Της Νόρας Κωνσταντινίδου
Πριν από ένα δεκαήμερο αποχαιρετήσαμε τον Αύγουστο μήνα. Το φετινό δύσκολο καλοκαίρι του 2020 έφθασε με τη λήξη του Αυγούστου στο τέλος του. Συνοπτικά οι τρεις μήνες του καλοκαιριού (Ιούνιος, Ιούλιος, Αύγουστο), δεν αποξεχάστηκαν. Το καλοκαίρι που πέρασε στήριξε έμπρακτα όλων των λογιών τα θερίσματα που γίνονται στις μέρες του καλοκαιριού και για τον λόγο αυτό η εποχή αυτή ονοματίζεται και θέρος, ως ο θεριστής του έτους. Αλλιώτικα το θέρος λέγεται αλωνιάρης και αλωνιστής με παροχές πλούσιες σε ποικιλίες καρπών και σε παραγωγικές ποσότητες (λίγες ή πολλές) σε όλη τη σκάλα του αλωνισμού. Οι λέξεις που σχετίζονται με την ενέργεια των ρημάτων θερίζω και αποθερίζω, θεροκοπώ και καλοθερίζω (με δρεπάνι παλαιότερα, με μηχανές σήμερα) πρωταγωνιστούν. Στα παραπάνω ενεργειακά ρήματα περιλαμβάνεται και το κοσέβω, όταν ο θερισμός γίνεται με την κόσα, ενώ πιστεύεται από πολλούς πως όλες οι ενέργειες έχουν ιερή τη χροιά. Στην ουσία ανταποκρίνονται στην επιθυμία όπως είναι περίσσια η σοδειά, την οποία ο παραγωγός δεν θεωρεί συχνά δική του.
Αλλά συνήθως τέλος καλό, όλα καλά. Με τη συγκομιδή της παραγωγής του κάμπου (με τη μεγάλη ποικιλία ειδών των τελευταίων χρόνων), γεμίζουν τα φιλόξενα αδειανά αμπάρια στις αποθήκες, όπως και τα τσουβάλια τα κενά με αρτύσιμη κυρίως φαγώσιμη τροφή. Καμάρι γίνονται τα γεννήματα των γεωργών στα χωριά της Δράμας, ως εναποθηκευμένα προϊόντα από την πλουτοπαραγωγική πεδιάδα της, στην οποία και δόντια ταύρου (που λέει ο λόγος), αν σπείρει κανείς, καρπούς θα εισπράξει σίγουρα. Τόση ικμάδα; Τόση! Υπερβολές βέβαια, αν και τα πάντα είναι δυνατά στις εικασίες, όσο ο μύθος που τις θρέφει θα παραμένει ο προσφιλέστερος των Ελλήνων από όσες ακούει κι αναπλάθει ο ελληνικός λαός.
Βάλτος με στεκούμενα νερά ήταν ο κεντρικότατος χώρος στην «καρδιά του κάμπου» του Νομού Δράμας. «Πρασιάδα λίμνη» την είπε ο Ηρόδοτος. Από τη Λίμνη ζούσαν ψαρεύοντας οι Πρασιείς (θρακικά φύλα). Με την ίδρυση των Φιλίππων από τον βασιλιά Φίλιππο της Μακεδονίας άλλαξε το όνομα. Η πόλη πήρε το όνομα του κτήτορα (Φίλιπποι), ενώ τα στεκούμενα νερά με τα όμβρια και μαζί με αυτά των ποταμών που λίμναζαν στο φυσικό κοίλωμα του χώρου, δεν άλλαξαν. Αλλά η αλλαγή του ονόματος δεν καθυστέρησε να ακολουθήσει. Ονομάσθηκε λίμνη των Φιλίππων. Η ποσότητα του νερού στη λίμνη δεν παρέμεινε σταθερή. Αποστραγγίχτηκε διότι το έλος το 1929 και μετατράπηκε σταδιακά σε κάμπο, τον πλέον εύφορο.
