Του Αχιλλέα Παπαδόπουλου, Ειδικού Καρδιολόγου
Η καρδιαγγειακή νόσος και, βέβαια, οι δύο κύριες εκδηλώσεις της, τα εμφράγματα και τα εγκεφαλικά, είναι μία από τις βασικές αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας στις σύγχρονες κοινωνίες. Στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης περίπου δύο εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν από νοσήματα του καρδιαγγειακού συστήματος, που αντιστοιχούν περίπου στο 40% των συνολικών θανάτων. Η αθηροθρόμβωση, δηλαδή η δημιουργία αποφρακτικού θρόμβου στο εσωτερικό των αρτηριών, αποτελεί τον κύριο μηχανισμό των εκδηλώσεων της καρδιαγγειακής νόσου. Σημαντικό ρόλο στη δημιουργία του θρόμβου παίζουν τα αιμοπετάλια και, για το λόγο αυτό, τα αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα χρησιμοποιούνται ευρέως στη θεραπευτική αυτών των παθήσεων, τόσο στην αρχική όσο και στη χρόνια φάση τους.
Στη χρόνια φάση της στεφανιαίας νόσου η χορήγηση ασπιρίνης συνήθως είναι επαρκής για την αποτελεσματική μείωση του κινδύνου για νέα επεισόδια. Στην διάρκεια του πρώτου χρόνου μετά, υπάρχει ανάγκη για διπλή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή, προκειμένου να μειωθεί ο ιδιαίτερα αυξημένος κίνδυνος για νέες θρομβώσεις και νέα εμφράγματα. Αντίστοιχη ανάγκη υπάρχει και μετά από αγγειοπλαστική των στεφανιαίων αρτηριών που αιματώνουν την καρδιά, την επέμβαση δηλαδή που γίνεται προκειμένου να διανοίγει-διορθωθεί μια σοβαρή στένωση των αρτηριών αυτών με μπαλόνι και τοποθέτηση ειδικού ενδοαγγειακού νάρθηκα που ονομάζεται στεντ.
Η διπλή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή αποτελείται από την ασπιρίνη κι άλλο ένα αντιαιμοπεταλιακό, που μπορεί να είναι η κλοπιδογρέλη, ή η πρασουγρέλη, ή η τικαγκρελόρη. Η κλοπιδογρέλη είναι στη διάθεσή μας εδώ και χρόνια, με μεγάλο αριθμό τόσο μελετών που υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητά της όσο και ασθενών που την έχουν χρησιμοποιήσει. Τα τελευταία χρόνια η συνεχιζόμενη έρευνα, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι κάποιοι ασθενείς δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στην αντιαιμοπεταλιακή δράση της κλοπιδογρέλης, ένα φαινόμενο που ονομάζεται αντίσταση, οδήγησαν στην ανάπτυξη της πρασουγρέλης και της τικαγκρελόρης. Συγκριτικά με την κλοπιδογρέλη τόσο η πρασουγρέλη όσο και η τικαγκρελόρη έχουν δείξει ότι μειώνουν την πιθανότητα νέου καρδιαγγειακού επεισοδίου μετά από έμφραγμα μυοκαρδίου. Επιπλέον, η τικαγκρελόρη έχει δείξει στις μελέτες της ότι μειώνει περισσότερο από την κλοπιδογρέλη τόσο την καρδιαγγειακή θνητότητα όσο και την συνολική θνησιμότητα. Με απλά λόγια, οι ασθενείς που λαμβάνουν τικαγκρελόρη μαζί με ασπιρίνη ζουν περισσότερο μετά από ένα έμφραγμα, συγκριτικά με αυτούς που λαμβάνουν κλοπιδογρέλη με ασπιρίνη, είτε έχουν κάνει αγγειοπλαστική είτε όχι. Επίσης, προκειμένου να λείψει ο αιμορραγικός κίνδυνος από τη δράση του φαρμάκου, χρειάζεται να διακοπεί λιγότερες ημέρες η τικαγκρελόρη από τα άλλα αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα, λόγω αντιστρέψιμης αντιαιμοπεταλιακής δράσης. Αυτό έχει μεγάλη σημασία σε περιπτώσεις που ο ασθενής μας παθαίνει μια σοβαρή αιμορραγία ή πρέπει να χειρουργηθεί για κάποιο άλλο λόγο σε επείγουσα βάση.
Τα τελευταία χρόνια το ποσοστό των ασθενών, που χάνουν τη ζωή τους μετά από οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου, έχει μειωθεί σημαντικά και αυτό οφείλεται τόσο στις αποτελεσματικές επεμβάσεις αγγειοπλαστικής με τοποθέτηση στεντ στις στεφανιαίες αρτηρίες, όσο και στις εξελίξεις της φαρμακευτικής αγωγής. Παρ’ όλα αυτά, ο αριθμός των θανάτων δεν έχει μηδενιστεί, παρά την αποτελεσματική επεμβατική αγγειοπλαστική θεραπεία και αρκετοί άνθρωποι θνήσκουν τους επόμενους μήνες μετά οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου. Είναι σημαντικό, λοιπόν οι ασθενείς αυτοί να λαμβάνουν τη βέλτιστη φαρμακευτική αγωγή, σύμφωνα με τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα και σε καμία περίπτωση να μη την διακόπτουν, αν πρώτα δεν συμβουλευτούν τον θεράποντα καρδιολόγο. Δυστυχώς, η συμμόρφωση των ασθενών στη διπλή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή μετά από έμφραγμα μειώνεται με την πάροδο του χρόνου και μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση νέων καρδιαγγειακών επεισοδίων ή θρομβώσεων στα στεντς, με μοιραία επίπτωση. Και αυτό, επειδή σε περιπτώσεις θρόμβωσης του στεντ η συχνότητα εμφράγματος του μυοκαρδίου ή και θανάτου είναι πάνω από 60%. Η συχνότερη παρενέργεια, για την οποία διακόπτονται τα αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα, είναι η πρόκληση μικρής ή μεγάλης σοβαρής αιμορραγίας. Σε κάθε περίπτωση ο ασθενής θα πρέπει να συμβουλεύεται πρώτα τον θεράποντα καρδιολόγο, για να αποφασισθεί η διακοπή ή αλλαγή της αντιαιμοπεταλιακής αγωγής με άλλο φάρμακο και να αποφευχθούν πιθανές δυσάρεστες συνέπειες.
