του Αχιλλέα Παπαδόπουλου
Ειδικού Καρδιολόγου
Η κατανάλωση καφέ αποτελεί για όλους μας καθημερινή συνήθεια, που την έχουμε συνδέσει με την εργασία μας και τις στιγμές που χρειαζόμαστε εκτόνωση μετά από κόπωση. Άλλωστε έχει αποδειχθεί ότι ο καφές ενισχύει τη συγκέντρωση και μειώνει τη σωματική κούραση, ενώ παράλληλα προσφέρει και μικρές καθημερινές στιγμές απόλαυσης. Πολλοί από τους πολίτες, στο καθημερινό πλαίσιο των υγιεινοδιαιτητικών οδηγιών, ζητούν διευκρινήσεις και οδηγίες σχετικά με την κατανάλωση καφέ, αν επιτρέπεται ή όχι, πόσους καφέδες μπορούν να πίνουν την ημέρα και ποιος τύπος καφέ είναι περισσότερο ευεργετικός από τους υπόλοιπους.
Πέραν όμως από την καθημερινή κλινική πράξη, στο χώρο της έρευνας τα τελευταία χρόνια μελετάται έντονα η επίδραση της καφεΐνης στο καρδιαγγειακό σύστημα. Έχουμε μελέτες πειραματικές και κλινικές με αναλύσεις για την καφεΐνη μέσα σε πλήθος παραμέτρων της καθημερινής διατροφής.
Η πλειονότητα των ερευνών έχουν προσανατολιστεί στην επίδραση της καφεΐνης στη λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος. Ως προς την αρτηριακή πίεση σε μία μετα-ανάλυση (ανάλυση προγενέστερων ερευνών) αναφέρονται τα αποτελέσματα της οξείας επίδρασης – κατανάλωσης 200-300mg καφεΐνης από υπερτασικούς. Διαπιστώθηκε σημαντική αύξηση της αρτηριακής πίεσης, η οποία ήταν παροδική, διάρκειας μόνον τριών ωρών. Η αύξηση αυτή ήταν κατά μέσον όρο 8,1mmHg για τη μικρή-διαστολική πίεση. Αντίθετα, σε καθημερινή κατανάλωση καφέ, τουλάχιστον επί δύο εβδομάδες, η καφεΐνη δεν φαίνεται να επηρέασε τις τιμές της αρτηριακής πίεσης. Το αποτέλεσμα αυτό στηρίζεται κυρίως στη σύγκριση της λήψης καφέ με καφεΐνη, με την κατανάλωση ντεκαφεϊνέ (καφέ χωρίς καφεΐνη) και την αποχή από καφέ. Στο δεύτερο σκέλος της ίδιας ανασκόπησης συμπεριλήφθηκαν αναδρομικές καταγραφές μελετών, όπου δεν αποδείχθηκε ότι υπάρχει σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση καφέ και στον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου, δεν προκαλεί ο καφές π.χ. έμφραγμα.
Ενδιαφέροντα είναι και τα αποτελέσματα μιας πρόσφατης μελέτης, όπου διερευνήθηκε η επίδραση τεσσάρων τύπων καφέ: αραβικού, τούρκικου, αμερικανικού και στιγμιαίου καφέ. Η μελέτη αυτή είχε στόχο την αρτηριακή πίεση πειραματόζωων και 400 πολιτών με φυσιολογική πίεση ή υπέρταση. Έτσι στη μελέτη αυτή ο αναγνώστης ικανοποιείται ότι έχει νέα και από ανθρώπους με φυσιολογική πίεση, όχι μόνον υπερτασικούς. Και, δεύτερον, αν υπάρχουν διαφορές στα είδη του καφέ. Οι ομάδες των εξεταζόμενων επί δύο εβδομάδες απείχαν από οποιαδήποτε άλλη πηγή καφεΐνης, με φάρμακα, τροφές ή ροφήματα π.χ. τύπου COLA. Το ρόφημα καφέ προς κατανάλωση, κατά το πρωτόκολλο, είχε όγκο 250κυβ.εκ. Μισή, μία, μιάμιση και δύο ώρες πριν την κατανάλωση στους εξεταζόμενους, πολίτη ή πειραματόζωο, γινόταν μέτρηση τριών παραμέτρων: της συστολικής αρτηριακής πίεσης, της διαστολικής και των καρδιακών παλμών – σφυγμών ανά λεπτό. Σε δύο κατηγορίες πληθυσμών της μελέτης, με φυσιολογική πίεση και μέτρια υπέρταση, διαπιστώθηκε στατιστικά σημαντική πτώση της συστολικής και διαστολική πίεσης, καθώς επίσης και ελάττωση των καρδιακών παλμών κατά την πρώτη ώρα μετά την κατανάλωση στιγμιαίου καφέ. Παρόμοια δράση είχε και η χορήγηση αραβικού και ελληνικού-τούρκικου καφέ. Αντίθετα ο αμερικάνικος καφές δεν είχε καμία σημαντική επίδραση. Ούτε στην πίεση ούτε στους καρδιακούς παλμούς. Αυτό το αποτέλεσμα αφορά περισσότερο στη χώρα μας, στην οποία καταναλώνεται πολύ ο στιγμιαίος καφές.
