Το 1914 ο Αλέξανδρος Μπαλτατζής είναι, ήδη, 10 χρονών και μοιράζει χρήματα στους πρόσφυγες από τον Πόντο, που έφτασαν στο Σοχούμι. Εκεί γεννήθηκε.
Η γενοκτονία των ποντίων έχει, ήδη, ξεκινήσει από τους Νεότουρκους και κύματα προσφύγων καταφεύγουν στα ρωσικά παράλια.
Το 1924 εγγράφεται στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1927 διορίζεται στην Εθνική Τράπεζα. Δουλεύει ταυτόχρονα και στο ιδιαίτερο γραφείο του Αλέξανδρου Παπαναστασίου.
Το 1928 παραιτείται από την Εθνική Τράπεζα και αρχίζει τον μεγάλο αγώνα της δημιουργίας αγροτικών συνεταιριστικών οργανώσεων. Ιδρύει Συνεταιριστικές Τράπεζες, Συνεταιριστικές Οργανώσεις, την ΠΑΣΕΓΕΣ, ΚΥΔΕΠ, ΣΕΚΕ, ΚΣΟΣ, την Ελαιουργική, την ΚΕΟΣΟΕ (Κεντρική Ένωση Οινοποιητικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων Ελλάδος), την ΣΠΕ (Συνεταιριστική Προμηθευτική Ένωση), την Μελισσοκομική, το Οικοτροφείο για άπορους φοιτητές, την ΣΥΚΙΚΗ την ΑΣΕ (Αγροτικές Συνεταιριστικές Εκδόσεις), το 1958, ΣΠΕΚΑ, Κτηνοτροφική (1962) και πολλές άλλες συνεταιριστικές οργανώσεις.
Εκλέγεται επανειλημμένως βουλευτής και πάντα επικεφαλής του Συνεταιριστικού Κινήματος, επισκέπτεται όλες τις χώρες που μπορεί να ανοίξει αγορές για τα αγροτικά προϊόντα. Με την ιδιότητα, άλλοτε του βουλευτή και άλλοτε του προέδρου της ΠΑΣΕΓΕΣ ή και άλλων συνεταιριστικών οργανώσεων, πηγαίνει στην Μόσχα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Γιουγκοσλαβία, Τσεχοσλοβακία, Πολωνία, Ουγγαρία,, χώρες που ήταν σοσιαλιστικές και απαγορευμένες οι εμπορικές συναλλαγές. Αυτός τις επισκέπτεται και ανοίγει πόρτες για εξαγωγές καπνού και άλλων, αγροτικών προϊόντων. Το 1958, παρά τη σύσταση να σταματήσει τα ταξίδια στις σοσιαλιστικές χώρες, αυτός πηγαίνει στη Βουλγαρία και εκεί γίνεται δεκτός από όλη την κρατική ηγεσία. Έτσι, ανοίγει ο δρόμος για αποκατάσταση των σχέσεων των δύο χωρών.
Το 1960, καταθέτει στη Βουλή σαν βουλευτής, πρόταση νόμου για χορήγηση συντάξεως στους αγρότες. Το 1963 ορκίζεται Υπουργός Γεωργίας της Κυβέρνησης της Ένωσης Κέντρου.
Μετά την κατάρρευση της Δικτατορίας ιδρύει τουλάχιστον 10 τεράστιες και υπερσύγχρονες συνεταιριστικές εταιρείες κυρίως στην ακριτική Θράκη. Στόχος του πάντα ήταν να αξιοποιηθεί η αγροτική παραγωγή και να προσθέσει αξία στο αγροτικό προϊόν. Στα καπνά, στο γάλα, στα λιπάσματα, στα ξύλα, στα φυτοφάρμακα, στα δημητριακα, στις διανομές, στις ασφάλειες. Δημιουργός χιλιάδων θέσεων εργασίας και επιστημονικών στελεχών. Έστελνε τα αγροτόπαιδα για σπουδές στα πανεπιστήμια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Παρακολουθούσε τις παγκόσμιες εξελίξεις με ενδιαφέρον και έστελνε τακτικά τα συνεταιριστικά στελέχη στο εξωτερικό για επιμόρφωση.
