Οι Δραμινοί αγωνιστές και ο ρόλος τους στην επανάσταση του 1821
Με την ευκαιρία του εορτασμού της επετείου της Εθνικής Παλιγγενεσίας της 25ης Μαρτίου 1821, θα πραγματοποιηθούν στην πόλη της Δράμας σειρά εκδηλώσεων μνήμης. Σήμερα Παρασκευή 24 Μαρτίου προγραμματίστηκαν να πραγματοποιηθούν ομιλίες σε ειδικές συγκεντρώσεις στα σχολεία, τις δημόσιες υπηρεσίες και τα Ν.Π.Δ.Δ. και να γίνει απότιση φόρου τιμής από μαθητές των σχολείων της πόλης σε μνημεία εθνικών αγωνιστών, με τη φροντίδα καθηγητών και δασκάλων.
Αύριο Σάββατο 25 Μαρτίου ανήμερα της επετείου στις 7:30 οι καμπάνες των Ιερών Ναών θα σημάνουν χαρμόσυνα, ενώ η Φιλαρμονική του Δήμου Δράμας θα παιανίσει εμβατήρια στους δρόμους της πόλης. Στις 8:00 θα γίνει επίσημη έπαρση της σημαίας στην πλατεία Ελευθερίας παρουσία Στρατιωτικού Αγήματος της Φρουράς Δράμας και της Φιλαρμονικής του Δήμου Δράμας. Στις 10:30 η επίσημη δοξολογία στον Ιερό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, όπου θα προεξάρχει ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δράμας, κ.κ. Δωρόθεος, μαζί με τον Ιερό κλήρο της πόλης και θα ακολουθήσει η εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας μέσα στον Ιερό Ναό από τον Διευθυντή Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ν.Δράμας κ. Αθανάσιο Διαλεκτόπουλο. Στις 11:00 θα ακολουθήσει παράθεση καφέ – μικρής δεξίωσης στη Λέσχη Αξιωματικών Φρουράς Δράμας. Στις 11:30 θα γίνει μετάβαση επισήμων στο άγαλμα της Ελευθερίας και θα τελεσετεί επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνων από τους εκπροσώπους της κυβέρνησης, τοπικών αρχών και φορέων. Θα τηρηθεί ενός λεπτού σιγή και η τελετή θα κλείσει με την ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου. Στις 12:00 θα γίνει παρέλαση ενώπιον των Αρχών από μαθητές, σπουδαστές, προσκόπους, οδηγούς, ενώσεις-οργανώσεις-συλλόγους-χορευτικές ομάδες, Τμήματα του Ερυθρού Σταυρού και Τμήματα των Ενόπλων Δυνάμεων και στις 18:30 η υποστολή της σημαίας στην Πλατεία Ελευθερίας παρουσία Στρατιωτικού Αγήματος της Φρουράς Δράμας.
Η Δράμα είχε την δική της συμβολή στην διάρκεια της ελληνικής επανάστασης
Σύμφωνα με στοιχεία που έχει δημοσιεύσει ο πολιτιστικός σύλλογος Δραμινών και Φίλων Θεσσαλονίκης “ΥΔΡΑΜΑ” και ο κ. Θεόδωρος Χρ. Μεεταβιτσιάδης Πτυχιούχος Θεολογικού Τμήματος ΑΠΘ: “Στα τέλη του 14ου αιώνα (1373 ή 1384) η πόλη και η ευρύτερη περιοχή της Δράμας κατελήφθησαν από τους Οθωμανούς Τούρκους. Η πόλη της Δράμας λεηλατήθηκε και οι περισσότεροι κάτοικοι εξοντώθηκαν ή αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν. Τα χρόνια κυλούσαν αργά και βασανιστικά για τους Έλληνες της περιοχής και γενιές ολόκληρες έφυγαν χωρίς να δουν αχτίδα ελευθερίας. Όταν στα 1821 ο Ελληνισμός ξεσηκώθηκε σε διάφορα σημεία της Βαλκανικής χερσονήσου, οι εγγενείς δυσκολίες (ύπαρξη μεγάλων Τουρκικών δυνάμεων) δεν ευνοούσαν τις εδώ επαναστατικές κινήσεις, όμως κάτοικοι της Δράμας, μετακινήθηκαν σε άλλες περιοχές και συμμετείχαν στην αποτίναξη του Τουρκικού ζυγού.
