– Η πόλη έχει κάποιο ρήγμα, το οποίο είναι γνωστό. Δεν έχει δώσει απολύτως τίποτα τον 20ό αιώνα, αν εξαιρέσουμε ένα σεισμό 5,5 Ρίχτερ το 1985
– «Υπάρχουν διαφορές μεταξύ των ρηγμάτων στην Ελλάδα και αυτού του ρήγματος που έδωσε τους σεισμούς στην Τουρκία»
Η Δράμα έχει ένα μεγάλο ρήγμα το οποίο είναι γνωστό και έδωσε ένα μεγάλο σεισμό το 1829, της τάξης των 7,3 ρίχτερ, ωστόσο από τότε δεν έχει δώσει απολύτως τίποτε και δεν έχει κανένα λόγο να ανησυχεί. Δεν θεωρείται δραστήριο. Η χώρα μας είναι θωρακισμένη, αν ακολουθηθούν όπως πρέπει οι κανονισμοί για την κατασκευή των κτηρίων, όπως δηλώνει σε συνέντευξή του στα ΧΡΟΝΙΚΑ της Δράμας ο Δραμινός Γεωλόγος – Σεισμολόγος Δρ. Δομένικος Βαμβακάρης.
Ο ίδιος θα πραγματοποιήσει μετά από πρωτοβουλία της Ένωσης Κυριών Δράμας, μια πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία αύριο Τετάρτη στις 18.30′ το απόγευμα στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Δήμου Δράμας με θέμα: «Οι καταστροφικοί σεισμοί στην Τουρκία. Πρέπει να ανησυχούμε στην Ελλάδα»;
Κύριε Βαμβακάρη, η πόλη της Δράμας έχει λόγους να φοβάται έναν μεγάλο σεισμό; Υπάρχει λόγος ανησυχίας μετά τους καταστροφικούς σεισμούς που είδαμε στην γειτονική Τουρκία;
Όχι, σαφώς και δεν πρέπει να φοβάται κάτι τέτοιο. Αν δούμε το ιστορικό σεισμικότητας που έχει η πόλη, έχει κάποιο ρήγμα το οποίο είναι γνωστό. Είχε δώσει έναν μεγάλο σεισμό το 1829, που ήταν της τάξης των 7,3 Ρίχτερ, αν και δεν υπήρχαν καταγραφές τότε. Η ένταση εκείνου του σεισμού προκύπτει από μεταγενέστερες εκτιμήσεις. Υπάρχει αναφορά στα 7,3 Ρίχτερ σε βιβλία που αναφέρονται στην ιστορική σεισμικότητα. Εννοείται ότι είχε καταστραφεί η πόλη. Υπήρχαν σοβαρές ζημιές και όχι μόνο η Δράμα αλλά και η Ξάνθη και πολλά χωριά τριγύρω, από το ρήγμα της περιοχής διεύθυνσης Ανατολής – Δύσης, το οποίο ξεκινάει από την Προσοτσάνη, περνάει την πόλη και κινείται ανατολικά. Ωστόσο, θεωρείται ότι δεν έχει κάποια δραστηριότητα. Δεν έχουμε καμία απολύτως ένδειξη στα χρόνια της ενόργανης καταγραφής κατά τον 20ό αιώνα. Δεν έχει δώσει απολύτως τίποτα, αν εξαιρέσουμε ένα σεισμό 5,5 Ρίχτερ το 1985. Δεν πρέπει να ανησυχούμε σε καμία περίπτωση.
Πόσο θωρακισμένη είναι η χώρα μας απέναντι στους σεισμούς;
Από πλευράς αντισεισμικού κανονισμού, ο οποίος είναι νόμος του κράτους, αν ακολουθηθούν όπως πρέπει οι οδηγίες για την κατασκευή των κτηρίων, είναι θωρακισμένη η χώρα μας. Το θέμα είναι κατά πόσο τηρούνται. Είναι αλήθεια ότι είναι γηρασμένο το κτηριακό δυναμικό της χώρας μας. Υπάρχουν πάρα πολλά κτήρια τα οποία είναι κτισμένα πριν το ‘80, κάτι που σημαίνει ότι κατασκευάστηκαν με πολύ παλαιότερο αντισεισμικό κανονισμό. Έχουν καταπονηθεί από σεισμούς που έγιναν τις τελευταίες δεκαετίες. Αυτό είναι ίσως ένα θέμα. Βέβαια, είναι κάτι λογικό. Δεν μπορεί να είναι σύγχρονα όλα τα κτήρια.
Στους πρόσφατους σεισμούς στην Τουρκία είδαμε κτήρια να καταρρέουν σαν χαρτί. Τα κτήρια στη χώρα μας θα άντεχαν τέτοιους σεισμούς;
Το ερώτημα είναι εάν μπορεί να γίνει κάποιος τέτοιος ισχυρός σεισμός στην Ελλάδα. Η απάντηση είναι αρνητική, γιατί πολύ απλά υπάρχουν διαφορές μεταξύ των ρηγμάτων στην Ελλάδα και αυτού του ρήγματος που έδωσε τους σεισμούς στην Τουρκία. Δεν μπορεί να γίνει στην Ηπειρωτική Ελλάδα, τέτοιος σεισμός που να εκθέσει σε κίνδυνο ένα τόσο μεγάλο κομμάτι πληθυσμού. Αν θεωρητικά γινόταν κάτι τέτοιο (που, τονίζω, δεν μπορεί να γίνει), θεωρούμε ότι δεν θα είχε τόσες συνέπειες, διότι στην Τουρκία υπήρχε σε κάποιο βαθμό, χειρότερος αντισεισμικός κανονισμός. Έγιναν και πολλά λάθη κατασκευαστικά. Ήταν άλλα τα προβλήματα εκεί. Ήταν η συγκυρία. Ήταν δύο σεισμοί. Υπήρχαν ιδιαιτερότητες στα χαρακτηριστικά του σεισμού που τον έκαναν ιδιαίτερα καταστροφικό.
