Στο πλαίσιο του αφιερώματος και των εκδηλώσεων για την εύανδρο Ήπειρο και τους Ηπειρώτες, το οποίο πραγματοποιήθηκε στην πόλη της Δράμας με πρωτοβουλία της Πανηπειρωτικής Ένωσης του νομού και του συλλόγου των φίλων του αρχαιολογικού μουσείου, εντάσσεται η διάλεξη του κ. Παντελή Μπουκάλα, με θέμα «Τα τραγούδια της ξενιτειάς και τα σύμβολα τους».
Η διάλεξη έλαβε χώρα στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του δημαρχείου Δράμας την Τετάρτη 6/12 και ώρα 19:00. Προσκεκλημένος της διοργάνωσης, ομιλητής και εισηγητής της διάλεξης ήταν ο κ. Παντελής Μπουκάλας, ποιητής, μεταφραστής της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, συγγραφέας, κριτικός λογοτεχνίας, δοκιμιογράφος, αρθρογράφος της Καθημερινής και διδάκτορας της Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Κύπρου, από το 2018. Προσκεκλημένη της εκδήλωσης ήταν επίσης, και η μουσικός, μουσικολόγος, εκπαιδεύτρια τραγουδιού, mezzo soprano, ερευνήτρια και καλλιτεχνική διευθύντρια για το «Θέατρο των Φωνών», η κ. Άννα Παπαγιαννάκη Διβανή, η οποία τραγούδησε τραγούδια της ξενιτειάς και επένδυσε μουσικά την εκδήλωση.
Σύμφωνα με όσα αναφέρει ο κ. Μπουκάλας στα ΧΡΟΝΙΚΑ της Δράμας, ειδικότερα τα δημοτικά τραγούδια της ξενιτειάς αποτελούν κυρίως ηπειρώτικη παραγωγή και δημιουργία των γυναικών, αφού το βασίλειο των γυναικών είναι το δημοτικό τραγούδι, όπως μας έχουν δείξει άλλωστε και αναφέρει οι παλαιότεροι. Στην ομιλία του για τα δημοτικά τραγούδια στόχος είναι να δείξει πως και γιατί αυτά αποτελούν ταυτόχρονα και τραγούδια της αγάπης και μοιρολόγια, καθώς για τον ξενιτεμένο εκείνης της εποχής η επιστροφή ήταν σχεδόν αδύνατη, οπότε όταν έφευγε ο ξενιτεμένος γι αυτούς που έμεναν πίσω, η απουσία του ισοδυναμούσε, στην πραγματικότητα με θάνατο.
Ο κ. Μπουκάλας σημειώνει ότι υπάρχουν πολλές κατηγορίες δημοτικών τραγουδιών όπως είναι αυτά του ξεκινήματος, δηλαδή τραγούδια του μισεμού όπως ονομάζονται, του αδύνατου γυρισμού, του ξένου που μαγεύεται στην ξενιτειά, ή τραγούδια στα οποία ο ξενιτεμένος αγαπά μια βλαχοπούλα, αρμενοπούλα ή θρακοπούλα, ανάλογα το προς τα πού κινείται, είτε κινείται προς την ανατολή, είτε και προς την δύση. Ωστόσο, στην πραγματικότητα αδυνατεί να επιστρέψει και η «αλληλογραφία» του είναι με τα πουλιά, ή με τα σύννεφα ή με τα κύματα, τα σύμβολα, καθώς ο τραγουδιστής χρησιμοποιεί όλες τις πιθανές δυνατότητες να πάει το σήμα από την μία πλευρά του αγαπημένου προσώπου προς την άλλη.
Η ομιλία για τα τραγούδια της ξενιτειάς και τα σύμβολα τους εντάσσεται σε μια σειρά δοκιμίων με τίτλο «Πιάνω γραφή και γράφω», τα οποία όταν θα ολοκληρωθεί η σειρά θα έχουν διερευνήσει είκοσι θεματικές ενότητες. Το υλικό της ομιλίας με θέμα τα τραγούδια της ξενιτειάς βρίσκεται στον 10ο τόμο της σειράς που πρόκειται να ακολουθήσει.