Ήταν καθαρά συνεταιριστής και κράτησε τους συνεταιρισμούς έξω από τα κόμματα.
Έλεγε: «Δεν δεχόμαστε να μας καθοδηγούν εξωσυνεταιριστικοί παράγοντες. Στα κόμματα που ήμασταν δεν μας επηρέαζαν, αλλά εμείς τα επηρεάζαμε και τα κρατούσαμε μακριά από τις οργανώσεις».
Το ΠΑΣΟΚ βρήκε μεγάλο εμπόδιο τον Μπαλτατζή στην προσπάθειά του να ελέγξει το συνεταιριστικό κίνημα. Ήθελε να το υποτάξει, να το αποτελειώσει και να βολέψει μερικούς αποτυχημένους φίλους του.
Όταν δεν είχαν τίποτε να προσάψουν στον Μπαλτατζή, ανέφεραν την προσωπική του συμμετοχή και των στενών συνεργατών του, στα Διοικητικά συμβούλια όλων των συνεταιριστικών οργανώσεων. Αυτή η τακτική όμως ήταν η καλύτερη ασφάλεια για τον έλεγχο και την αποτροπή καταχρήσεων. Όσες όμως οργανώσεις πέρασαν στα χέρια των κομμάτων, μετά την επέλαση του ΠΑΣΟΚ το 1981, εξελίχτηκαν σε φυτώρια διαφθοράς και σκανδάλων.
Το 1987 (29 Ιουλίου) πεθαίνει σε ηλικία 83 χρονών.
Ο Αλέξανδρος Μπαλτατζής, πέθανε σε ένα μικρό διαμέρισμα στον πύργο «ΑΠΟΛΛΩΝ» της οδού Πανόρμου. Χωρίς περιουσία, παρόλο που διαχειρίστηκε δισεκατομμύρια.
Μετά θάνατον αναγνωρίστηκε σαν πρωτεργάτης του συνεταιριστικού κινήματος. Αυτή η πανελλήνια αποδοχή και η ανγνώριση έγινε μόνο μετά τον θάνατό του.
Σήμερα, από όλη τη μεγάλη κληρονομιά του Μπαλτατζή, δεν έμεινε τίποτε όρθιο. Μαζί με τη χώρα, διέλυσαν και το συνεταιριστικό κίνημα και άφησαν πίσω τους αποκαΐδια. Στο καταστροφικό αυτό έργο κανένας δεν είναι αθώος.
Βρέθηκα κοντά στον Μπαλτατζή πολλές φορές κατά την διάρκεια της περιόδου 1980-1990 που δούλευα στην ΑΣΕ. Ήξερε την πολιτική μου ένταξη στην αριστερά και συχνά το χρησιμοποιούσε σαν την καλύτερη ένδειξη της υπερκομματικής του συμπεριφοράς στην επιλογή των στελεχών.
Το έργο του είναι μία διδαχή στις επόμενες γενεές για την ανιδιοτέλεια, την δημιουργικότητα και την κοινωνική προσφορά.
Με την απώλεια του μεγάλου αυτού άνδρα, μένει μία πικρή γεύση. Πρώτα για τον ίδιο αυτόν δημιουργό και δεύτερον για τα χάλια της χώρας.
Είμαστε η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που καμία συνεταιριστική οργάνωση δεν μπόρεσε να ευδοκιμήσει. Οι λίγες που ακόμα υπάρχουν κρατικοποιήθηκαν και είναι κομματικά εξαρτήματα για ρουσφέτια. Οι πιο πολλές χρεοκόπησαν. Κάποιες λίγες που πουλήθηκαν σε ιδιώτες αναπτύχθηκαν, πρόκοψαν και έγιναν αιτία και αφορμή να ξαναδούμε τα χάλια μας. Να δούμε καθαρά την μεγάλη αδυναμία μας σαν λαός, αυτή που λέει πως τίποτε ομαδικό, συλογικό και κοινωνικό δεν προκόβει σε αυτόν τον τόπο.
Μνήμη Αλέξανδρου Μπαλτατζή (1904-1087)
Του Τίμου Παπαδόπουλου