τη Δράμα για να μη τον δει κάποιο εχθρικό μάτι». Πολλοί το άκουσαν, ελάχιστοι ίσως το πίστεψαν.
►19η ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1939: ΕΛΠΙΣ-ΔΟΞΑ: 2-3
‘Όταν η ομάδα της Δόξας κατέφθασε στο γήπεδο με ταξί (σπουδαίο για την εποχή γεγονός) στο Εθνικό στάδιο, αυτό ήδη είχε πλημμυρίσει ασφυκτικά από μικρούς και μεγάλους λάτρεις του ποδοσφαίρου, οι οποίοι με φανατισμό και καρδιοχτύπι από την έντονη συγκίνηση παρακολούθησαν αυτή τη μονομαχία η οποία έληξε με νίκη της Δόξας με τέρματα 3-2.
Η Δόξα έκανε την εμφάνισή της στο γήπεδο με μαύρα παντελονάκια και μαύρες φανέλες με παράλληλες άσπρες γραμμές στη μέση και στα μανίκια. Η αναμνηστική φωτογραφία της πριν από τον αγώνα κυκλοφόρησε σαν καρτ-ποστάλ από τους φωτογράφους της πόλης Σερβάνη-Μπανά. Αυτή τη φωτογραφία τη βλέπαμε και καμαρώναμε τους ένδεκα λεβέντες της αγαπημένης μας Δόξας που ήταν οι εξής: Οβαδίας Ισαάκ, Τσακιρίδης, Αποστολίδης Απόστολος, Πολυχρονίου Ι., Μαγιάκης Ιωάννης, Λιάκος Απόστολος, Ιωαννίδης Αθανάσιος, Τσακίρης Δημήτριος, Κέφης Ελευθέριος, Μανίκας και Μόσχος Νικόλαος.
Μια εβδομάδα ακριβώς μετά από αυτό τον αγώνα, στις 26/11/1939, οι ίδιες φανέλες της Δόξας και της Ελπίδας ως προς το χρώμα (όχι οι καλές), θα συγκρουσθούν στο ίδιο γήπεδο, φορεμένες από τους μαθητές του Κλασικού Γυμνασίου και του Πρακτικού Λυκείου Δράμας, σε έναν μεταξύ τους φιλικό αγώνα, ο οποίος είχε καθιερωθεί να γίνεται κάθε σχολική χρονιά. Στις ομάδες αυτές συμμετείχαν και μαθητές που ήταν ποδοσφαιριστές των επισήμων Σωματείων της πόλης μας.
Ο αγώνας έληξε με το ίδιο αποτέλεσμα 3-2 υπέρ του Πρακτικού Λυκείου. Τερματοφύλακας του Γυμνασίου ήταν ο Γεώργιος Ανδρεάδης, παίκτης της Β’ ομάδας της Δόξας και τα δίκτυα του Λυκείου τα υπερασπίσθηκα εγώ και μάλιστα επάξια, όπως προκύπτει από τα παρακάτω:
Μετά το τέλος του αγώνα, ήρθαν στη σχολική αίθουσα που τη χρησιμοποιήσαμε σαν πρόχειρα αποδυτήρια, σύμβουλοι των Διοικητικών συμβουλίων της Δόξας και της Ελπίδας και ο καθένας τους προσπαθούσε με δελεαστικές για την εποχή προτάσεις να με προσελκύσουν στην ομάδα τους, υποσχόμενοι καινούργια φανέλα, ποδοσφαιρικά παπούτσια και άμεση συμμετοχή στα παιχνίδια της ομάδας τους.
Άδικος όμως ο κόπος, γιατί οι τότε ποδοσφαιριστές δεν διέθεταν τον εαυτό τους σε πλειοδοτικό διαγωνισμό, σαν άψυχα αντικείμενα, ούτε άλλαζαν τη φανέλα της ομάδας που αγαπούσαν «σαν τα πουκάμισα», αλλά την ακολουθούσαν για πάντα από τότε που ήταν μικρά παιδιά γιατί είχε φωλιάσει στην καρδιά τους και κανείς και με τίποτα δεν μπορούσε να την ξεριζώσει. Έτσι, από εκείνη τη στιγμή έγινα ποδοσφαιριστής της ΔΟΞΑΣ που ήταν από πάντα η αγαπημένη μου ομάδα. Από τότε και μετά, όταν γινόντουσαν οι προπονήσεις των παικτών της ΔΟΞΑΣ, εγώ μετακόμισα από την πίσω πλευρά των γκολπόστ της όπου έτρεχα για να μαζεύω τη μπάλα, κάτω και μπροστά από αυτά για να τη μπλοκάρω.
