Τέσσερις ημέρες γεμάτες με τοπικά λαϊκά δρώμενα του δωδεκαημέρου στα χωριά της Δράμας.
Ο ήχος των παραδοσιακών ακουσμάτων από τα κουδούνια και τους νταχαρέδες άρχισαν ήδη να ηχούν σε πολλά χωριά της Δράμας καθώς από τις 5 έως τις 8 Ιανουαρίου, έχει προγραμματιστεί και φέτος σειρά εκδηλώσεων και αναπαραστάσεων αρχέγονων εθίμων και λαϊκών δρώμενων της περιοχής που διασώζονται επιτυχημένα και συνδέουν το παρόν με το παρελθόν, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Πρωταγωνιστές σε αυτήν την πολύ σημαντική δραστηριότητα εδώ και δεκαετίες είναι οι πολιτιστικοί σύλλογοι της περιοχής που χάρη στο μεράκι των ανθρώπων τους αλλά και στην αγάπη των κατοίκων για τις εκφάνσεις του τοπικής παράδοσης κρατούν πεισματικά ζωντανή, όσο γίνεται, την ιστορία του τόπου μας.
Μέσα από την τέλεση των δρωμένων του Δωδεκαημέρου, που στηρίζεται κάθε χρόνο από την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, εξελίσσεται μια εξαιρετικά αξιόλογη προσπάθεια που πέραν των άλλων προβάλλει τον Νομό στην υπόλοιπη Ελλάδα και το Εξωτερικό. Ιδιαίτερης σημασίας σε όλη αυτή την προσπάθεια είναι ο ρόλος του ΚΕΠΑΑΜ
(Κέντρο Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ανατολικής Μακεδονίας) που από το 2006 συντονίζει ακόμη πιο οργανωμένα αυτή την προσπάθεια, μέσα από την συσσωμάτωση των συλλόγων όπου τελούνται τα λαϊκά δρώμενα, με στόχο την θωράκιση των δρωμένων και της “Ηδωνίδας
Γης που έχουν σαφείς αναφορές στην ευγονία και την ευκαρπία και συνδέονται με τον προγενέστερο αγροτοποιμενικό τρόπο ζωής”. Στο πλαίσιο αυτών των δρωμένων είναι πολύ σημαντική και η συμμετοχή του κόσμου που καλείται και φέτος αρχικά στη Καλλίφυτο (με το έθιμο των Μωμόγερων που έγινε χθες), στο Μοναστηράκι και το Παγονέρι (από το βράδυ της 5ης Ιανουαρίου) για να πάρει μία γεύση από την προετοιμασία των παραδοσιακών εθίμων.
Οι μεταμφιέσεις στο Μοναστηράκι θα διεξαχθούν στις 6 Ιανουαρίου οπότε και διεξάγεται στην πλατεία του χωριού ο “Τρανός Χορός” όπου επιτελούνται διάφορες ιεροπραξίες με γονιμικό συμβολισμό όπως έχει τονίσει ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Μοναστηρακίου και πρόεδρος του ΚΕΠΑΑΜ κ. Γιάννης Παπουτσής.
Στην Καλή Βρύση στις 6, 7 και 8 Ιανουαρίου διεξάγονται τα Μπαμπούγερα. Στις 6 Ιανουαρίου και μετά τον Αγιασμό των υδάτων ξεχύνονται στους δρόμους της Καλής Βρύσης τα “άγρια” σε όψη Μπαμπούγερα. Εκεί κυριαρχεί ο αυθορμητισμός και η καλή διάθεση για γλέντι και χορό. Το μεσημέρι της επόμενης ημέρας τα χορευτικά τμήματα του ΠΣ Καλής
Βρύσης θα στήσουν ένα μεγάλο γλέντι στην πλατεία του χωριού. Ο επισκέπτης θα έχει την δυνατότητα και φέτος να ακούσει χορούς και τραγούδια που έχουν παραμείνει αναλλοίωτα στο πέρασμα του χρόνου. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας ομάδα Μπαμπούγερων συγκεντρώνεται και επισκέπτεται τους Γιάννηδες για να τους ευχηθεί με ένα ξεχωριστό τρόπο. Στις 8 Ιανουαρίου γίνεται η αναπαράσταση ενός διονυσιακού – σατυρικού γάμου. Η πομπή ξεκινά με την προετοιμασία του γαμπρού στον ΠΣ και φθάνει στην πλατεία του χωριού όπου ακολουθεί γλέντι μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες Ο επισκέπτης παράλληλα έχει την δυνατότητα να μεταβεί στον αρχαιολογικό χώρο που βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό δοκιμάζοντας κρασί και άλλα τοπικά εδέσματα και να γίνει ένα με τους ντόπιους γλεντώντας με την ψυχή του. Τα κουδούνια βγαίνουν και οι προσωπίδες ετοιμάζονται αυτές τις ημέρες και στο Παγονέρι. Τα “Χαράπια” θα βγουν στους δρόμους.
Στο Παγονέρι στις 6 Ιανουαρίου, στις 11 μμ, παγονερίτες και επισκέπτες συγκεντρώνονται για να παρακολουθήσουν δρώμενα αυτό που άφησαν οι πρόγονοι των σημερινών κατοίκων της περιοχής, “τα Χαράπια”. Ο θίασος του δρώμενου, οι Χαράπηδες, η Νύφη, το αλογάκι και άλλες φιγούρες όπως άλλωστε και οι ίδιοι οι θεατές συμμετέχουν στην αναπαράσταση του θίμου.
