Στα ίχνη της δημιουργίας της νέας Ανατ. Μακεδονίας

– Συνέντευξη στα «Χ» του Γενικού Γραμματέα του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων, και προέδρου της επιστημονικής επιτροπής του συνεδρίου κ. Ευάνθη Χατζηβασιλείου
– Από την Παρασκευή το τριήμερο συνέδριο με τίτλο «100 χρόνια μετά: οι πρόσφυγες του 1922 και η δημιουργία της νέας Ανατολικής Μακεδονίας»

Με μεγάλο ενδιαφέρον αναμένεται το συνέδριο με θέμα: «100 χρόνια μετά: οι πρόσφυγες του 1922 και η δημιουργία της νέας Ανατολικής Μακεδονίας» που διεξάγεται το τριήμερο 11-13 Νοεμβρίου στη Δράμα και την Καβάλα, με αφορμή την εκατονταετηρίδα από τη Μικρασιατική Καταστροφή και το γεγονός ότι οι δυο νομοί είναι οι περιοχές της χώρας με τη μεγαλύτερη εγκατάσταση προσφύγων.
Ο Δραμινός στην καταγωγή κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου, Γενικός Γραμματέας του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων, για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία και πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής του συνεδρίου εξηγεί σε συνέντευξή του στα ΧΡΟΝΙΚΑ της Δράμας τους στόχους του συνεδρίου και παραθέτει τους άξονες στους οποίους αυτό θα κινηθεί.

Κύριε Χατζηβασιλείου, πώς προέκυψε η πρωτοβουλία για την διεξαγωγή του συνεδρίου και ποιους στόχους έχει;
H Δράμα και η Καβάλα είναι οι δυο περιοχές με τη μεγαλύτερη εγκατάσταση προσφύγων ποσοστιαία, βάση της απογραφής του 1928, (παρότι το ποσοστό ήταν λίγο μεγαλύτερο στο Κιλκίς, που όμως τότε ήταν μέρος του Νομού Θεσσαλονίκης). Για το λόγο αυτό ξεκίνησε η παρουσία της έκθεσης του Ιδρύματος της Βουλής για τη μουσική των προσφύγων, δηλαδή για την ταυτότητα και τα σύμβολά τους, από τη Δράμα και σήμερα βρίσκεται στην Καβάλα. Αργότερα η έκθεση θα μεταφερθεί στη Θεσσαλονίκη. Τιμώντας λοιπόν την περιοχή μας, το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων έφερε, πρώτα από όλα στην Δράμα την έκθεση του και αποφάσισε να βοηθήσει στη διοργάνωση ενός συνεδρίου, το οποίο γίνεται για πρώτη φορά από κοινού, από τις δυο πόλεις. Θα δούμε συνολικά το πως η εγκατάσταση των προσφύγων άλλαξε την περιοχή μας, την πατρίδα μας και δημιούργησε τη σύγχρονη Ανατολική Μακεδονία στην οποία, ζούμε σήμερα. Δεν θα ήταν άσκοπο να πω ότι ο πολίτης της Ανατολικής Μακεδονίας, θα ήταν καλό να το δει αυτό ως μια εκδήλωση τιμής που γίνεται στην ιδιαίτερη πατρίδα μας, από τη Βουλή των Ελλήνων. Με δεδομένο πάντα ότι τόσο η Δράμα όσο και η Καβάλα διαθέτουν αυτή τη στιγμή εξαίρετους ιστορικούς, οι οποίοι μπορούν να υποστηρίξουν μια τέτοια επιστημονική προσπάθεια.

Ποιους τομείς θα εξετάσει το συνέδριο και ποιοι είναι αυτοί που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον;
Θα σας έλεγα ότι όλοι οι τομείς του συνεδρίου παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Αλλά ένα συνέδριο δεν μπορεί να καλύψει στην πραγματικότητα όλα τα θέματα. Το συνέδριο θέλει να βοηθήσει στην περαιτέρω ανάληψη μελετών για τον τόπο μας. Το συνέδριο έχει πρώτα ένα πλαίσιο και κατόπιν παρουσιάσεις της αστικής και αγροτικής εγκατάστασης των προσφύγων στην περιοχή της Δράμας και της Καβάλας. Έχει συνεδρίες για το πως αυτοί οι πρόσφυγες εκπροσωπήθηκαν πολιτικά. Πως δηλαδή έστειλαν εκπροσώπους στο κοινοβούλιο και τι έκαναν αυτοί στη Βουλή των Ελλήνων. Επίσης έχει αναφορές στα πολιτιστικά ζητήματα καθώς και στα έργα υποδομής που έγιναν στον τόπο μας μετά την ένταξη των προσφύγων. Τα έργα υποδομής είχαν ως σκοπό να ενισχύσουν τον εκσυγχρονισμό, την ένταξή μας στον σύγχρονο κόσμο, αλλά ταυτόχρονα γινόταν επειδή η έλευση των προσφύγων έφερνε ένα πολύτιμο ανθρώπινο δυναμικό που έκανε τα έργα αυτά ακόμη πιο ρεαλιστικά για να φέρουν αποτέλεσμα. Είναι δηλαδή μια συνολική οπτική του πως δημιουργείται η σύγχρονη πατρίδα μας μετά την έλευση των προσφύγων και με τη μέριμνα του κράτους.

