Η Μέριμνα Ποντίων Κυριών Δράμας τιμά τον ποντιακής καταγωγής συγγραφέα Δημήτρη Ψαθά και παρουσιάζει το κορυφαίο ιστορικό έργο του “Γη του Πόντου”, που αποτελεί τη «βίβλο του ποντιακού ελληνισμού».
Η εκδήλωση, που διοργανώνεται στο πλαίσιο της συμπλήρωσης 100 χρόνων από την Γενοκτονία των Ποντίων, θα γίνει την Κυριακή 10 Φεβρουαρίου στις 19:00, στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του δημαρχείου Δράμας.
Φωτογραφία:Αριστερά η κόρη του Δημήτρη Ψαθά Μαρία Ψαθά και δεξιά η εγγονή του Λένα Νίτσου
Η πρόεδρος της Μέριμνας κα Λίζα Θεοδωρίδου είπε στα ΧΡΟΝΙΚΑ σχετικά με την εκδήλωση “Η Μέριμνα Ποντίων Κυριών κάνει το αφιέρωμα στον Δημήτρη Ψαθά και στο συγκλονιστικό βιβλίο του «Γη του Πόντου» ένα βιβλίο το οποίο προλογίζοντας ο Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών Κων/νος Δεσποτόπουλος (στην α΄ επανακυκλοφορία μετά τον θάνατο του συγγραφέα από τις «Εκδόσεις Ψαθά») το χαρακτήρισε ως «Βίβλο του ποντιακού Ελληνισμού. Ο συγγραφέας του βιβλίου αυτού αξίζει εθνική ευγνωμοσύνη, γιατί πρόβαλε τόσο παραστατικά τα πάθη και τα κλέη των ακριτικών αυτών εκπροσώπων της ελληνικής ευψυχίας, ανθρώπων θρυλικής ηθικής αντοχής…»
Ο Δημήτρης Ψαθάς ανήκει κι ο ίδιος σε αυτόν τον τρισχιλιόχρονο, ακριτικό Ελληνισμό που κρατάει ως τις μέρες μας, την γλώσσα, τα ήθη και έθιμα, τους χορούς, τις ιστορικές αναμνήσεις και προπάντων την ιστορική ψυχή και συνείδηση. Και με αυτήν την ψυχή και την καρδιά που σπαρταρούσε μέσα στα σπλάχνα του γράφοντας ο Δημήτρης Ψαθάς για τις αναμνήσεις του έγραψε και για την ιστορία του μαρτυρικού Πόντου στην πιο πολυτάραχη κι οδυνηρή περίοδο του. Κι έτσι όχι μόνο έγινε γνωστός ο αγώνας των Ακριτών του Πόντου, η αντίσταση στον βάρβαρο σχεδιασμό της εξόντωσης του μα έδωσε κουράγιο και δύναμη να ξεκινήσει ο πολύχρονος αγώνας που υποχρέωσε την επίσημη ελληνική Πολιτεία μετα από χρόνια σιωπής να αναγνωρίσει την Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου”.
Υπενθυμίζεται ότι ο σπουδαίος συγγραφέας και δημοσιογράφος ποντιακής καταγωγής, Δημήτρης Ψαθάς, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 72 ετών στις 13 Νοεμβρίου του 1979.
Η εγγονή του Δημήτρη Ψαθά μιλά στα ΧΡΟΝΙΚΑ για τον ίδιο και την «Γη του Πόντου»
Η εγγονή του Λένα Νίτσου- Ψαθά, η οποία επρόκειτο να βρίσκεται στην εκδήλωση της Μέριμνας Ποντίων Κυριών Δράμας αλλά αδυνατεί τελικώς λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων μίλησε χθες Πέμπτη, στα ΧΡΟΝΙΚΑ για την “Γη του Πόντου” και το κορυφαίο αυτό έργο του Δημήτρη Ψαθά. Η Λένα Νίτσου- Ψαθά είναι διευθύντρια των Εκδόσεων Ψαθά (τον εκδοτικό οίκο που ίδρυσε μαζί με τη μητέρα της Μαρία).
