– Ένα τεκμηριωμένο ιστορικό λεύκωμα για το Νευροκόπι ετοιμάζει ο Δήμος Νευροκοπίου
– Γ. Κυριακίδης στα «Χ»: «Μέχρι σήμερα δεν υπήρχε στον δήμο ένα ιστορικό βιβλίο για την περιοχή»
Στην δημιουργία ενός βιβλίου μέσα στις σελίδες του οποίου θα καταγράφεται η ιστορία της Κοινότητας του Νευροκοπίου, από τότε που υπάρχουν στοιχεία μέχρι και σήμερα, θα προχωρήσει ο Δήμος Νευροκοπίου σε συνεργασία με την Κοινότητα Νευροκοπίου. Το βιβλίο δεν θα δίνει βαρύτητα τόσο σε μακροσκελή γραπτά κείμενα όσο σε εικόνες αλλά και σε QR code τα οποία όταν ο αναγνώστης τα σκανάρει με το κινητό του τηλέφωνο θα μπορεί να ακούσει για παράδειγμα τα τραγούδια της περιοχής. Ταυτόχρονα στόχος είναι στο βιβλίο – λεύκωμα να περιλαμβάνεται και κεφάλαιο που θα εξετάζει την ιστορία τής περιοχής μέσα από τις σελίδες των εφημερίδων.
Μιλώντας για το ίδιο θέμα στα ΧΡΟΝΙΚΑ της Δράμας, ο Δήμαρχος Νευροκοπίου κ. Γιάννης Κυριακίδης είπε ότι ουσιαστικά θα γίνει μια επιστημονική ιστορική διερεύνηση που θα καταλήξει σε ένα βιβλίο – λεύκωμα για την ιστορία της Κοινότητας του Νευροκοπίου. «Αυτή τη στιγμή είμαστε στη διαδικασία της ανάθεσης. Συζητήσαμε με κάποιους ανθρώπους και καταλήξαμε στο τι θέλουμε να κάνουμε. Το λεύκωμα στο οποίο θα καταλήξει η έρευνα, θα συγκεντρώνει όλες αυτές τις διασκορπισμένες πληροφορίες για την Κοινότητα Νευροκοπίου, που προέρχονται είτε από τη Μητρόπολη, είτε από ερευνητές, είτε από εργασίες. Σκοπός είναι ο κάθε Νευροκοπιώτης να μπορεί να διαβάσει για την ιστορία του οικισμού, από τότε που υπάρχουν στοιχεία. Μέχρι σήμερα δεν υπήρχε στο δήμο ένα ιστορικό βιβλίο για την περιοχή της Κοινότητας Νευροκοπίου. Πρόκειται λοιπόν για την καταγραφή της ιστορίας της περιοχής του Νευροκοπίου που γίνεται για πρώτη φορά και θα μας βοηθήσει να δείξουμε στοιχεία ακόμη και για την προέλευση του ονόματος του Νευροκοπίου. Όλα αυτά, πάντα με επιστημονική τεκμηρίωση» τόνισε.
«Ο κόσμος θα μάθει ποιο ήταν το Νευροκόπι και τι εννοούμε όταν μιλάμε για Μητρόπολη Ζιχνών και Νευροκοπίου» ανέφερε μιλώντας στα «Χ» ο πρόεδρος της Κοινότητας Νευροκοπίου κ. Ησαΐας Χατζηκωνσταντίνου για να συνεχίσει: «Για την δημιουργία του βιβλίου προχωρά σχετική ανάθεση. Ήδη συναντήθηκα μετά από υπόδειξη του Δημάρχου Νευροκοπίου κ. Γιάννη Κυριακίδη με τους ανθρώπους που θα αναλάβουν το έργο αυτό και έδωσα κάποιες πληροφορίες για το πως πρέπει να γίνει ο σκελετός. Είμαστε στη φάση της συζήτησης και της συλλογής πληροφοριών για τη συγγραφή του βιβλίου. Παράλληλα θα παραλάβουμε και κάποια QR code τα οποία θα τοποθετηθούν μέσα στα όρια της Κοινότητας του Νευροκοπίου, με τα οποία θα μπορεί ο επισκέπτης ή ο κάτοικος της περιοχής να βλέπει τη μορφή που είχαν κάποια ιστορικά σημεία στο παρελθόν. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι και ο ιστορικός ναός του Αγίου Δημητρίου».