Παρουσιάζονται μέσα από τις εισηγήσεις του συνεδρίου άγνωστες ίσως πτυχές της εγκατάστασης των προσφύγων;
Ναι υπάρχουν. Ξέρετε έχει έρθει στην περιοχή ένας τεράστιος νέος πληθυσμός, που βέβαια ανήκει στο ίδιο έθνος και αυτό βοηθά πάρα πολύ την εγκατάσταση. Αλλά τα 2/3 του πληθυσμού της περιοχής μας, το 1928, ήταν πρόσφυγες. Αυτό για μια μικρή χώρα, κατεστραμμένη και χρεοκοπημένη μετά από 10 χρόνια πολέμων, συνεπάγεται τεράστιες ανακατατάξεις, αναταράξεις και επιτρέψτε μου να πω και δυστυχία. Διότι η δυστυχία των προσφύγων του 1922 ήρθε να προστεθεί στη δυστυχία που προηγήθηκε στις δυο βουλγαρικές κατοχές (1912 -1913 και 1916 -1918), που άφησαν ανθρώπους κατεστραμμένους, νεκρούς και παιδιά ορφανά. Καταλαβαίνετε ότι τα στοιχεία τα οποία θα εισφέρει αυτό το συνέδριο είναι άγνωστα σε μεγάλο βαθμό. Εμείς είμαστε η τυχερή γενιά. Ζούμε σε μια πατρίδα την οποία έχτισαν οι γονείς μας, την έφεραν σε μια κατάσταση ευημερίας και η δική μας αποστολή είναι να διατηρήσουμε αυτό το υψηλό επίπεδο. Εκείνη την εποχή, στην πρώτη γενιά προσφύγων είχαμε μια κατάσταση τραγική. Θα παρακολουθήσουμε (στο συνέδριο) το πως αυτός ο λαός της περιοχής μας, δούλεψε και προσπάθησε με τη βοήθεια του ελληνικού κράτους, να ξαναχτίσει τον τόπο, να τον φέρει στη σύγχρονη εποχή, να τον κάνει ανεπτυγμένο κόσμο και να εκπροσωπηθεί πολιτικά. Η πολιτική εκπροσώπηση των προσφύγων είναι ένα μείζον ζήτημα. Εκπροσωπήθηκαν στη Βουλή. Πήραν ρόλους και ανέλαβαν αποστολές μέσα στο πλαίσιο του κράτους. Αυτό θα το δούμε πως έχει γίνει στον τόπο μας και στην Δράμα και στην Καβάλα, με βαθιές ερευνητικές τομές, αλλά και το πως αυτό δημιούργησε τη νέα πραγματικότητα.

Τελικά θα μπορούσαμε να απαντήσουμε για το πώς επηρεάστηκε η πορεία της Ανατολικής Μακεδονίας από την εγκατάσταση των προσφύγων;
Αν δεν είχε γίνει αυτό, κανένας από εμάς δεν θα υπήρχε. Είμαστε οι κληρονόμοι αυτού του μεγάλου γεγονότος. Κάνουμε το συνέδριο για να τιμήσουμε και το μεγάλο αυτό γεγονός και τους ανθρώπους που ήρθαν σε αυτό τον τόπο και έχτισαν την ιδιαίτερη πατρίδα μας. Για να τιμήσουμε τελικά και τους ίδιους μας τους εαυτούς, τη Δράμα και την Καβάλα, υπό την αιγίδα της Βουλής των Ελλήνων.

Τι πιστεύετε ότι θα αποκομίσουν αυτοί/ες που θα παρακολουθήσουν το συνέδριο;
Πέρα από την απλή γνώση, νομίζω ότι θα συγκινηθούν με έναν όμορφο τρόπο. Γιατί μέσα από αυτές τις εισηγήσεις, τις συζητήσεις που θα γίνουν στο συνέδριο, όπως και μέσα από την έκθεση που παρουσιάστηκε στη Δράμα και τώρα είναι στην Καβάλα, θυμόμαστε τους ανθρώπους μας, τις ρίζες μας και αυτό που είμαστε.

Τέλος θα θέλαμε να σας ρωτήσουμε, με ποιο τρόπο θα καταγραφεί η παρουσίαση των εισηγήσεων του συνεδρίου;
Στην Δράμα, τουλάχιστον έχουμε κάνει πολλά τέτοια συνέδρια. Έχω πάρει και προσωπικά μέρος σε αυτά. Οι εισηγήσεις αυτές με μορφή επιστημονικών άρθρων τυπώνονται. Αν δεν τυπωθούν τα κείμενα μιας επιστημονικής συνάντησης είναι σαν να μην υπήρξε. Χάνεται. Αυτή τη φορά όμως οι εισηγήσεις θα τυπωθούν όχι από τους δήμους, αλλά σε εθνικό επίπεδο, από το Ίδρυμα της Βουλής με την συνεργασία και τη συνδρομή των δήμων Δράμας και Καβάλας. Θα αποκτήσουν νομίζω ένα ευρύτερο κοινό, για να αναδείξουμε την ιδιαίτερη πατρίδα μας και το υψηλό επίπεδο επιστήμης που έχουμε και στη Δράμα αλλά και στην Καβάλα από πολύ σημαντικούς ανθρώπους.

Υπενθυμίζεται ότι το συνέδριο θα διεξαχθεί την Παρασκευή και το πρωί του Σαββάτου, 11 και 12 Νοεμβρίου αντίστοιχα στη Μεγάλη Λέσχη της Καβάλας και θα συνεχιστεί από το απόγευμα του Σαββάτου μέχρι και την Κυριακή στο Δημοτικό Ωδείο της Δράμας