Του Παντελή Βαφειάδη, απόφοιτου 2ου Γε.Λ. Δράμας
Ένα από τα βασικότερα προβλήματα της τελευταίας δεκαετίας για την Ελλάδα αποτελεί η φυγή Ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό και δη στις περισσότερο αναπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες και τις ΗΠΑ, όπου οι καταρτισμένοι επιστήμονες εκεί, χαίρουν μεγάλων απολαβών και προνομίων συγκριτικά με την Ελλάδα. Το brain drain έχει μετατραπεί σε μάστιγα και η αναστροφή αυτού του φαινομένου πλέον, αποτελεί βασική προϋπόθεση για να τεθεί η Ελλάδα σε τροχιά ανάπτυξης.
Προσπαθώντας να διερευνήσουμε λογικά τα αίτια εγκατάλειψης της Ελλάδας από τους επιστήμονες, καθοριστικός είναι ο ρόλος της οικονομικής κρίσης και της επίδρασης αυτής στην αγορά εργασίας. Πιο συγκεκριμένα η δεκαετής λιτότητα και συνεχόμενη ύφεση, περιόρισε σε μεγάλο βαθμό την επενδυτική δραστηριότητα στην χώρα μας, με άμεσο επακόλουθο την μείωση των θέσεων εργασίας και συνακόλουθα την αύξηση της ανεργίας. Έτσι οι Έλληνες επιστήμονες για βιοποριστικούς λόγους ωθηθήκαν στην μετανάστευση.
Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθώ στο γεγονός ότι η Ελλάδα παρά τις αξιοσημείωτες προσπάθειες που έχει καταβάλει τον τελευταίο καιρό βρίσκεται σε εμβρυακό στάδιο όσον αφορά τον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας. Πέρα βέβαια από κάποιες λαμπρές εξαιρέσεις όπως αυτή της Δραμινής raycap όπου λειτουργεί σε υψηλά ευρωπαϊκά πρότυπα και επενδύει στην έρευνα, η συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών επενδυτικών σχημάτων αποφεύγει την έρευνα ελλείψει πόρων, επιστημόνων και επαρκούς βοήθειας από το ελληνικό κράτος.
Κομβικό επίσης ρόλο στην όξυνση του φαινομένου διαδραματίζει και ο τεράστιος ανταγωνισμός που υφίστανται οι ελληνικές εταιρείες από τις ξένες πολυεθνικές, οι οποίες λόγω της παγκοσμιοποίησης, της στιγμιαίας διάδοσης της πληροφορίας μέσω της τεχνολογίας αλλά και της κονιορτοποίησης των αποστάσεων δύνανται να λειτουργούν πολυεπίπεδα και με μεγαλύτερη ευελιξία στο παγκόσμιο επιχειρηματικό στερέωμα, δημιουργώντας έτσι ένα status quo το οποίο ουσιαστικά αναγκάζει τους επιστήμονες να εργαστούν σε μεγάλες εταιρίες του εξωτερικού εγκαταλείποντας την Ελλάδα
Η οικονομική κρίση λοιπόν γιγάντωσε το brain drain και αυτό με την σειρά του περιορίζει τις δυνατότητες για ανάπτυξη. Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο με τραγικές συνέπειες αν δεν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα, τα οποία πλέον δεν θεωρούνται χρήσιμα, αλλά τουλάχιστον απαραίτητα για την αναστροφή του φαινομένου. Ειδικότερα κρίνεται αδήριτη ανάγκη η πολιτεία να δώσει τα κατάλληλα κίνητρα ώστε οι εταιρίες να στραφούν με μεγαλύτερη προσοχή στην έρευνα, την καινοτομία και πρωτοπορία αλλά και στην κατάκτηση της γνώσης. Έτσι οι επιστήμονες θα έχουν την δυνατότητα να εργαστούν στην Ελλάδα, προωθώντας την ανάπτυξη αλλά και συμβάλλοντας μεσοπρόθεσμα στην μείωση της ανεργίας και κατά συνέπεια στην αύξηση του βιοτικού επιπέδου.
Πέρα από τα κίνητρα όμως η πολιτεία οφείλει να θεσπίσει και ένα υγιές πλαίσιο ανταγωνισμού σε εγχώριο επίπεδο ώστε οι ελληνικές επιχειρήσεις να μην ασφυκτιούν από τον σφοδρό ανταγωνισμό των πολυεθνικών εταιριών. Ένα τέτοιο πλαίσιο θα περιελάμβανε μεταξύ άλλων την επιβολή δασμών σε προϊόντα εξωτερικού και την στοχευμένη φορολόγηση χωρίς όμως να καθιστά την Ελλάδα χώρα που εμποδίζει τις επενδύσεις εξωτερικού.
Τέλος για την ουσιαστική αναστροφή του φαινομένου και την ανάκτηση των Ελλήνων επιστημόνων από το εξωτερικό απαιτείται μια γενικευμένη προσπάθεια πολιτών και πολιτείας ώστε οι Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού να πειστούν για τις θετικές προοπτικές εργασίας τους στην πατρίδα.
Συνοψίζοντας πιστεύω ότι η Ελλάδα διαθέτει εξαιρετικές δυνατότητες, υψηλό επίπεδο σπουδών σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες αλλά και ικανούς επιστήμονες ώστε σε μια δεκαετία η πρόοδος της να εκπλήξει και εμάς τους ίδιους, αρκεί το πρόβλημα του brain drain να αντιμετωπιστεί με την δέουσα προσοχή και χωρίς εφησυχασμούς
