ΠΑΣΧΑΛΙΝΕΣ ΕΠΙΚΑΙΡΕΣ ΜΝΕΙΕΣ
Από επιφυλλίδα της Μαρίας Καραβία
Η Νόρα Κωνσταντινίδου παρουσιάζει το από παλιά επίκαιρο κείμενο της γνωστής και καταξιωμένης δημοσιογράφου με το επιπρόσθετο συμπέρασμα, πως το από αιώνων Πάσχα της Νίκης, «θανάτω, θάνατον πατήσας» επενεργεί μοναδικά ως το απόσταγμα από «λύτρον αγάπης».
«Πριν σκαρφαλώσει η Μπάρμπι στις λαμπριάτικες λαμπάδες, είναι βέβαιο πως το γιορταστικό κεράκι που κρατούσαν στην Ανάσταση τα παιδιά είχε περισσότερη ομορφιά. Και πάντως μεγαλύτερη μαγεία. Λευκό, διάφανο, στολισμένο με δυο λουλούδια και ένα κομμάτι μεταξωτή κορδέλα, έπαιρνε προεκτάσεις μαγικές στην παιδική φαντασία, που δεν είχε εθιστεί στην πολυτέλεια, ούτε βέβαια στην αφθονία και το κιτς με το δελεαστικό περιτύλιγμα. Ίσως γι αυτό και όταν άναβε το κεράκι εκείνο το βράδυ της Ανάστασης ή, νωρίς το απόγευμα την Κυριακή του Πάσχα στην ακολουθία της Αγάπης, ιδιαίτερα προσφιλή στους μικρούς πιστούς, που πήγαιναν στην εκκλησία αφήνοντας τους μεγάλους να κουτσοπίνουν ακόμα γύρω από το τραπέζι με τα υπολείμματα του οβελία, έμοιαζε με ανταύγεια της παιδικής ψυχής. Μια λαμπερή ψηφίδα στο συγκινητικό θέαμα του φωτισμένου προαύλιου της εκκλησίας, στην πλατεία την κατάμεστη ανθρώπους, που, έπαιρναν ύστερα καθένας το δρόμο του, φέρνοντας προσεκτικά στο σπίτι το άγιο φως, καθώς οι δείκτες του ρολογιού, πήγαιναν προς αυτό το υπέροχο ξημέρωμα της “μιας του Σαββάτου”.
»Είχε όμως άλλη σημασία γενικότερα για το παιδί των παλαιοτέρων καιρών η προσμονή, το τυπικό των εορτών, ιδιαίτερα η μακρά προετοιμασία της εορτής του Πάσχα. Το καινούργιο ρούχο, οι άσπρες κάλτσες και τα παπούτσια που θα φοριόνταν στην εκκλησία πρώτη φορά, τα κουλουράκια και τα τσουρέκια που μοσχοβολούσαν επάνω στον μπουφέ και κανείς δεν επιτρέπονταν ν’ αγγίξει, οι στολισμένοι Επιτάφιοι, ο σύντομος ύπνος πριν από την ανάσταση και οι καμπάνες που έδιναν παράξενο νόημα στη νύχτα την ποτισμένη άρωμα ανθισμένης νεραντζιάς και μοσχοβολιά βιολέτας, συνέθεταν το διαφορετικό. Αυτό που είναι και πρέπει να είναι η γιορτή».
“Αυτό που είναι και πρέπει να είναι η γιορτή”, γράφει συμπερασματικά κάπου προς το ενδιάμεσο του δημοσιεύματός της η Μαρία Καραβία στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ του Μεγάλου Σαββάτου 13 με Κυριακή 14 Απριλίου 1996. Η έγκριτος δημοσιογράφος «έχει εργαστεί στις εφημερίδες Μεσημβρινή, Καθημερινή, στα περιοδικά Εικόνες, Γυναίκα». Συμμετείχε εξαρχής στο επιτελείο της εφημερίδας της Ελένης Βλάχου. Αυτό σημαίνει, πως τώρα και πάντα θα προσμετράτε σαν μια εξαίρετη δημιουργός γραπτού λόγου ως κάτοχος της ελληνικής γλώσσας με γνώσεις και ιδέες που έχουν σχέση με ότι βαθύριζα ελληνικό. Γνωρίζει και βλέπει την ουσία και το βάθος της εμπράγματης ζωής με στοχασμούς χωρίς να έχει αποκοπεί από την Παράδοση. Στην επίκαιρη επιφυλλίδα της με το γενικό τίτλο ΑΠΟΨΕΙΣ, στη στήλη ΣΤΟ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ, με τίτλο, όπως τον παραπάνω ΚΕΡΑΚΙΑ ΤΗΣ ΛΑΜΠΡΗΣ, ξεκινάει με τη σκαρφαλωμένη Μπάρμπι στα κεριά των κοριτσιών, καθώς τις είδε διαφοροποιημένες από τις άσπρες λαμπάδες των αγοριών, στολισμένες, με το ομοίωμα… του Ράμπο ή με μοντέλα αυτοκινήτων τελευταίας κυκλοφορίας!
