Κάτω από περικαλλή, βαθύσκια, ολόρθα και υψηλόσωμα πλατάνια, σε ένα μαρμαρόστρωτο πλάτωμα ικανοποιητικής έκτασης, με ορατό βάθρο που ξέφυγε κατά τι από το επίπεδο του καλυμμένου εδάφους, ύψωσαν γνωστικοί τεχνίτες (με το γλύπτη Λαμέρα να πρωτοστατεί) τη στήλη με την ως ιπτάμενη γλυπτή κόρη το 1952. Κυκλωμένη από θαμνώδη χαμηλά φυτά –μεγάλης ποικιλίας– βρίσκεται η υψηλή μαρμάρινη στήλη που φιλοξενεί στην κορυφή της το από κατάλευκο μάρμαρο «Άγαλμα της Ελευθερίας» στο Δημοτικό κήπο της Δράμας. Δημιουργικό αποτέλεσμα δυο απαράμιλλων στη χρήση της σμίλης καλλιτεχνών, του Γιαννούλη Χαλεπά αρχικά και του Λάζαρου Λαμέρα στη συνέχεια. Γενέτειρά τους έχουν οι γλύπτες και οι δυο το νησί της Μεγαλόχαρης Παναγιάς της Τήνου.
Στο χωριό των μαρμαρογλυπτών τον Πύργο του Πανόρμου γεννήθηκε ο Χαλεπάς το 1851. Όσο όμως οι συμπατριώτες Νικηφόρος Λύτρας, Νικόλαος Γύζης της Σχολής του Μονάχου ευτύχησαν να τελειώσουν τη σχολή, να τιμηθούν και να αγαπηθούν, τόσο ο Γιαννούλης Χαλεπάς στερήθηκε της υποτροφίας του, δυστύχησε και για μεγάλο χρονικό διάστημα ξεχάστηκε. Δεν μπόρεσε να δουλέψει κάτω από ομαλές συνθήκες, δεν έκανε δική του οικογένεια, ένας από τους αδελφούς του αυτοκτόνησε, μία από τις αδελφές του τρελάθηκε, ο ίδιος με διάγνωση την «άνοια» κλείσθηκε για 14 χρόνια στο φρενοκομείο της Κέρκυρας.
Ο χρόνος αδυσώπητα συγκάλυψε τον αξεπέραστο σε γλυπτική τέχνη έργο του, που πρόλαβε να σμιλέψει το 1887, πριν από τον εγκλεισμό του σε ψυχοθεραπευτήριο. Ύστερα από το θάνατο του πατέρα του, του Ιωάννη Χαλεπά το 1902 η μητέρα του, η τσατσά Ρήνη, όπως την έλεγαν στον Πύργο της Τήνου, από υπέρ προστασία καταστρέφει ότι κι αν έπλαθε με τα χέρια του, ακόμη και με λάσπη ο γιος της. Πίστευε πως η θεόσταλτη ικανότητά του στη χρήση της σμίλης ευθύνεται για όλα, ως και για την φτώχεια τους. Ο Χαλεπάς θα έλεγε κανείς πως απολυτρώνεται με το θάνατο της μητέρας του το 1916. Η αντίδρασή του για τους οδυρμούς των συγγενών του είναι χαρακτηριστική: «Αφήστε τώρα τα κλάματα, κι εγώ θα πιάσω ξανά την τέχνη μου».
Έχει απελευθερωθεί τελείως από τα δεσμά της οικογένειας του. Αξίζει να υπογραμμίσουμε εδώ πως ανάμεσα στην εικοσαετία που ικανοποίησε την τέχνη του (1918 και ως τον θάνατό του 1938) έχει επιδοθεί ολόψυχα και σύσσωμα στη γλυπτική. Κάτω από τη στέγη και τη θερμή φιλοξενία που του έχουν προσφέρει οι ανεψιές του Ειρήνη και Αλεξάνδρα βρήκε το δρόμο του προς τη δόξα κι άφησε έργα που δοξάζουν τη γλυπτική τέχνη του μαρμάρου. Τα έργα του θεωρούνται σπουδαία δείγματα κοιμητηριακής τέχνης, Πολλά υπάρχουν εντός και εκτός των ελληνικών συνόρων. Ο αποστράπτων άγγελος στο νεκροταφείο του Βουκουρεστίου δεν είναι μόνο εκθαμβωτικά όμορφος αλλά λέγεται και είναι πιστευτό πως εκπέμπει φως. Τα ελληνικά νεκροταφεία του Σισλί στην Κωνσταντινούπολη ορίζουν τι ακριβώς σημαίνουν οι λέξεις: «υπαίθρια Μουσεία νεοκλασσικής γλυπτικής».
Ωστόσο στην πόλη μας το άγαλμα της Ελευθερίας μόνιμα θα θυμίζει τους στίχους του Διονυσίου Σολωμού:
Λάμψιν έχει όλη φλογώδη,
Χείλος, μέτωπο, οφθαλμός˙
φως το χέρι, φως το πόδι
κι όλα γύρω φως.
Ο Χαλεπάς κι ο Λαμέρας γνώρισαν και οι δυο τον εγκλωβισμό τους στη τέχνη που αγάπησαν το ίδιο πολύ. Βρέθηκαν από απόσταση χρονική πολύ μεγάλη αλλά έμειναν «σύντροφοι ιδεολόγοι» θαυμαστοί με κοινά ενδιαφέροντα. Τους «ένωσαν» οι αναρίθμητες πηγές, οι νερομάνες, όπως λένε τις φυσικές εστίες νερού στη Δράμα. Από τις ίδιες πηγές νερού γέμισαν τις χούφτες τους και ξεδίψασαν τη διακαή προσφορά τους στο ωραίο. Υποψιάζομαι, πως οι παροχές της μάνας φύσης με το ιδιαίτερο κάλος στον περιβάλλοντα χώρο έφερε στα χείλη του Λαμέρα, όταν βρέθηκε το 1952 στη Δράμα το δοξαστικό: «Ως εμεγαλύνθην τα έργα σου Κύριε, τα πάντα εν σοφία εποίησες». Ταυτόχρονα έβαλε στο νου και το μοίρασμα της αγάπης και στην καρδιά τη σκέψη, που δεν την έκρυψε. Ανδροπρεπώς πήρε την απόφασή να ονοματίσει και να λογαριάσει ως συναυτουργό τον αρχιτέκτονα Χαλεπά, χαράσσοντας το όνομά μαζί με αυτό του Τήνιου αρχιτέκτονα στη ρίζα της κατάλευκης από μάρμαρα Δράμας και μόνο, στήλης. Δίκαιο και δίκαιο πάντα. «Δόξα Σοι».