Γιατί έγιναν εκεί οι συγκεκριμένοι σεισμοί και για ποιο λόγο υπήρξε και δεύτερος σεισμός;
Διότι πολύ απλά σε εκείνο το σημείο ενώνονται τρεις λιθοσφαιρικές πλάκες. Η πλάκα της Αραβίας, η οποία κινείται προς το Βορρά, η πλάκα της Αφρικής, η οποία επίσης κινείται βόρεια – βορειονανατολικά, και αυτές οι δύο πλάκες συναντούν την ευρασιατική πλάκα. Το σημείο τομής των τριών πλακών είναι ακριβώς εκεί όπου έγινε ο σεισμός. Οι πιέσεις της κίνησης των πλακών συσσωρεύτηκαν και κάποια στιγμή έγινε το σπάσιμο.
Υπάρχουν έστω κάποιες ομοιότητες αυτών των ρηγμάτων στην Τουρκία με αυτά που υπάρχουν στην χώρα μας;
Κατηγορηματικά όχι. Τα ρήγματα αυτά στην Τουρκία είναι πάρα πολύ μακριά. Επίσης, αυτό που συνήθως εμείς νομίζουμε ότι οι σεισμοί στην Τουρκία συνδέονται με τους σεισμούς στην Ελλάδα, έχει να κάνει κυρίως με το ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας. Δηλαδή αυτό το οποίο έχει διεύθυνση Ανατολή – Δύση και έρχεται παράλληλα με τις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, περνά από τη θάλασσα του μαρμαρά και “σβήνει” στο Βόρειο Αιγαίο. Εκείνο το ρήγμα έχει μια σύνδεση με τα ρήγματα της Ελλάδας. Κυρίως με τα ρήγμα του Βόρειου Αιγαίου. Απλά αυτός ο πρόσφατος σεισμός στην Τουρκία δεν έγινε εκεί. Είναι αρκετά μακριά ακόμη και από το ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας. Είναι ένα τελείως άλλο ρήγμα και με τελείως άλλα γεωδυναμικά χαρακτηριστικά.
Τελικά ο προβληματισμός που υπάρχει στην Ελλάδα, για το τι θα μπορούσε να είχε γίνει στη χώρα μας σε μια περίπτωση ανάλογη με αυτήν των πρόσφατων σεισμών στην Τουρκία είναι δικαιολογημένος;
Θα έλεγα ότι είναι δικαιολογημένος μόνο όσον αφορά καθαρά την ψυχολογία. Είναι ανθρώπινο όταν γίνεται μια καταστροφή, να μπαίνει κανείς και στη θέση αυτού που έχει υποστεί την καταστροφή. Όμως επιστημονικά αυτή η ανησυχία δεν έχει κάποια βάση. Παρόλο που φαινομενικά είμαστε κοντά, στην πράξη οι αποστάσεις δεν είναι κοντινές. Το ρήγμα που έδωσε πρόσφατα τους σεισμούς στην Τουρκία δεν έχει καμία σχέση με τα ελληνικά ρήγματα. Αν ο σεισμός ήταν στην περιοχή της Βόρειας Ανατολίας, για παράδειγμα στην περιοχή της Κωνσταντινούπολης, τότε θα ήταν τελείως άλλος ο προβληματισμός μας. Όπως για παράδειγμα στο σεισμό του 1999 που έγινε στην Πάρνηθα (που δεν ήταν μεγάλος, αλλά της τάξης των 5,9 Ρίχτερ). Δυο εβδομάδες νωρίτερα είχε γίνει ένας μεγάλος σεισμός, σε κομμάτι του ρήγματος της Βόρειας Ανατολίας, λίγο νότια της Κωνσταντινούπολης, στη Νικομήδειατης τάξης των 7,6 Ρίχτερ. Αυτοί οι δυο σεισμοί φαίνεται ότι είχαν κάποια σύνδεση. Δηλαδή ο σεισμός στην Τουρκία δημιούργησε τις συνθήκες στο Αιγαίο και έγινε (στη συνέχεια) ο σεισμός της Αθήνας.
* Ο Δρ. Δομένικος Βαμβακάρης έχει πραγματοποιήσει πολυάριθμες ομιλίες σε σχολεία όλων των βαθμίδων, εκλαϊκευμένες διαλέξεις σε ευρύτερο κοινό, ενώ έχει μόνιμες συνεργασίες με δημόσιες βιβλιοθήκες και Ιδρύματα (για διαλέξεις). Έχει μεγάλη εμπειρία σε εργασίες πεδίου, εγκατάσταση και χρήση σεισμολογικών οργάνων, ενώ συμμετέχει από το 2003 έως σήμερα στην ανάλυση και τη μελέτη της καθημερινής σεισμικότητας, ως σεισμολόγος βάρδιας στον Σεισμολογικό Σταθμό του Α.Π.Θ. Είναι παντρεμένος και έχει 4 κόρες, ζει στη Θεσσαλονίκη, αλλά μεγάλωσε στη Δράμα και δηλώνει Δραμινός.