Στην Πετρούσα το Μπάμπιντεν είναι ένα αρχέγονο έθιμο το οποίο έτσι το βρήκαν και έτσι το
συνεχίζουν τα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου και οι κάτοικοι της περιοχής. Η καμήλα, ο “Ζαχαρίας”, τα κουδούνια, τα δέρματα, οι παππούδες και οι κιλίγκες, το κρασί και η βραστή γίδα ετοιμά ζονται. Στις 6 Ιανουαρίου, προς το βραδάκι, τα κουδούνια θα βγουν στους δρόμους και θα στήσουν χορό γύρω από τη φωτιά. Στις 7 Ιανουαρίου θα ξεκινήσει η
“μεγάλη γύρα” από τον ΠΣ, με ποτό, χορό, κρασί και φαγητό. Στις 8 Ιανουαρίου στις 12μμ ξεκινά ο χορός που διαρκεί μέχρι το πρωί της επόμενης ημέρας.
Στους Πύργους η τέλεση των Λαϊκών Δρώμενων ξεκινά το βράδυ της 6ης Ιανουαρίου που
είναι αγρυπνία για τους Πύργους με τους ήχους της Γκάιτας, της Λύρας και του Νταχαρέ ξενυχτάμε και χτυπάμε τα κουδούνια. Στις 7 Ιανουαρίου γίνεται η γύρα του χωριού και ξυπνούν σε κάθε σπίτι αυτούς που κοιμήθηκαν από την προηγούμενη βραδιά και έχουν
ξεφύγει. Το βράδυ της ίδιας ημέρας καταλήγουν με τις “αρκούδες” και τα “κουδούνια” στην πλατεία γύρω στις 6 μμ και την επόμενη ημέρα αναβιώνουν τον Σατυρικό Γάμο, με κουρμπάνι και άφθονο κρασι.
Στον Ξηροπόταμο στις 6 Ιανουαρίου από τις 10 γίνεται μία μεγάλη γύρα στις γειτονιές του
Ξηροποτάμου όπου η ομάδα των μεταμφιεσμένων θα περάσει από σπίτι σε σπίτι και θα ευχηθεί “Χρόνια Πολλά” με υγεία. Την επόμενη ημέρα η ίδια ομάδα θα ξεχυθεί και πάλι στους δρόμους και θα περάσει μόνο από τους Γιάννηδες για να τους ευχηθεί. Το δρώμενο
θα κορυφωθεί στην πλατεία στις 3μμ όπου είναι προσκεκλημένοι οι πάντες για χορό, πολύ κρασί και βραστή γίδα.
Αναλυτικά το πρόγραμμα των δρώμενων του δωδεκαημέρου.
Ενόψει της έναρξης των πανάρχαιων λαϊκών δρωμένων και μεταμφιέσεων του δωδεκαημέρου στα χωριά της Δράμας 5-6-7-8 Ιανουαρίου :
5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ
Μοναστηράκι: Ώρα 21:00 στο κτίριο του συλλόγου, προετοιμασία μύησης.
Παγονέρι: Ώρα 21:00 στο σπίτι του «Αράπη» προετοιμασία μύησης.
6 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ
Βώλακας: Ώρα 11:00 π.μ. στην πλατεία το δρώμενο της «μπάρας». Μετά τα μεσάνυχτα «κλέψιμο» αντικειμένων Καλή Βρύση: Ώρα 10:00 π.μ. μεταμφιεσμένοι κυκλοφορούν στους δρόμους.
Μοναστηράκι: Ώρα 15:00 στην πλατεία το δρώμενο των «Αράπηδων».
Ξηροπόταμος: Ώρα 10:00 π.μ. γύρα του χωριού με τους μεταμφιεσμένους.
Παγονέρι: Ώρα 11:00 π.μ. στην πλατεία το δρώμενο των «Χαράπηδων».
Πετρούσα: Ώρα 20:30 μικρή γύρα στο χωριό με τους μεταμφιεσμένους.
Πύργοι: Ώρα 20:00 “Νταβανίσκα”- ολονύκτιο παραδοσιακό γλέντι.
7 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ
Βώλακας: Ώρα 10:00 π.μ. πλειστηριασμός κλεμμένων αντικειμένων και ώρα 14:00 στην πλατεία το δρώμενο των «Αράπηδων».
Καλή Βρύση: Ώρα 15:00 χορευτική εκδήλωση στην πλατεία, ενώ «Μπαμπούγεροι» κυκλοφορούν στους δρόμους.
Ξηροπόταμος: Ώρα 10:00 π.μ. γύρα του χωριού στους εορτάζοντες και ώρα 15:00 στην πλατεία το δρώμενο των «Αράπηδων».
Παγονέρι: Ώρα 12:00 μ.μ. γύρα του χωριού με τους μεταμφιεσμένους.
Πετρούσα: Ώρα 12:00 μ.μ. μεγάλη γύρα στο χωριό με τους μεταμφιεσμένους και την καμήλα.
Πύργοι: Ώρα 10:00 γύρα του χωριού, ώρα 18:00 γλέντι με τις “Αρκούδες” στην πλατεία.
8 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ
Βώλακας: Ώρα 14:00 η τέλεση του παραδοσιακού γάμου και ώρα 16:30 στην πλατεία το δρώμενο των «Αρκούδων».
Καλή Βρύση: Ώρα 14:00 στην πλατεία το δρώμενο του σατυρικού γάμου.
Πετρούσα: Ώρα 16:00 στην αυλή του σχολείου το δρώμενο της «Μπάμπως».
Πύργοι: Ώρα 18:00 στην πλατεία το δρώμενο της «Μπάμπως».