Πρόσφυγες και βιοπαλαιστές στη μεσοπολεμική και μετεμφυλιακή Δράμα

Αφιέρωμα των «Χ» στην Εκατονταετηρίδα 1922-2022, κάθε Δευτέρα

Γεωργία Μπακάλη – Δημήτρης Ι. Σφακιανάκης

Οι βασικές βιοποριστικές δυνατότητες στην πόλη της Δράμας για τους πρόσφυγες του ’22 ήταν η εργασία στα καπνομάγαζα και το εμπόριο. Όσοι διέθεταν κάποιο κεφάλαιο άνοιγαν μαγαζιά. Το 1937 τα περισσότερα καταστήματα της πόλης ανήκαν στους πρόσφυγες. Ωστόσο πολλοί από τους μη έχοντες υποχρεώθηκαν να στραφούν στο υπαίθριο μικρεμπόριο, με αποτέλεσμα να αυξηθούν δραματικά οι υπαίθριοι μικροπωλητές. Προπάντων τη δεκαετία του 1930, που άρχισε η κρίση στις εξαγωγές καπνού, ένα μέρος του πληθυσμού, και ειδικά οι πολυάριθμες απορφανισμένες προσφυγικές οικογένειες, δοκιμάστηκε από ακραία ένδεια, ακόμα και πείνα. Tα συσσίτια που άρχισαν στην πόλη το 1932 −και συνεχίστηκαν στη διάρκεια της δεκαετίας του 1930− απέτρεψαν τα χειρότερα.
Ακόμα πιο μεγάλη ένδεια ταλάνισε τους Δραμινούς της πόλης και της υπαίθρου τα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια. Η βία του Εμφυλίου εξώθησε πολλούς προσφυγικούς πληθυσμούς, ειδικά των παραμεθόριων χωριών, σε έναν δεύτερο ξεριζωμό καταφυγής στη Δράμα και σε άλλα αστικά κέντρα, σε μια δεύτερη προσφυγιά. Εύλογα εντάθηκε, γι’ αυτούς προπάντων τους πληθυσμούς, το πρόβλημα του βιοπορισμού και αναζήτησαν διέξοδο σε δουλειές του ποδαριού, σ’ έναν καθημερινό αγώνα επιβίωσης.

(Μέρος από το υλικό αυτού του άρθρου βασίζεται στο ιστορικό-φωτογραφικό λεύκωμα: Γεωργία Μπακάλη – Δημήτρης Ι. Σφακιανάκης, Η Δράμα των προσφύγων. Αφιέρωμα μνήμης, Δράμα 2019. Το αφιέρωμα αυτό στην «Εκατονταετηρίδα» γίνεται σε συνεργασία με την ιστοσελίδα Πύλη της Δράμας ή pylidramas.gr, με παράλληλη δημοσίευση).