Γράφει ο Αχιλλέας Παπαδόπουλος, Ειδικός Καρδιολόγος
Ουφ… ξυστά περάσαμε!
Δεν ζήσαμε την απόλυτη ανασφάλεια και την ανημποριά των κατοίκων της Βόρειας Ιταλίας ή της Ισπανίας, ή ακόμα της κραταιής υπερδύναμης πέραν του Ατλαντικού. Τότε που στην πλουσιότερη περιοχή του πλανήτη, την πολιτεία της Νέας Υόρκης, με τον μεγαλύτερο αριθμό κλινών εντατικής θεραπείας ανά κάτοικο, δεν υπήρχαν αρκετές για ασθενείς με οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια λόγω κορωνοϊού. Ήταν η ίδια περίοδος που τα φέρετρα από τα νοσοκομείας της Νέας Υόρκης μεταφέρονταν σε μεγάλα φορτηγά! Πρωτόγνωρες εικόνες, που όμοιες τους συναντάμε ανατρέχοντας σε εποχές επιδημιών προηγούμενων αιώνων, εικόνες που η γενιά μας δεν είχε ποτέ αντιμετωπίσει μέχρι την εξάπλωση της πανδημίας του κορωνοϊού.
Και ναι, ξυστά περάσαμε! Ίσως να μην καταλάβαμε πόσο κοντά βρεθήκαμε σε αντίστοιχες καταστάσεις, κάτι που πιθανώς συντέλεσε στην άρνηση πολλών συμπολιτών μας απέναντι στο πρόβλημα. Συμπολίτες μας που αρνούνται να συμμορφωθούν με τα μέτρα προφύλαξης και αναμασούν θεωρίες συνωμοσίας. Χίλιες φορές έτσι, που έλειψε, δηλαδή, η καθημερινή απόδειξη της ραγδαίας εξάπλωσης του κορωνοϊού στη δική μας χώρα κι ας υπομένουμε την ανοσία του κάθε «μυημένου»! Άλλωστε, τέτοιοι «μυημένοι» θα υπήρχαν έτσι κι αλλιώς, ακόμα κι αν γονάτιζε το εγχώριο Εθνικό Σύστημα Υγείας, το ΕΣΥ. Στην εποχή του διαδικτύου ευδοκιμούν απόψεις για τη «σκηνοθεσία» της «δήθεν» προσελήνωσης, ακόμα και θεωρίες για τη γη μας, που είναι «επίπεδη»- ο κορωνοϊός θα τους γλίτωνε;
Λέμε πως περάσαμε ξυστά από το χάος στις υγειονομικές δομές της χώρας, γιατί η απόσταση από την αύξηση των κρουσμάτων μέχρι την εξάπλωση τους, με ρυθμό γεωμετρικής προόδου, απέχει λίγες βδομάδες. Τα δε μέτρα περιορισμού που κάθε φορά αποφασίζονται δεν επιβραδύνουν την εξάπλωση του ιού παρά δύο βδομάδες αργότερα, όταν εφαρμοστούν επιτυχώς. Φαίνεται πως η έγκαιρη, ίσως και πρωθύστερη, κυβερνητική απόφαση εφαρμογής δραστικού περιορισμού των μετακινήσεων και πάσης φύσεως δραστηριοτήτων ήταν η σωτήρια παρέμβαση. Χάρη σε αυτή γλυτώσαμε τη βύθιση του ΕΣΥ στην απόλυτη ανυποληψία με τη συνακόλουθη διασπορά γενικευμένης ανασφάλειας και τη διάρρηξη της κοινωνικής συνοχής.
Το κόστος ήταν, βέβαια, υψηλότατο τόσο σε οικονομικά μεγέθη όσο και στο επίπεδο υγείας του πληθυσμού. Και το μεν οικονομικό κόστος δεν θα το αποφεύγαμε με περιοριστικά μέτρα ή χωρίς, αφού λιγότερο περιοριστικές προσεγγίσεις, όπως της Σουηδίας, δεν μείωσαν την επιβάρυνση της οικονομίας. Η επίδραση, όμως, στη σωματική και την ψυχική υγεία των πολιτών θα μπορούσε να είναι μικρότερη και οφείλουμε να την περιορίσουμε κατά το δεύτερο κύμα του κορωνοϊού. Σε αυτό το δεύτερο κύμα, άλλωστε, θα γίνει σίγουρα προσπάθεια να μειωθεί και το οικονομικό κόστος, μειώνονται κατά το δυνατόν οι γενικευμένοι δραστικοί περιορισμίτων δραστηριοτήτων των πολιτών.
