– Πρόκειται για το Κουρμπάνι στο Καλαμπάκι, την Καλογεροδευτέρα επίσης στο Καλαμπάκι και τις Ιπποδρομίες Δοξάτου
– Αθ. Θεοδωρίδου στα «Χ»: «Είμαστε πάρα πολύ περήφανοι και νομίζω ότι πρέπει να είναι περήφανο και όλο το χωριό»
Το Υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε την Τρίτη, την εγγραφή είκοσι ενός νέων στοιχείων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, όπως και την επικαιροποίηση δύο εγγεγραμμένων από το 2013. Ανάμεσα στα 21 νέα στοιχεία είναι και 3 από το Δήμο Δοξάτου. Πρόκειται για το Κουρμπάνι Αγίου Αθανασίου στο Καλαμπάκι Δράμας, την Καλογεροδευτέρα επίσης στο Καλαμπάκι και τις Ιπποδρομίες Δοξάτου.
Τα 3 αυτά πολιτιστικά δρώμενα που εγγράφηκαν στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, έρχονται μετά την εγγραφή του εθίμου των Αράπηδων Μοναστηρακίου το 2022.
Η κα Αθανασία Θεοδωρίδου, πρόεδρος του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Καλαμπακίου, μιλώντας στα ΧΡΟΝΙΚΑ της Δράμας είπε: “Η ανακοίνωση για την εγγραφή του Κουρμπανίου Αγίου Αθανασίου στο Καλαμπάκι, της Καλογεροδευτέρας και των Ιπποδρομιών Δοξάτου στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδα, έγινε την Τρίτη.
«Η ένταξη στο Εθνικό Ευρετήριο είναι μια πολύ σημαντική διαδικασία. Ο Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Καλαμπακίου, το 2021 κατέθεσε τρία δελτία που αφορούσαν το Κουρμπάνι, την Καλογεροδευτέρα και τα Κάλαντα. Έχουν εγκριθεί και τα τρία και έχουν περάσει στη 2η φάση. Απλά μέχρι στιγμής έγινε η ανακοίνωση που αφορά μόνο το Κουρμπάνι και την Καλογεροδευτέρα. Νομίζω ότι στο επόμενο διάστημα θα ανακοινωθεί ότι εντάσσονται και τα Κάλαντα» είπε στα «Χ» η κα Θεοδωρίδου.
Πρόκειται για μια πάρα πολύ σημαντική εξέλιξη για τα τρία πολιτιστικά δρώμενα διότι όλος ο πολιτισμός μας είναι πλέον καταγεγραμμένος σε ένα Εθνικό Ευρετήριο, κάτι το οποίο δεν γίνεται συχνά. Τα πολιτιστικά δρώμενα που εγγράφηκαν είναι πλέον αναγνωρίσιμα και σημεία αναφοράς για οποιονδήποτε θέλει να ασχοληθεί με την πολιτιστική κληρονομιά. Βέβαια οι εγγραφές στο Εθνικό Ευρετήριο, δημιουργούν και μια μεγαλύτερη ευθύνη για τους συλλόγους και τους τοπικούς φορείς ως προς το ότι η ανάδειξη των δρώμενων, η συμμετοχή και η διαφύλαξή τους να έχουν ακόμη πιο έντονο χαρακτήρα, όπως είπε η κα Αθανασία Θεοδωρίδου. «Θα πρέπει να βρούμε τρόπους να τα αναδείξουμε περαιτέρω και να τα διατηρήσουμε περισσότερο» τόνισε.