Μια σύντομη ιστορική ματιά στο Νευροκόπι
Σύμφωνα με στοιχεία που παραθέτει ο Δήμος Νευροκοπίου «Η ευρύτερη περιοχή του Κάτω Νευροκοπίου έχει κατοικηθεί από την Παλαιολιθική περίοδο. Οι κάτοικοι κατά την Αρχαϊκή εποχή είχαν επαφές με τα κεντρικά Βαλκάνια, αλλά και με τα παράλια της Μακεδονίας και Θράκης. Οι φυλές που κατοικούσαν ήταν Θρακικές, κυρίως Οδομάντες και Ηδωνοί. Η περιοχή του λεκανοπεδίου του Κάτω Νευροκοπίου κατακτήθηκε από το Φίλιππο Β΄. Μετά τη Μάχη των Φιλίππων, το 42 π.Χ. εγκαταστάθηκαν στην περιοχή, Ρωμαίοι. Κατά τη Βυζαντινή περίοδο, υπήρχαν μεγάλα κτήματα, ιδιωτικά και μοναστικά. Μετά τον 7ο αιώνα η περιοχή δέχτηκε κύματα σλαβικών επιδρομών από το Βορρά.
Το 1383 κατακτήθηκε η περιοχή από τους Οθωμανούς και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή μουσουλμάνοι. Το 1530 είχε 385 χριστιανικά και 219 μουσουλμανικά νοικοκυριά. Το 1870 ιδρύθηκε η Βουλγαρική εξαρχία και μια μακρά περίοδος εθνικών ανταγωνισμών λαμβάνει χώρα και στο Κάτω Νευροκόπι. Το 1882 ξεκίνησε η προσπάθεια της Ελληνικής πλευράς να αμυνθεί στις Βουλγαρικές αξιώσεις με τη βοήθεια της μητρόπολης. Οι εξαρχικοί του Κάτω Νευροκοπίου διεκδίκησαν το ναό του Αγίου Δημητρίου. Το 1899 οι εξαρχικοί προκάλεσαν επεισόδια για τον έλεγχο του ναού και η Οθωμανική διοίκηση αποφάσισε να αναστείλει τη λειτουργία του. Το Πάσχα του 1901 η Οθωμανική διοίκηση επέτρεψε την επαναλειτουργία του ναού με τη συμφωνία της εναλλάξ λειτουργίας σε ελληνικά και βουλγαρικά, αλλά το Πάσχα του 1902 λόγω της συνέχισης των επεισοδίων, ο ναός ξανάκλεισε. Την επόμενη χρονιά, Βούλγαροι κομιτατζήδες ανέλαβαν ένοπλη δράση στην περιοχή προκειμένου να τρομοκρατήσουν τους Ελληνικούς πληθυσμούς. Τότε δολοφονήθηκε και ο δάσκαλος Θωμάς Παπαγεωργίου.
Τον Οκτώβριο του 1903 με πρωτοβουλία του μητροπολίτη Δράμας, ο ναός του Αγίου Δημητρίου λειτούργησε ξανά, ενόψει της γιορτής του ομώνυμου Αγίου με συμμετοχή πατριαρχικών και εξαρχικών. Ανήμερα του Αγίου Δημητρίου όμως, ένοπλη ομάδα 30 κομιτατζήδων επιτέθηκαν στο ναό και συνέλαβαν τους Έλληνες εκκλησιαστικούς επιτρόπους Ιωάννη Ζαφειρίου, Νικόλαο Γερμανό, το γιο του Γεώργιο Γερμανό και το δάσκαλο Κωνσταντίνο Χρηστίδη, τους οποίους εκτέλεσαν. Την παραμονή των Χριστουγέννων του 1906, σώμα 300 κομιτατζήδων περικύκλωσαν το Κάτω Νευροκόπι και μετά από τρίωρη επίθεση δολοφόνησαν τους Έλληνες προύχοντες.
Ο ελληνικός στρατός μπήκε στη κωμόπολη στις 4 Ιουλίου του 1913. Τα επόμενα χρόνια, και μετά τις ανταλλαγές πληθυσμών, στο Κάτω Νευροκόπι κατέφυγαν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη. Οι μουσουλμάνοι κάτοικοι μετανάστευσαν στην Τουρκία σύμφωνα με την Ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών ενώ, μέχρι το 1932, 324 εξαρχικές οικογένειες μετανάστευσαν στη Βουλγαρία. Την 1η Απριλίου του 1927 η κωμόπολη μετονομάστηκε από Ζύρνοβο σε Κάτω Νευροκόπι. Σήμερα αποτελεί την έδρα του νέου διευρυμένου Δήμου καθώς παραδοσιακά ήταν το διοικητικό, οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο του ευρύτερου λεκανοπεδίου».