Το κομμάτι αυτό της ιστορίας του τόπου μας δεν έχει αναδειχθεί και προβληθεί όπως θα έπρεπε και ελάχιστα για τους αγωνιστές εκείνους και την δράση τους έχουν γίνει ευρύτερα γνωστά. Ως ελάχιστο φόρο τιμής σε αυτούς τους ταπεινούς ήρωες, οφείλουμε να αναφέρουμε τις περιπτώσεις αυτών που έγιναν γνωστές μέχρι τώρα, ενώ ελπίζουμε σύντομα να έρθουν στην επιφάνεια περισσότερα στοιχεία πάνω σε αυτό το θέμα.
Ο Δήμος ΝΙΚΟΛΑΟΥ (όπως ανέδειξε μέσα από αρχειακή έρευνα ο συμπολίτης μας Β. Πασχαλίδης) με την κήρυξη της επανάστασης, με άλλους συμπολίτες του, προσέτρεξε σε βοήθεια των επαναστατημένων συμπατριωτών του. Η συμμετοχή του Νικολάου στον επαναστατικό αγώνα, βεβαιώνεται και με σχετικό πιστοποιητικό (24.12.1843) που υπογράφoυν, έχοντας ιδία αντίληψη των γεγονότων ο Συνταγματάρχης Νικήτας Σταματελόπουλος (Νικηταράς), ο Στρατηγός Χατζη Χρήστος και ο Αξιωματικός της Χωροφυλακής Κωνσταντίνος Βλαχόπουλος.
Ο Νικολάου όπως προκύπτει από το ανωτέρω πιστοποιητικό, υπηρέτησε από το 1821 μέχρι το 1829, ως στρατιώτης και εικοσιπένταρχος, πολέμησε στην Θήβα, στην Ναύπακτο κ.α. και επέδειξε γενναιότητα και ανδρεία σε όσες περιστάσεις έτυχε.
Ο ίδιος ο Δραμινός αγωνιστής αναφέρει πως “ότε η Ελλάς ύψωσε σημαίαν κατά των Τούρκων, μεθ΄ άλλων συμπολιτών μου, έτρεξαμεν εις βοήθεια της” . Όπως και άλλοι αγωνιστές μετά την λήξη της επανάστασης αντιμετώπιζε δυσκολίες ακόμη και στην συντήρηση της πολυμελούς οικογένειας του.
Ο Δημήτριος ΔΡΑΜΑΛΗΣ γεννημένος στην Δράμα, συμμετείχε αρχικά στις επαναστατικές ενέργειες στην περιοχή της Μακεδονίας. Μετά την αποτυχία των επαναστατών εκεί, μετέβη στη νότια Ελλάδα, όπου συμμετείχε σε πολλές μάχες. Το 1823 τέθηκε επικεφαλής εκστρατευτικού σώματος που επιχείρησε την 11η Δεκεμβρίου να καταλάβει το ορμητήριο του κάστρου της νησίδας Γραμβούσα Χανίων. Εκεί, το σώμα ενώθηκε με τοπικούς επαναστάτες και ο Δημήτριος Δράμαλης τέθηκε επικεφαλής ενός σώματος που αποτελούνταν συνολικά από 2.000 άνδρες αλλά δυστυχώς η επιχείρηση αυτή απέτυχε.
Ο Δημήτριος Δράμαλης εγκαταστάθηκε στο ελεύθερο Ελληνικό κράτος και παρέμεινε ως αξιωματικός στον τακτικό στρατό. Εκεί έλαβε και επισήμως το επώνυμο “Δράμαλης”, δηλωτικό της καταγωγής του. Ο Δημήτριος Δράμαλης έφτασε έως το βαθμό του Ταγματάρχη, ενώ το 1836 τιμήθηκε με αριστείο από τον Βασιλέα Όθωνα για την προσφορά του στην πατρίδα.
Το αριστείο του Δημ. Δράμαλη
Ο Νικόλαος ΔΡΑΜΑΛΗΣ, συμμετείχε με το σώμα του στις μάχες του 1821 στην Κεντρική Μακεδονία υπό τον Εμμανουήλ Παπά. Μετά την αποτυχία των επαναστατών εκεί, κατέβηκε στη νότια Ελλάδα όπου συμμετείχε σε πολλές μάχες. Από την πολεμική του δράση τραυματίστηκε αρκετές φορές. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στο Ναύπλιο και μετά τη δημιουργία του τακτικού στρατού, κατατάχτηκε στη Β΄ τάξη υπαξιωματικών. Εκεί έλαβε και επισήμως το επώνυμο “Δράμαλης”, δηλωτικό της καταγωγής του. Επί Ιωάννη Καποδίστρια (1828 – 1831) προήχθη σε αξιωματικό.