Το δεύτερο κύμα μάς βρίσκει σοφότερους και καλύτερα προετοιμασμένους. Γνωρίζουμε περισσότερα για τον ιό όσον αφορά την μετάδοση και την παρουσία ασυμπτωματικών φορέων και οριστικοποιήσαμε τους καλύτερους δυνατούς τρόπους προφύλαξης. Η χρήση μάσκας, για παράδειγμα, που πολλοί θεωρούσαμε πως μάλλον δεν προσφέρει, φαίνεται πως μπορεί να κάνει τη διαφορά, συντελώντας κατά το μέγιστο δυνατόν στην αποφυγή δραστικών περιορισμών στην οικονομική δραστηριότητα. Έχουμε, επίσης, καταλήξει σε θεραπευτικές μεθόδους που είναι ωφέλιμες, όπως η χορήγηση δεξαμεθαζόνης, απορρίπτοντας άλλες που δεν βοήθησαν, παρόλο που αρχικά είχαν θεωρηθεί από ελπιδοφόρες έως θαυματουργές (ποιος δεν θυμάται αμφίβολης σοβαρότητας ηγέτη μεγάλης υπερδύναμης να ανακοινώνει την ήττα του κορωνοϊού από συνδυασμό φαρμάκων που πλέον δεν θεωρείται πως προσφέρει στη θεραπεία). Έχουμε, άλλωστε, παράλληλη ανάπτυξη πολλών εμβολίων, με πολλά από αυτά να δίνουν θετικά αποτελέσματα στις αρχικές μελέτες και αρκετά να βρίσκονται στην τελική φάση κλινικών δοκιμασιών, τη λεγόμενη φάση 3, κατά την οποία εφαρμόζονται σε δεκάδες χιλιάδες εθελοντές, συγκρινόμενα είτε με εικονικό φάρμακο είτε με κάποιο γνωστό εμβόλιο για άλλον ιό.
Παράλληλα, αναπτύχθηκαν τα εργαλεία καταγραφής και αποτίμησης της δραστικότητας του κορωνοϊού. Στη χώρα μας οι υπεύθυνες δομές έχουν εξοικειωθεί με ένα σύνθετο σύστημα επιδημιολογικής ανάλυσης, το οποίο επιτρέπει την έγκαιρη λήψη περιοριστικών μέτρων κατά περίπτωση. Ελπίζουμε πως, σε συνδυασμό με την ενδελεχή ιχνηλάτηση των κρουσμάτων, θα καταφέρουμε να περιορίσουμε την ανάγκη γενικευμένων περιοριστικών μέτρων, όπως αυτά που ελήφθησαν στην πρώτη φάση, αποφεύγοντας τη δυσμενέστατη επίδραση τους στην οικονομική δραστηριότητα.
Το ΕΣΥ έχει αυξήσει τις δυνατότητες του σε κλίνες μονάδων εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ) και κλίνες μονάδων αυξημένης φροντίδας (ΜΑΦ), ακριβώς, δηλαδή, τα σημεία μεγαλύτερης πίεσης από τις αυξημένες περιπτώσεις ασθενών με κορωνοϊό. Από τη διάθεση 600 περίπου κλινών στην αρχή της πανδημίας, βρισκόμαστε σχεδόν σε διπλασιασμό, με ενεργοποίηση και των κλινών του ιδιωτικού τομέα. Υπάρχουν σήμερα πρωτόκολλα αντιμετώπισης κρουσμάτων ανά περίπτωση και ανά περιοχή, με προμήθεια των αντίστοιχων προστατευτικών μέτρων για το υγειονομικό προσωπικό δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, πράγματα ανύπαρκτα στην αρχική φάση, που βρήκε τις υγειονομικές δομές παντελώς απροετοίμαστες.
Υπάρχει, επίσης, κρίνοντας από τις σχετικές ανακοινώσεις των αρμοδίων, πρόβλεψη για την αντιμετώπιση όλων των υπολοίπων νοσούντων κατά το δεύτερο κύμα εξάπλωσης της πανδημίας στη χώρα μας.
