Οι πρόσφυγες του 1922 στον δρόμο της οικονομικής αναδημιουργίας

Αφιέρωμα των «Χ» στην Εκατονταετηρίδα 1922-2022, κάθε Δευτέρα

Γεωργία Μπακάλη – Δημήτρης Ι. Σφακιανάκης

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Οι Έλληνες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας −περίπου δύο εκατομμύρια λίγο πριν τον Ξεριζωμό, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως− δέσποζαν στην οθωμανική οικονομία. Είχαν συγκεντρώσει στα χέρια τους, μαζί με Εβραίους και Αρμένιους, μεγάλο μέρος των μεταπρατικών και εμπορικών δραστηριοτήτων στις πόλεις της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Οι Επιχειρηματίες και έμποροι που υποχρεώθηκαν να πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς δεν ήρθαν φυσικά στη νέα πατρίδα ενδεείς και ρακένδυτοι. Πολλοί από αυτούς κατάφεραν να μεταφέρουν στην Ελλάδα χρηματικά κεφάλαια, να συνεχίσουν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα και να αναδειχθούν ως επιχειρηματίες ή μεγαλέμποροι στην οικονομική ζωή της χώρας.
Επιπλέον, ένας όχι ευκαταφρόνητος αριθμός προσφύγων −η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων τους υπολογίζει ανάμεσα στους 175.000 και 200.000− εγκαταστάθηκαν με δικούς τους οικονομικούς πόρους σε αστικά κέντρα και προπάντων στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και κατάφεραν να ενσωματωθούν γρήγορα στην ελληνική κοινωνία.
Στη Δράμα αρκετοί πρόσφυγες, κυρίως από την Ανατολική Θράκη και την Καππαδοκία, μετέφεραν μαζί με τις οικονομίες τους και το επιχειρηματικό τους δαιμόνιο. Επένδυσαν στην αγορά της Δράμας στήνοντας παραγωγικές μονάδες μεσαίας κλίμακας (τροφίμων, ποτών κ.ά.), μάλιστα κάποιες από αυτές ήταν καινοτόμες για τα δεδομένα της εποχής. Τα προϊόντα τους κάλυπταν τις αυξημένες καταναλωτικές ανάγκες της δραμινής κοινωνίας. Έτσι, συνέβαλαν στην αύξηση της εμπορικής κίνησης και τόνωσαν την τοπική οικονομία κατά τον Μεσοπόλεμο. Διατηρώντας το οικονομικό και κοινωνικό τους προφίλ, προσαρμόστηκαν σχεδόν αμέσως στη νέα πραγματικότητα και αποτέλεσαν δραστήρια μέλη της δημόσιας ζωής της πόλης.

(Το υλικό του άρθρου βασίζεται στο ιστορικό-φωτογραφικό λεύκωμα: Γεωργία Μπακάλη – Δημήτρης Ι. Σφακιανάκης, Η Δράμα των προσφύγων. Αφιέρωμα μνήμης, Δράμα 2019).