Του Αχιλλέα Παπαδόπουλου, Ειδικού Καρδιολόγου
ΜΕΡΟΣ Β
Πολλές μελέτες τα τελευταία χρόνια έδειξαν ότι η έκθεση σε μολυσμένο περιβάλλον ενεργοποιεί κυτταρικούς μηχανισμούς, με αποτέλεσμα την αύξηση στοιχείων της φλεγμονής, όπως είναι οι κυτταροκίνες, χημειοκίνες, ιντερλευκίνη-6, λεμφοκύτταρα και ηωσινόφιλα. Η αύξηση της CRP είναι επίσης χαρακτηριστική κατά την έκθεση σε μολυσμένη ατμόσφαιρα. Οι παραπάνω παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί μάς οδηγούν σε αθηροσκλήρωση με ασταθή αθηρωματική πλάκα, με αποτέλεσμα τη ρήξη της και τη δημιουργία θρόμβου και απόφραξη του αγγείου.
Νιτρικά Οξείδια, όπως ΝΟ, ΝΟ2, ΝΟ2ΝΟ4 και Ν205, προάγουν τη στεφανιαία νόσο και ενοχοποιούνται για σπασμό των στεφανιαίων και αιφνίδιο θάνατο. Παράγονται κατ’ εξοχήν από χημικές βιομηχανίες, μηχανές εσωτερικής καύσης και το κάπνισμα τσιγάρου.
Μονοξείδιο του Άνθρακα (CO). Το μονοξείδιο του άνθρακα είναι κατ’ εξοχήν δηλητηριώδες αέριο και υπάρχει συχνά σε μικρές ποσότητες σε φωτοχημικά νέφη ή σε μεγάλες ποσότητες, όπου υπάρχουν ατυχήματα σε βιομηχανικούς χώρους. Πέραν της γνωστής ιδιότητάς του να έχει πολύ μεγαλύτερη ικανότητα δέσμευσης της αιμοσφαιρίνης από το οξυγόνο, το CO ενοχοποιείται για στεφανιαία νόσο, επικίνδυνες αρρυθμίες και αιφνίδιο θάνατο.
Διοξείδιο του Θείου (SO2). Το διοξείδιο του θείου ανιχνεύεται σε νέφος που προέρχεται από μηχανές εσωτερικής καύσης, βρίσκεται πάντα σε μολυσμένο περιβάλλον και ενοχοποιείται για στεφανιαία νόσο.
Παθητικό κάπνισμα. Θεωρείται σήμερα παράγοντας κινδύνου για χρόνιες παθήσεις, όπως η χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια και η στεφανιαία νόσος. Το ποσοστό των αιωρούμενων σωματιδίων είναι 3 φορές μεγαλύτερο σε κλειστούς χώρους όπου υπάρχουν καπνιστές, τόσο για τα μεγάλα όσο και για τα μικρά σωματίδια. Όλες οι μεγάλες μελέτες, επιδημιολογικές και προοπτικές, αναδεικνύουν το παθητικό κάπνισμα ως μέγιστο κοινωνικό πρόβλημα για τη δημόσια υγεία, ενώ χρειάζεται ευαισθητοποίηση από όλους τους φορείς για τη μείωση του φαινομένου.
Αρτηριακή πίεση. Όταν υπάρχει αύξηση της μόλυνσης του περιβάλλοντος σε 24ωρη καταγραφή, έχει παρατηρηθεί ότι και η αρτηριακή πίεση είναι συχνά αυξημένη. Ο μηχανισμός δεν έχει μελετηθεί πλήρως, φαίνεται όμως πως πρέπει να παίζει σημαντικό ρόλο η ενεργοποίηση του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος (ΑΝΣ).
Συγγενείς ανωμαλίες καρδιάς. Μητέρες που ζουν σε μολυσμένο περιβάλλον έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να γεννήσουν παιδιά με συγγενείς ανωμαλίες. Αυτό, άλλωστε, αποδείχθηκε από μελέτες που έγιναν στον Περσικό Κόλπο, όπου μετά τον πόλεμο οι συγγενείς ανωμαλίες καρδιάς αυξήθηκαν από 39,5 σε 103,4 ανά 10.000 γεννήσεις.
Συμπερασματικά, η μόλυνση του περιβάλλοντος αποτελεί σημαντική αιτία για εμφάνιση εμφράγματος μυοκαρδίου, αιφνίδιου καρδιαγγειακού θανάτου και αύξηση εισαγωγών σε νοσοκομεία, ιδιαίτερα σε ασθενείς που έχουν προηγούμενο πρόβλημα, όπως οι ηλικιωμένοι με πνευμονική νόσο, οι διαβητικοί και οι πάσχοντες από καρδιακές παθήσεις.
Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας υποστηρίζει ότι η μόλυνση του περιβάλλοντος είναι μια από τις αιτίες θανάτου που μπορεί να προληφθεί. Παράλληλα, όμως, υπάρχει η απαισιόδοξη πρόβλεψη ότι μέχρι το 2020 θα έχουν χαθεί 8.000.000 συνάνθρωποί μας από τη μόλυνση του περιβάλλοντος.
Παρόλο που τα τελευταία 20 χρόνια έγιναν κάποια θετικά βήματα, τα σημαντικότερα δεν έχουν γίνει ακόμα. Οι κυβερνήσεις πρέπει να συνειδητοποιήσουν την επιτακτική ανάγκη περιβαλλοντικής πολιτικής. Η πολιτική αυτή πρέπει να κινηθεί σε πέντε κύριους άξονες:
1) σεβασμός στη φύση,
2) βασικές ανθρώπινες ανάγκες,
3) ενοποίηση της οικονομικής και περιβαλλοντικής πολιτικής,
4) ουσιαστική μείωση των ρύπων και
5) διεθνής αλληλεγγύη.
Το περιβάλλον είναι πρόκληση και ταυτόχρονα ευκαιρία: πρόκληση να ξεπεράσουμε τους εθνικούς μας εγωισμούς, ευκαιρία να δημιουργήσουμε έναν πλανήτη με ειρηνικές σχέσεις τόσο ανάμεσα στους ανθρώπους όσο και ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση.