Όπως είπε αρχικά η κ. Λένα Νίτσου-Ψαθά στα ΧΡΟΝΙΚΑ “Επειδή αυτές τις ημέρες ανεβαίνει το έργο “Ζητείται Ψεύτης” του Δημήτρη Ψαθά στο Παλλάς και θα πρέπει να ασχοληθούμε με αυτό, δεν μπορούσαμε να είμαστε τελικά στην εκδήλωση, αλλά βοηθήσαμε την Μέριμνα Ποντίων Κυριών Δράμας με αρχειακό και άλλο υλικό…”
Μιλώντας για την “Γή του Πόντου” και τον Δημήτρη Ψαθά η κ. Λένα Νίτσου Ψαθά εξήγησε στα ΧΡΟΝΙΚΑ ότι “Ο Δημήτρης Ψαθάς σε ώριμη ηλικία και ενώ ήταν αναγνωρισμένος ως κορυφαίος δημοσιογράφος και θεατρικός συγγραφέας αποφάσισε να γράψει ευλαβικά όλη την ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας του, του Πόντου. Ο ίδιος καταγόταν από την Τραπεζούντα και ήρθε στον ελλαδικό χώρο σε ηλικία 13 ετών με την οικογένειά του που ήταν πλήρως κατεστραμμένη. Ο ίδιος φοίτησε στο κορυφαίο εκπαιδευτικό ίδρυμα “Φροντιστήριο Τραπεζούντος” μέχρι την έλευσή του στην Ελλάδα.
Το βιβλίο το έγραψε διότι τον ενοχλούσαν όλα αυτά τα ποντιακά ανέκδοτα που ήταν τότε στην μόδα και παρουσίαζαν του πόντιους ως μειωμένης ευφυΐας. Το βιβλίο το έγραψε διότι ήθελε να αποκαταστήσει μια ιστορική αλήθεια. Ότι σε αυτόν τον τόπο (στον Πόντο) οι έλληνες αντιστάθηκαν και δεν οδηγήθηκαν άπραγοι στην σφαγή. Όπως έλεγε και ο ίδιος ο Ψαθάς στον Πόντο γράφτηκε μία ιστορία αντίστοιχη με αυτή του 1821. Οι πόντιοι αντιστάθηκαν και δημιούργησαν “κλεφτουριά” αντίστοιχη με αυτή του ’21 στα βουνά της περιοχής τους.
Το βιβλίο δεν έχει αντιτουρκικό χαρακτήρα, όπως λέει και ο ίδιος μέσα στο βιβλίο του. Αντιτουρκικό χαρακτήρα έχουν τα ίδια τα γεγονότα. Σημειώνει δε ότι η άστοχη τακτική της αποσιώπησης των γεγονότων της ιστορίας είναι ένας από τους λόγους που πορεύτηκε τόσο άσχημα και η ελληνοτουρκική φιλία.
Ο σκοπός του βιβλίου ήταν να γίνουν γνωστά όλα τα γεγονότα που συνέβησαν. Ο ίδιος ο Ψαθάς έκανε έρευνα συναντώντας Έλληνες οπλαρχηγούς του Πόντου, έκανε συνεντεύξεις με αρκετούς από αυτούς που ζούσαν εκείνη την εποχή όπως και με τις οικογένειές τους. Συγκέντρωσε τμήματα από τα ημερολόγιά τους και έτσι επικαλέστηκε ιστορικές πηγές όπως και προσωπικά βιώματα… Άλλωστε το πρώτο μέρος του βιβλίου είναι καθαρά αυτοβιογραφικό και δείχνει την ζωή στην Τραπεζούντα του Πόντου τα χρόνια που ο ίδιος έζησε ως παιδί Η Τραπεζούντα ήταν ένα πανίσχυρο κέντρο πολιτισμού και εμπορίου…
Το βιβλίο ήταν από τα πρώτα που γράφηκαν για την ιστορία του Πόντου. Γράφηκε το 1966. Ο Δημήτρης Ψαθάς θέλησε μέσα από το βιβλίο να γίνει γνωστή η ιστορία του Πόντου. Οι περισσότεροι μέχρι τότε γνώριζαν τι συνέβη για παράδειγμα στην Σμύρνη και άλλες ελληνικές περιοχές αλλά όχι τι συνέβη στον Πόντο. Είναι ένα μεγάλο βιβλίο 570 σελίδων από το οποίο μπορεί κανείς να πληροφορηθεί την ιστορία του Πόντου. Το βιβλίο ώθησε να αναγνωριστεί κάποια στιγμή και η γενοκτονία των ποντίων. Η “Γή του Πόντου” γράφηκε ξεκινώντας να δημοσιεύονται μικρά σημειώματα απο την παιδική ηλικία του Ψαθά, στο περιοδικό “Ταχυδρόμος”. Είχαν πολύ μεγάλη