Του Αχιλλέα Παπαδόπουλου, Ειδικού Καρδιολόγου
Μέρος Α’
Οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων, όπως το κάπνισμα, η υψηλή συγκέντρωση χοληστερόλης αίματος και οι διαταραχές λιπιδίων, τα χαμηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας, το αυξημένο σωματικό βάρος, καθώς και η αυξημένη πρόσληψη λίπους, ιδιαίτερα κορεσμένου, παράλληλα με τη χαμηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, εμφανίζονται σε υψηλά ποσοστά παγκοσμίως και παρουσιάζουν ανοδική τάση.
Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές συστάσεις για την πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου, το πρόγραμμα υγιεινής διατροφής θα πρέπει να έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
• Μειωμένη πρόσληψη κορεσμένου λίπους με κόκκινο κρέας και λιπαρά παράγωγά του, πλήρη γαλακτοκομικά, βούτυρο, γλυκά και αντικατάστασή τους με πολυακόρεστα λιπαρά οξέα από ψάρια, μαλακές μαργαρίνες, ξηρούς καρπούς.
• Δύο φορές την εβδομάδα ψάρι φθηνό, π.χ. γαύρος, σαρδέλα, κολιός, ή ακριβό, π.χ. συναγρίδα, μπαρμπούνι, σολομός κ.ά. Από πλευράς υγείας είναι το ίδιο καλά.
• Μειωμένη πρόσληψη αλατιού, λιγότερου από 5 γραμμάρια την ημέρα, που αντιστοιχεί περίπου σε λιγότερο από ένα κουταλάκι του γλυκού.
• 30-45 γραμμάρια φυτικών ινών την ημέρα, από προϊόντα ολικής άλεσης, πλούσια σε φυτικές ίνες, όπως δημητριακά, δηλαδή ψωμί ολικής άλεσης, κουάκερ-βρώμη, κόρν φλεικς- καλαμπόκι, όσπρια, ζυμαρικά ολικής άλεσης, φρούτα και λαχανικά.
– 200 γραμμάρια φρούτων ημερησίως, περίπου 2-3 μήλα ή πορτοκάλια, ή αντίστοιχη ποσότητα άλλων φρούτων εποχής, π.χ. βερίκοκα, σταφύλι κ.λπ.
– 200 γραμμάρια λαχανικών ημερησίως, πάλι σε 2-3 μερίδες, για παράδειγμα μία ντομάτα, αγγούρι και μία πιπεριά.
• Η κατανάλωση αλκοολούχων ροφημάτων θα πρέπει να περιοριστεί σε δύο ποτήρια την ημέρα (20 γρ. την ημέρα αλκοόλ) για τους άνδρες και σε 1 ποτήρι για τις γυναίκες (10 γρ. αλκοόλ).
Η ημερήσια πρόσληψη τροφής σε ενέργεια-θερμίδες θα πρέπει να ελέγχεται με τη βούλησή μας, ώστε να διατηρούμε το σωματικό βάρος σταθερό, εφόσον αυτό είναι φυσιολογικό, ή να επιτυγχάνουμε απώλεια, όταν είναι απαραίτητο. Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (Δ.Μ.Σ.) να είναι κάτω από 25. Σε παχύσαρκο, απώλεια βάρους της τάξης 5-10% του αρχικού σωματικού βάρους, προσδίδει σημαντικά οφέλη στην υγεία του πάσχοντος από καρδιαγγειακό νόσημα, με ελάττωση της χοληστερόλης αίματος και μάλιστα της «κακής» LDL, βελτίωση της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη, ελάττωση δεικτών φλεγμονής και βελτίωση της λειτουργίας του ενδοθηλίου (έσω χιτώνα) των αρτηριών. Σε προσβληθέντες από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου ή σε πάσχοντες από σταθερή στηθάγχη ή σταθερή χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, η ένταση και η διάρκεια της σωματικής δραστηριότητας, χαμηλού, μέτριου ή υψηλού επιπέδου, θα πρέπει να ορίζονται από τον θεράποντα ιατρό. Στις καλύτερες περιπτώσεις, μπορεί να γίνεται μέτρια ή έντονη αεροβική-κινητική άσκηση 30 λεπτά, τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα.
Κατωτέρω θα γίνει αναφορά σε ορισμένες ειδικές δίαιτες για πάσχοντες από καρδιαγγειακό νόσημα, οι οποίες είναι προϊόντα ερευνών, αποδεκτών από την επιστημονική κοινότητα. Συγκεκριμένα είναι:
α) η δίαιτα χαμηλών υδατανθράκων ή υψηλής πρωτεΐνης,
β) η μεσογειακή δίαιτα και
γ) η δίαιτα DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension – Διατροφική Προσέγγιση για τη Θεραπεία της Υπέρτασης).