Άλλη μια παράμετρος της Δραμινής παρουσίας στην επανάσταση του 1821 είναι η αυτομόληση Ελλήνων της Δράμας που ακολούθησαν τον Δράμαλη στην γνωστή του εκστρατεία. Χαρακτηριστικά ο ερευνητής Β.Πασχαλίδης, αναφέρει σε μελέτη του, τις περιπτώσεις των Τουλούμη, Βοζίκη και Μανασή. Ο τελευταίος ήταν ο γραμματικός του Δράμαλη και έπαιξε διπλό ρόλο στη μάχη των Δερβενακίων.
Η ιστορία έχει διασώσει και το όνομα του αγωνιστή Μιχαήλ Δράμαλη, χωρίς περαιτέρω λεπτομέρειες.
Επιπλέον απόγονοι των Δραμινών αγωνιστών φαίνεται να υπάρχουν στον οικισμό “Νέα Πέλλα” που δημιούργησαν οι Μακεδόνες αγωνιστές το 1837, στην περιοχή της Αταλάντης, καθώς εμφανίζεται το επίθετο Δράμαλης σε νέα εγγραφή σε σχετικό εκλογικό κατάλογο του 1920.
Αδήριτη ανάγκη αποτελεί η συστηματική έρευνα από ειδικούς επιστήμονες, δημοσίων και ιδιωτικών αρχείων, για να αναδειχθεί περαιτέρω αυτή η άγνωστη πτυχή της τοπικής μας ιστορίας και να γίνουν γνωστοί και να τιμηθούν όσοι Δραμινοί αψήφησαν κινδύνους και αποστάσεις και βρέθηκαν να πολεμούν μακριά από την γενέτειρα τους, αλλά και σίγουρα με τον πόθο, η φλόγα της επανάστασης και ο άνεμος της ελευθερίας να φτάσουν και στην προσφιλή τους Δράμα”.
Υπενθυμίζεται σχετικά με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Δραμινών Θεσσαλονίκης «ΥΔΡΑΜΑ» ότι με πρότασή του προς τον Δήμο Δράμας ζήτησε την τοποθέτηση αναθηματικής στήλης για τους Δραμινούς αγωνιστές του 1821 στον δημοτικό κήπο Δράμας, καθώς και της ονοματοδοσίας οδού σε «Δραμινών αγωνιστών Επαναστάσεως 1821». Ο σύλλογος επανέφερε το αίτημα αυτό τις προηγούμενες ημέρες, με σχετική ανακοίνωσή του στην οποία ανέφερε:
«Ότε η Ελλάς ύψωσε σημαίαν κατά των Τούρκων, μεθ’ άλλων συμπολιτών μου, έτρεξαμεν εις βοήθεια της», Δήμος Νικολάου, Δραμινός αγωνιστής της επανάστασης του 1821
Συμπληρώνονται σε λίγες ημέρες, 202 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης που ευαγγελίστηκε την δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους και οδήγησε στο τέλος του οθωμανικού ζυγού, μετά από σχεδόν τέσσερις αιώνες δουλείας.
Χωρίς διάθεση αντιπαράθεσης που δεν αρμόζει σε τέτοιες επετείους, υπενθυμίζουμε πως το 2021, είχαμε προτείνει στον Δήμο Δράμας την τοποθέτηση αναθηματικής στήλης για τους Δραμινούς αγωνιστές του 1821, δίπλα από το άγαλμα της Ελευθερίας στον δημοτικό κήπο Δράμας και στην οποία θα γίνονται οι καταθέσεις στεφάνων σε κάθε επέτειο της Εθνικής εορτής της 25ης Μαρτίου, καθώς επίσης και την ονοματοδοσία σε «Δραμινών αγωνιστών Επαναστάσεως 1821» πλατείας ή οδού της πόλης μας. Μάλιστα ύστερα από σχετικό αίτημα των Δημοτικών Αρχών είχαμε προτείνει η ονομασία να δοθεί σε ανώνυμη οδό που βρίσκεται στην περιοχή της Ανάπλασης και είναι κάθετη της 1ης Ιουλίου, ημέρα της δικαίωσης του αγώνα σε τοπικό επίπεδο, καθώς απελευθερώθηκε η πόλη μας.
Δύο χρόνια μετά, δεν έχει υλοποιηθεί κανένα από τα αιτήματα, αλλά συνεχίζουμε να ευελπιστούμε πως κάποια στιγμή θα αξιωθούμε να τιμήσουμε τους αγωνιστές στον τόπο καταγωγής τους.
Χρόνια Πολλά Ελλάδα”.