Σε κάθε περίπτωση η ένταξη των συγκεκριμένων πολιτιστικών δρώμενων στο Εθνικό Ευρετήριο γεμίζει υπερηφάνεια τους ανθρώπους του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Δοξάτου. «Τα καταφέραμε. Δεν ήταν μια εύκολη διαδικασία» σημειώνει η πρόεδρος του ΜΠΣ Καλαμπακίου και προσθέτει: «Η προσπάθειά μας αφορούσε ταυτόχρονα τρία διαφορετικά δελτία και όχι ένα. Όλα τα δελτία θα έπρεπε να έχουν ιστορικές αναφορές, βιβλιογραφικές παραπομπές, ιστορική τεκμηρίωση, ακριβή προσδιορισμό τέλεσής τους. Δεν ήταν εύκολη διαδικασία αλλά υπήρχε και η πολύ καλή διάθεση της Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού. Είμαστε πάρα πολύ περήφανοι για αυτό και νομίζω ότι πρέπει να είναι περήφανο και όλο το χωριό».
Όπως είπε η κα Αθανασία Θεοδωρίδου, θα ήταν ευχής έργο και για τα υπόλοιπα πολιτιστικά δρώμενα του Νομού που έχουν μπει σε αυτή τη διαδικασία να εγγραφούν στο Εθνικό Ευρετήριο. «Η προβολή του τόπου μας μέσα από ένα τόσο σημαντικό Εθνικό Ευρετήριο είναι πολύ σημαντική» τόνισε.
Από την πλευρά της η Υπουργός Πολιτισμού κα Λίνα Μενδώνη, με την αποδοχή της εισήγησης της Επιτροπής για την εγγραφή των εικοσι ενός νέων στοιχείων στο Εθνικό Ευρετήριο, δήλωσε μεταξύ άλλων: «Το Υπουργείο Πολιτισμού θεωρεί ιδιαίτερα σημαντική την εγγραφή νέων στοιχείων Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο Εθνικό Ευρετήριο, που συμβάλλει στη διαφύλαξη της συλλογικής μας ταυτότητας. Στα στοιχεία καταγράφεται το αποτύπωμα των ανθρώπων στο πέρασμα του χρόνου, ως τεκμήριο εθνικής αυτογνωσίας και βάση, επί της οποίας οικοδομείται η συλλογική μας αυτοπεποίθηση».
Κάποια στοιχεία για τα τρία πολιτιστικά δρώμενα του Νομού Δράμας που εγγράφηκαν όπως ανακοινώθηκε την Τρίτη στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας.
Το κουρμπάνι του Αγίου Αθανασίου στο Καλαμπάκι Δράμας περιλαμβάνει τη συλλογική κοινοτική προετοιμασία, παρασκευή και κατανάλωση τροφής (βρασμένου με πλιγούρι αγελαδινού κρέατος), το βράδυ της παραμονής και ανήμερα του Αγίου Αθανασίου. Αποτελεί σημαντική έκφανση της συλλογικής μνήμης και ταυτότητας, αλλά και κορυφαία εκδήλωση του κοινοτικού πνεύματος της τοπικής κοινωνίας.
Το δρώμενο του Καλόγερου, που πραγματοποιείται τη Δευτέρα, μετά τις Απόκριες, στο Καλαμπάκι είναι ευετηριακό δρώμενο των Αποκριών, κατά το οποίο δύο πρόσωπα, το ένα μεταμφιεσμένο σε καλόγερο και το άλλο σε βασιλιά, καθώς και οι νέοι του χωριού περιφέρονται στο χωριό με αστεϊσμούς και πειράγματα, ενώ το απόγευμα πραγματοποιούν το «όργωμα» της πλατείας, προκειμένου να προκαλέσουν την ευγονία γης και ανθρώπων. Το δρώμενο ολοκληρώνεται με γλέντι.
Οι ιπποδρομίες διεξάγονται στο Δοξάτο Δράμας, ανήμερα του εορτασμού του πολιούχου του Αγίου Αθανασίου, στις 2 Μαΐου. Περιλαμβάνουν την εθιμοτυπική παρέλαση των αλόγων από το Ιπποδρόμιο προς το ιστορικό και εμπορικό κέντρο, την προηγούμενη μέρα. Πρόκειται για έθιμο που συγκινεί τους απανταχού Δοξατινούς, αναδεικνύοντας την αγάπη τους για το άλογο και αποτελεί ένα από τα δημοφιλέστερα λαϊκά εθιμικά δρώμενα της Μακεδονίας.