Λίγες μέρες αργότερα ήρθε το καταραμένο αλλά και δοξασμένο 1940. Το καλοκαίρι του ’40 πριν από την κήρυξη του πολέμου, πραγματοποιούνται εθιμικά οι Πανθρακικοί αγώνες. Το αθλητικό τμήμα της Δόξας συμμετέχει σε αυτούς και μεταξύ των αθλητών είμαι και εγώ που παίρνω μέρος στο δρόμο 110 μέτρων μετ’ εμποδίων, χωρίς ιδιαίτερες βέβαια αξιώσεις.
Μετά τη λήξη των αγώνων ως φαλαγγίτης της Ε.Ο.Ν. μεταβαίνω μαζί με άλλους νέους για εκπαίδευση στην ανεμοπορία, σε κατασκήνωση που ήταν κοντά στο Βελεστίνο, πατρίδα του Ρήγα Φεραίου, έξω από τον Βόλο. Τις τελευταίες ημέρες της εκπαίδευσής μας συνέβη ένα τραγικό γεγονός. Μια φοιτήτρια, ονόματι Πετράκη, κατά την πτήση της με το ανεμόπτερο, καρφώθηκε στο έδαφος, αφήνοντας την τελευταία της πνοή. Ήταν το πρώτο παγκοσμίως θύμα γυναίκας ανεμοπόρου[15].
Επιστρέφοντας στη Δράμα, συμμετείχα σαν τερματοφύλακας της Β’ Ομάδας της Δόξας σε φιλικό παιχνίδι στην Προσοτσάνη με την τοπική ομάδα. Αυτό ήταν και το πρώτο επίσημο παιχνίδι μου με τα χρώματα της αγαπημένης μου ομάδας.
Τέλη Σεπτεμβρίου, άρχισε το Πρωτάθλημα Ανατολικής Μακεδονίας της περιόδου 1940-41. Στους δύο πρώτους αγώνες με τον ΆΡΗ Δράμας και τους ΦΙΛΙΠΠΟΥΣ Καβάλας συμμετέχω σαν τερματοφύλακας της Α’ ομάδας της Δόξας σε αντικατάσταση του Οβαδία Ισαάκ (Ζακίνος). Στο τρίτο παιχνίδι απέναντι στην Ελπίδα Δράμας, που πραγματοποιήθηκε Κυριακή 27η Οκτωβρίου 1940 στο Εθνικό στάδιο Δράμας τερματοφύλακας της ΔΟΞΑΣ ήταν ο Ζακίνος. Ήταν απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου το οποίο φοβήθηκε το πιθανό άγχος μου λόγω του νεαρού της ηλικίας (ήμουν 17 ετών).
Στα παιχνίδια αυτά με την ΕΛΠΙΔΑ Δράμας κυριαρχούσε μεγάλος φανατισμός, σκληρότητα κατά τη διάρκεια του αγώνα, ακόμη και μίσος καλλιεργούνταν από τους Δραμινούς φιλάθλους των δύο ομάδων, στη διάρκεια της εβδομάδας πριν από τον αγώνα. Ο αγώνας αυτός έληξε ισόπαλος, κάτι που ήταν καλό για τη μεταξύ των οπαδών ομόνοια στη μακρά περίοδο του πολέμου και της ξενικής κατοχής.
Οι ποδοσφαιριστές που κλείσανε την περίοδο της προ του πολέμου ένδοξης Ιστορίας της ΔΟΞΑΣ, ήταν, όπως τους θυμάμαι τώρα: Οβαδίας Ισαάκ, Τσακιρίδης, Αποστολίδης Απόστολος, Πολυχρονίου Ιωάννης., Μαγιάκης Ιωάννης, Λιάκος Απόστολος, Ιωαννίδης Αθανάσιος, Τσακίρης Δημήτριος, Κέφης Ελευθέριος, Μανίκας και Μόσχος Νικόλαος, με προπονητή τον Κουγιουμτζή Γρηγόριο.
Εκτός από τους πιο πάνω ποδοσφαιριστές, που έγραψαν ιστορία με την ασπρόμαυρη φανέλα που γνώρισα και θαύμαζα, συγκαταλέγονται, οι: Φίλιππας, Σαρχόζης, Κωνσταντινίδης Κ., Εμμανουηλίδης Γ., Σταυρίδης Π., Μπαξεβάνογλου (Μπαρμπαλέκας), Κουγιουμτζής Γ. και οι τερματοφύλακες κατά χρονολογική σειρά: Ζάχος, Βάρναλης και Μαγιάκης (πριν τοποθετηθεί στη θέση του σέντερ-χαφ).