επιτυχία. Αποφάσισε να τα ενώσει και να φτιάξει ένα ολόκληρο βιβλίο που του πήρε πολύ καιρό μέχρι να το εκδόσει. Αλλά τελικά ήταν το κορυφαίο από όλα τα έργα του. Αυτό το βιβλίο μας ζητούν περισσότερο απο όλα. Περισσότερο και από την “Μαντάμ Σουσού” ή τα θεατρικά και λογοτεχνικά του βιβλία. Το βιβλίο αγαπήθηκε όχι μόνο από τους πόντιους αλλά και από ανθρώπους που δεν έχουν σχέση με τον Πόντο αλλά τους ενδιαφέρει να διαβάσουν και να μάθουν. Ιδιαίτερα τώρα που η χώρα μας αντιμετωπίζει τα γνωστά προβλήματα. Οι περισσότεροι ανατρέχουμε στην ιστορία για να μάθουμε…Θεωρώ ότι είναι το κορυφαίο έργο του όπως το θεωρούσε και ο ίδιος…”
Δημήτρης Ψαθάς…
Ο Δημήτρης Ψαθάς γεννήθηκε στην Τραπεζούντα του Πόντου. Το 1923 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του και εργάστηκε από το 1925 ως δημοσιογράφος με ειδίκευση στο δικαστικό ρεπορτάζ στην εφημερίδα Ελεύθερο Βήμα. Από το 1937 και για σαράντα περίπου χρόνια συνεργάστηκε με τα Αθηναϊκά Νέα (από το 1937 και για σαράντα χρόνια περίπου) και παράλληλα με πολλά έντυπα, ελληνικά και της ομογένειας. Οργάνωσε επίσης ραδιοφωνικές εκπομπές. Στα γράμματα πρωτοεμφανίστηκε το 1937 με την έκδοση της συλλογής ευθυμογραφημάτων Η Θέμις έχει κέφια, ακολούθησαν πολλά ανάλογα έργα, όλα στο χώρο της σατιρικής ευθυμογραφίας με κορυφαία τη Μαντάμ Σουσού του 1940. Στο θέατρο πρωτοεμφανίστηκε το 1940 με την κωμωδία Το στραβόξυλο, που ανέβηκε από το θίασο του Βασίλη Αργυρόπουλου και γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Ακολούθησαν έργα όπως τα Φον Δημητράκης, Μικροί φαρισαίοι, Ένας βλάκας και μισός, Η Χαρτοπαίχτρα, Ξύπνα Βασίλη, που γνώρισαν επιτυχία στη σκηνή και πολλά μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο με ανάλογη επιτυχία. Εξέδωσε επίσης ταξιδιωτικά κείμενα (Κάτω από τους ουρανοξύστες, Παρίσι, Σταμπούλ και άλλα εύθυμα ταξίδια κ.α.) που συνδυάζουν, δημοσιογραφικά και ευθυμογραφικά στοιχεία με κοινωνικά και πολιτικά σχόλια. Η γραφή του Δημήτρη Ψαθά χαρακτηρίζεται από οξυδέρκεια, αμεσότητα, τόλμη και φαντασία. Στο χώρο του χρονογραφήματος διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην αναγωγή του είδους σε χώρο κοινωνικής και πολιτικής πολεμικής και υπεράσπισης της ιστορικής θέσης της Ελλάδας στον κόσμο, αν και συχνά ο οίστρος του τον οδήγησε σε βεβιασμένες και άδικες εκτιμήσεις. Το θεατρικό έργο του καθιέρωσε τη δραματουργική αξιοποίηση της ελληνικής καθημερινότητας με έντονο το στοιχείο της σάτιρας του νεοπλουτισμού και του μικροαστισμού. Με σημείο εκκίνησης το γαλλικό βουλεβάρτο και τη φάρσα συγγραφέων όπως οι Φεϋντώ και Πανιόλ, ο Ψαθάς δημιούργησε συχνά στέρεους και ολοκληρωμένους ήρωες, που προσέγγισαν μεγάλοι έλληνες ηθοποιοί (Βασίλης Λογοθετίδης, Ντίνος Ηλιόπουλος, Χρήστος Ευθυμίου, Μίμης Φωτόπουλος, κυρία Κατερίνα, Μαίρη Αρώνη, κ.α.), οι οποίοι δημιούργησαν ένα συγκεκριμένο υποκριτικό ύφος και ήθος στο χώρο του νεοελληνικού θεάτρου, που φτάνει να έχει μιμητές ως τις μέρες μας.