Του Αχιλλέα Παπαδόπουλου, Ειδικού Καρδιολόγου
Η αυξημένη χοληστερόλη είναι από τους βασικούς παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση καρδιοπαθειών. Η συσχέτιση της αυξημένης LDL χοληστερόλης και του καρδιαγγειακού κινδύνου έχει τεκμηριωθεί σε πολλές μελέτες πρωτοπαθούς πρόληψης, πριν δηλαδή εμφανιστεί κάποιο αγγειακό π.χ. έμφραγμα ή εγκεφαλικό, αλλά και σε μελέτες δευτεροπαθούς πρόληψης, μετά από την εμφάνιση επεισοδίου. Είναι γνωστό ότι η ελάττωση της «κακής» LDL χοληστερόλης συνοδεύεται από ανάλογη ελάττωση της στεφανιαίας νόσου, ώστε εάν ελαττωθεί η LDL π.χ. κατά 30mg/dl, τότε μειώνεται και ο κίνδυνος εμφάνισης της στεφανιαίας πάθησης επίσης κατά 30%. Το πρόβλημα της υπερχοληστεριναιμίας γίνεται ακόμη πιο σοβαρό όταν αυτή συνοδεύεται και από άλλους παράγοντες κίνδυνου. Εν προκειμένω η υπερχοληστεριναιμία συνυπάρχει συχνά με αύξηση του σακχάρου στο αίμα και τότε, δυστυχώς, αυξάνεται ραγδαία η καρδιαγγειακή νόσος με σοβαρά επεισόδια στους διαβητικούς ασθενείς. Μάλιστα, λόγω της σοβαρότητας της κατάστασης ο σακχαρώδης διαβήτης από μόνος του, χωρίς επιπλοκές ή άλλες παθήσεις, θεωρείται ως «ισοδύναμο» στεφανιαίας νόσου. Δηλαδή με τη διάγνωση του διαβήτη θεωρείται η κατάσταση προχωρημένη σαν να έχει συμβεί έμφραγμα μυοκαρδίου. Γι’ αυτό και οι κατευθυντήριες οδηγίες τόσο της Ευρωπαϊκής όσο και της Αμερικάνικης Καρδιολογικής Εταιρείας είναι σαφείς και συστήνουν επίπεδα LDL χοληστερόλης στους ασθενείς αυτούς να είναι κάτω από 100 mm/dl, ιδανικά κάτω από 70 mg/dl.
Το βασικότερο φάρμακο που έχουμε στη διάθεση μας για τη μείωση της LDL χοληστερόλης είναι οι στατίνες. Με αυτό το φάρμακο αναστέλλεται η εξέλιξη της αθηρωματικής πλάκας, ώστε να μην μεγαλώνει και να αποφράσσει τον αυλό της αρτηρίας αλλά και, ίσως, το πιο σπουδαίο είναι ότι παχύνεται η κάψα που καλύπτει την πλάκα ώστε να μην μπορεί εύκολα να ραγίσει, να σπάσει. Έτσι, οι στατίνες κάνουν την αθηρωματική πλάκα λιγότερο ευάλωτη σε ρήξη, με αποτέλεσμα να έχουμε και λιγότερα εμφράγματα. Η πρώτη μεγάλη μελέτη των στατινών δημοσιεύτηκε το 1994 και απέδειξε ότι οι στεφανιαίοι ασθενείς που λαμβάνουν συμβαστατίνη επιπρόσθετα στη συνήθη αγωγή τους παρουσίαζαν μείωση των εμφραγμάτων, των επεισοδίων στηθάγχης αλλά και μείωση της θνησιμότητας. Ακολούθησαν πολλές μελέτες με διάφορες στατίνες. Το συμπέρασμα είναι ότι τα φάρμακα αυτά είναι ασφαλή και αυξάνουν τα χρόνια ζωής των ασθενών. Όσο περισσότερο μειώνουμε τη χοληστερόλη, τόσο καλύτερα.
Οι στατίνες δρουν στο ήπαρ και αναστέλλουν εκεί τη σύνθεση της χοληστερόλης. Συνήθως η έναρξη της θεραπείας γίνεται με μικρή δόση μέχρι να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Οι ασθενείς που λαμβάνουν στατίνες θα πρέπει να κάνουν τακτικές εξετάσεις αίματος, ελέγχοντας τις τιμές της LDL στο αίμα, τις τρανσαμινάσες για να ελέγχεται το ήπαρ και το ένζυμο CPK που δίνει πληροφορίες για τη λειτουργία των μυών. Δεν είναι ιδιαίτερα συνηθισμένο να βλέπουμε μεγάλες αυξήσεις των τρανσαμινασων και της CPK, αλλά εάν αυτό συμβεί με την αλλαγή της στατίνης ή τη διακοπή της, τόσο η ηπατική λειτουργία όσο και η μυϊκή αποκαθίστανται. Εδώ περιλαμβάνεται η κατά καιρούς εξέταση αίματος για τον θυρεοειδή, επειδή μπορεί να προκύψει θέμα υποθυρεοειδισμού, κατά τον οποίο επηρεάζεται η τιμή της χοληστερόλης στο αίμα και ίσως απαιτείται ιδιαίτερη αντιμετώπιση όταν λαμβάνεται στατίνη. Από τις διάφορες στατίνες που έχουμε που έχουμε στην διάθεση μας, ως η λοβαστατίνη, σιμβαστατίνη, πραβαστατίνη, ατορβαστατίνη, φλουβαστατίνη, ροσουβαστατίνη, ορισμένες έχουν ισχυρότερη δράση από τις άλλες. Έτσι, ο ιατρός έχει την ευχέρεια σε ήπια, μέτρια ή σοβαρή υπερχοληστερολαιμία να χρησιμοποιεί και την ανάλογη στατίνη.
Σε δύσκολες περιπτώσεις ανθεκτικής υπερχοληστερολαιμίας, εκτός από τις στατίνες, υπάρχει και η εζετιμίβη. Η εζετιμίβη μειώνει την απορρόφηση της χοληστερόλης στο έντερο και χορηγούμενη παράλληλα με τη στατίνη επιτυγχάνεται σημαντική μείωση της χοληστερόλης αίματος.
Η μείωση των λιπιδίων αίματος είναι σημαντική για την υγεία των ασθενών, δεν αρκεί όμως μόνο αυτό. Η προσέγγιση του ασθενούς πρέπει να αφορά όλο τον οργανισμό. Για να παραμείνει κάποιος υγιής θα πρέπει να ασκείται, να έχει ισορροπημένη διατροφή, χαμηλή πίεση και χοληστερόλη, να αποφεύγει το κάπνισμα και να απολαμβάνει μια δημιουργική εργασία.