Ο καλύτερος κατά τη γνώμη μου ήταν ο Μαγιάκης, το ίνδαλμά μου, που όταν ήμουν μικρό παιδί, ευχόμουν να του μοιάσω.
Την επόμενη μέρα του προαναφερθέντα αγώνα, τη Δευτέρα 28η Οκτωβρίου, οι Ιταλοί μας κηρύσσουν τον πόλεμο. Πηγαίνοντας στο Γυμνάσιο, εκείνο το πρωί, μαθαίνουμε από τους καθηγητές μας, την άτιμή τους ενέργεια. Έτσι, αντί να πάμε στις τάξεις μας για μάθημα, κατηφορίζουμε όλοι τη Βενιζέλου με σημαίες, εκστομίζοντας κατάρες κατά του Μουσολίνι. Τραγουδώντας τον εθνικό μας ύμνο και εμβατήρια, φθάνουμε μπροστά στη Νομαρχία (εκεί που σήμερα είναι το Δικαστικό Μέγαρο) και απαιτούμε να μας δώσουν όπλα για να πολεμήσουμε τους Μακαρονάδες.
Οι Δραμινοί τρέχουν επάνω-κάτω, σαν κυνηγημένα πουλιά. Εγκαταλείπουν τις δουλειές τους, αγκαλιάζουν και φιλούν τα αγαπημένα τους πρόσωπα και σπεύδουν να μεταβούν στα κέντρα επιστράτευσης, να φορέσουν τη στολή του Έλληνα φαντάρου που θα την τιμήσουν ήδη από την πρώτη μάχη. Μεταξύ αυτών και οι ποδοσφαιριστές της Δόξας, Πολυχρονίου, Ζακίνος ίσως και άλλοι που δεν τους έμαθα.
Οι μέρες περνούν με νίκες του Στρατού μας, επάνω στα παγωμένα Αλβανικά βουνά. Τις μαθαίνουμε από τα λιγοστά ραδιόφωνα και τις χειροκροτούμε με χαρά και περηφάνια, χωρίς τότε να περνά από τη σκέψη, ότι πρόκειται να τις ακολουθήσουν οι μαύρες μέρες της σκλαβιάς. Όμως, αντίο παιδικά μας όνειρα, αντίο ειρηνική, δημιουργική ζωή, έφθασε μια μέρα να τα σκορπίσει όλα στα τάρταρα.
Παραπομπές
[14]. ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΖΟΣ ήταν μεγάλος Έλληνας ποδοσφαιριστής. Γεννήθηκε στην Σμύρνη το 1913 και ήρθε στην Ελλάδα με τη Μικρασιατική Καταστροφή. Η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Δραπετσώνα. Αγωνίστηκε στη θέση του κυνηγού. Ξεκίνησε το ποδόσφαιρο από τον Απόλλωνα Ρέντη το 1929, έπειτα το 1931 πηγαίνει στην ΑΕΚ Φαλήρου και την ίδια χρονιά πηγαίνει στον Ολυμπιακό. Εκεί αγωνίστηκε έως το 1947, οπότε και σταμάτησε το ποδόσφαιρο. Στην Εθνική Ελλάδας αγωνίστηκε 14 φορές και σημείωσε 4 τέρματα. Ήταν μεγάλος σουτέρ και σπεσιαλίστας στα φάουλ, σημείωνε γκόλ με όλους τους τρόπους με την ίδια άνεση. Αναδείχτηκε 5 φορές πρώτος σκόρερ και 2 δεύτερος στο Ελληνικό πρωτάθλημα. Πέθανε το 1991.
[15]. ΑΝΕΜΟΠΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ ΒΕΛΕΣΤΙΝΟΥ: Το καλοκαίρι του 1940 ενώ ήδη μαίνεται ο πόλεμος στη Δυτική Ευρώπη, διοργανώνεται στο Βελεστίνο η 3η ανεμοπορική θερινή εξόρμηση για το «3ο πανελλήνιο στρατόπεδο ανεμοπορίας». Η κατασκήνωση λειτούργησε τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο 1940. Είχε περί τους 100 μαθητές. Πέντε ήταν κοπέλες, σε μια από τις οποίες συνέβη το ατύχημα που αναφέρεται στο κείμενο, χωρίς αυτό το γεγονός να αναστείλει τη λειτουργία της σχολής.
Κ. Πικρού. Ανεμοπορία και Πολεμική Αεροπορία. Αθήνα 2012.