Ανατρέχοντας στην ιστορία διαβάζουμε πως ο Μέγας Κωνσταντίνος παύοντας τους διωγμούς των Χριστιανών τον 4ο αιώνα, εντάσσει στη λατρεία του Χριστού τη χρήση του κεριού, το οποίο συμβολίζει το φως του Χριστού, ο οποίος δια του Ευαγγελίου λάμπει στις ψυχές μας. Τα κεριά και οι λαμπάδες στα χέρια των παιδιών, ως και σε αυτά των εφήβων και όλων των πιστών φως Χριστού αναδίδουν. Αυτή την έννοια αποδίδουν τα αναμμένα κεριά. Μαζί με τη σειρά (της ωσάν πράξη που ενέχει τελετουργική τη σημασία) ενδύουν οι μεγάλοι τα μικρά παιδιά με τα λαμπριάτικά τους. Θυμίζουν με περιγραφικό τον τρόπο πανελλαδικά τα ίδια ήθη και έθιμα που συνδέουν τους ομόγλωσσους στο ίδιο Έθνος. Υπενθυμίζει, η κυρία Καραβία. (μπορεί και εξεπίτηδες) τις καμπάνες που έδιναν παράξενο νόημα στη νύχτα την ποτισμένη με άρωμα ανθισμένης νεραντζιάς και μοσχοβολιά βιολέτας. Συνέθεταν το διαφορετικό. Κεντρίζει έτσι τη μνήμη για να ανατρέξει στα άνθη με τις μέλισσες να βουτούν στη γύρη τους και τα μελισσοκέρια να πληθαίνουν με την πρώτη ύλη στην παραγωγή κεριού, που και χρώμα διαθέτουν και ευωδιές σκορπούν. Επομένως το ατόπημα με τις μασκαρεμένες λαμπάδες σηματοδοτεί το γελοίο.
Παράλληλα και όσο η συνάφειά της με τα πασχαλινά- λαμπριάτικα διηγήματα του Παπαδιαμάντη (ως του Κοσμοκαλόγερου της λογοτεχνίας) γίνεται ολοφάνερη, μαρτυρεί τη διασύνδεσή τους με την παράδοση την οποία η δημοσιογράφος ιδιαίτερα τιμά. Αναφέρεται στους νεαρούς βοσκούς «που κρατούσαν χαμηλά με την αριστερά (λαμπάδες) περισκέποντες το φως με την δεξιάν». Όμοια, στις φετινές περίκλειστες εκκλησίες ως και τη βραδιά της Αναστάσεως. Έξω από τις εκκλησίες οι πιστοί και εγκλωβισμένοι στα σπίτια τους οι χριστιανοί. Την αναστάσιμη βραδιά, ταυτόχρονα με το τον ψαλμό «Δεύτε λάβετε φως εκ του ανεσπέρου φωτός και δοξάσατε ΧΡΙΣΤΌΝ τον αναστάντα εκ νεκρών» οι πιστοί κεντρίζονται. Με το «Χριστός ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος», όλα τα μπαλκόνια εξέπεμψαν φως, συνταιριασμένα αδελφικά. Ακαριαία η πίστη που είναι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στις ανθρώπινες αδυναμίες με τη θεϊκή παντοδυναμία φώτισε με συνεργό την Παράδοση μοναδικά το νου, όπως ένα κάποιο λύτρο αγάπης συνέχει άπαντες. Από το σημείο αυτό και πέρα το Δόξα σοι μας ανήκει…