Από τα χρόνια του μεσοπολέμου από την Μικρασιατική καταστροφή (1922) ως τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1940), με άλυτα τα προβλήματα των προσφύγων (στέγης και διανομής κλήρου), ο Νόμος της Δράμας δέχθηκε τους μεγαλύτερους κραδασμούς, όπως: Το πρώτο από τις μετακινήσεις πληθυσμών στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα και δεύτερο από τα αλλεπάλληλα μεταναστευτικά κύματα προς τη Δυτική Ευρώπη. Παρόλη την επιφόρτιση του δραμινού πολίτη με αντιξοότητες απρόσμενες δεν τον εγκατέλειψαν οι προσδοκίες του. Η πίστη και η προσδοκία που γεννά στον λαό η σταθερή ελπίδα δεν του έχει αποστερήσει τον άρτον τον επιούσιον. Από το όρος Φαλακρό ως τις παρυφές του Παγγαίου όρους σαν κύματα από θάλασσα της νηνεμίας, τα χρυσαφένια κύματα πάλλονται όμοια. Ενθαρρύνουν την παροχή του άρτου του επιούσιου ως δώρημα της θεόσταλτης Παναγίας. Κι όπως αληθινά οι ιεροί ναοί (οι εκκλησίες, όπως συνηθέστερα τις αποκαλεί ο λαός) δεν έχουν ηλικία προσδιορισμένη από τους παρελθοντικούς χρόνους, καταγράφουμε τις αφιερωματικές εκκλησίες στη χάρη της Παναγιάς.
Και οι οποίες στο Νομό Δράμας, είναι:
• Ως προς το Γενέθλιο της Θεοτόκου: Στο Ευρύπεδο / στους Ταξιάρχες / στη Γραμμένη / στη Χρυσοκέφαλο.
• Ως προς τα Εισόδια της Θεοτόκου: Ιερός Ναός Μητροπόλεως Δράμας / στην Προσοτσάνη / στη Χωριστή / στο Παγονέρι / στην Πετρούσα.
• Ως προς τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου: Στην Ευαγγελίστρια Δράμας / στο Βαθύσπηλο / στον Καλαμώνα / στο Κάτω Κεφαλάρι.
• Ως προς την Κοίμηση της Θεοτόκου: Στην Αγορά Κυργίων / στον Βαθύλακο / στον Καλλίκαρπο / στον Καλό Αγρό / στο Μακρυπλάγι / στο Μεσοχώρι / στην Περιστεριά / στην Υψηλή Ράχη / στον Θόλο / στο Δασωτό / στο Κατάφυτο / στο Πανόραμα.
Ο αριθμός των εκκλησιών των αφιερωμένων στην Παναγία (24 στον αριθμό τους) είναι επαρκής. Ίσως και περισσευούμενος (αν ποτέ η παρουσία εκκλησιών μπορεί να χρεώνεται τη λέξη «περισσευούμενος-περισσευούμενη»). Μαρτυρεί μόνο το ομόψυχο, το ομότυχο και ομόαιμο του ελληνικού δραμινού λαού.
Δεν αποτελεί η εκτεταμένη εικόνα γης, θάλασσα. Αλλά σαφέστερα, σαφέστατα μπορεί να ομοιάζει με θάλασσα. Καθότι η κάλυψη του εδάφους από χρυσοκίτρινα στάχυα είναι πυκνή, τις περισσότερες φορές από έναν κόκκο σπόρου από σιτάρι που έπεσε στη γη και ρίζωσε, δεν βγαίνει μια φύτρα ή ένα καλάμι. Αλλά γύρω τριγύρω από τον φυτρωμένο σπόρο προβάλλει ένα αδέλφωμα. Μια σύμφυση βλαστών, παραφυάδων θα λέγαμε, από το ίδιο στέλεχος ενός φυτού που ενώνεται σε ένα. Επομένως, ο χώρος που παρεμβάλλεται ανάμεσα στην Πετρούσα με το αδέλφωμα των σπαρτών, και με τις παρυφές του Παγγαίου όρους, στους πρόποδες του οποίου φτάνουν τα σπαρτά, τα γεννήματα, τα σιτάρια που σπέρνει ο γεωργός, συντελούν υποδειγματικά στο αδέλφωμα των κατοίκων που ζουν στον νομό, να είναι και να παραμένουν αδιαχώριστοι.
