Του Αχιλλέα Παπαδόπουλου, Ειδικού Καρδιολόγου
Μέρος Β’
Τα ω-3 λιπαρά οξέα είναι επίσης διαθέσιμα σε κάψουλες του 1 γραμμαρίου το οποίο περιέχει σε υψηλή συγκέντρωση και καθαρότητα αιθυλικούς εστέρες, κυρίως ΕΡΑ (465mg) και DHA (375mg). Η παρουσία βιταμίνης Ε στις κάψουλες αυτές εξουδετερώνει ένα σημαντικό μειονέκτημα των ιχθυελαίων, αφού εμποδίζει την οξείδωσή τους που είναι η αιτία της γεύσης και των ερυγών «ψαρίλας» που συνοδεύει την κατανάλωσή τους (ποιος από τους μεγαλύτερους μπορεί να ξεχάσει τη δυσάρεστη εμπειρία του μουρουνέλαιου;). Γενικά, πρέπει κανείς να έχει υπόψη του ότι οι διεργασίες κάθαρσης και απομάκρυνσης των τοξινών από τα ιχθυέλαια διαφέρουν από συμπλήρωμα σε συμπλήρωμα και να προτιμά προϊόντα που έχουν την έγκριση μεγάλων κρατικών φαρμακευτικών οργανισμών.
Συμβαίνει συχνά να αντιμετωπίζουμε ασθενείς που, παρά την αγωγή με στατίνες που λαμβάνουν για τη μείωση της χοληστερόλης, συνεχίζουν να έχουν υψηλά τριγλυκερίδια. Σε αυτές τις περιπτώσεις η προσθήκη ενός φαρμάκου που μειώνει τα τριγλυκερίδια μπορεί να έχει νόημα, όμως συχνά έχει το μειονέκτημα της πρόκλησης παρενεργειών από τον συνδυασμό δύο υπολιπιδαιμικών φαρμάκων. Η επιλογή των ω-3 λιπαρών οξέων ως συνοδευτικού της θεραπείας με στατίνη φαίνεται να είναι μια καλή ιδέα, αφού σε δόσεις 3-4 γραμμαρίων την ημέρα τα τριγλυκερίδια μειώνονται με πολύ ασφαλή τρόπο.
Στη μελέτη COMBOS σε μία τέτοια ομάδα ασθενών συνδυάστηκε η χορήγηση σιμβαστατίνης με ω-3 λιπαρά οξέα και διαπιστώθηκε σημαντική μείωση των τριγλυκεριδίων κατά 29,5%, ενώ πέραν της αποτελεσματικότητας ο συνδυασμός αποδείχθηκε ασφαλής και έγινε πολύ καλά ανεκτός από τους ασθενείς. Επιπλέον στη μελέτη JELLIS σε ασθενείς με υπερχοληστερολαιμία που ήταν ήδη σε αγωγή με στατίνη, η προσθήκη ω-3 λιπαρών οξέων πέτυχε μείωση των στεφανιαίων επεισοδίων κατά 19%.
Στη μελέτη GISSI, σε πάνω από 11.000 ασθενείς με πρόσφατο έμφραγμα μυοκαρδίου χορηγήθηκαν υψηλής συγκέντρωσης και καθαρότητας ω-3 λιπαρά οξέα σε δόση 1 γραμμαρίου την ημέρα για περίπου 3,5 χρόνια, με αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του συνολικού κινδύνου για θάνατο, μη θανατηφόρο έμφραγμα μυοκαρδίου και μη θανατηφόρο εγκεφαλικό. Η μείωση της συνολικής θνησιμότητας είναι ένα εύρημα που με λίγες θεραπευτικές παρεμβάσεις έχει επιτευχθεί σε μεγάλες τυχαιοποιημένες μελέτες και είναι ακόμα πιο σημαντικό όταν προέρχεται από μία ουσιαστικά μη φαρμακευτική παρέμβαση. Σημαντική ήταν και η μείωση του αιφνίδιου θανάτου η οποία αποδόθηκε στην αριαρρυθμική δράση των ω-3 λιπαρών οξέων.
Πρόσφατα ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα μίας μελέτης χορήγησης ω-3 λιπαρών οξέων σε δόση 1 γραμμαρίου την ημέρα σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια. Μετά από περίπου τέσσερα χρόνια παρακολούθησης διαπιστώθηκε μείωση της συνολικής θνησιμότητας και των εισαγωγών σε νοσοκομείο για καρδιαγγειακούς λόγους κατά 8%, αυτό δε το όφελος αποδόθηκε κατά ένα μεγάλο μέρος στη μείωση των θανάτων από αρρυθμίες και στη μείωση των εισαγωγών λόγω κοιλιακής ταχυκαρδίας.
Από πειραματικές μελέτες έχει φανεί ότι η ενσωμάτωση των ω-3 λιπαρών οξέων στις μεμβράνες των καρδιακών κυττάρων μπορεί να μειώσει την ηλεκτρική ευερεθιστότητά τους μειώνοντας την πιθανότητα θανατηφόρων ή μη αρρυθμιών. Στη μελέτη αυτή το όφελος μπορεί να μην ήταν εντυπωσιακό, αφορούσε όμως μία ομάδα ασθενών που ήδη ελάμβανε πλήρη, με βάση τις υπάρχουσες οδηγίες, αγωγή για καρδιακή ανεπάρκεια. Επιπλέον, η χορήγηση ω-3 λιπαρών οξέων αποδείχθηκε ασφαλής και μικρό μόνο ποσοστό των ασθενών παρουσίασε ανεπιθύμητες ενέργειες, κυρίως διαταραχές από το γαστρεντερικό χωρίς όμως διαφορά μεταξύ των ασθενών που έλαβαν ω-3 λιπαρά οξέα και εικονικό φάρμακο.
Η ομάδα εργασίας για την αντιμετώπιση του οξέος εμφράγματος μυοκαρδίου της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας το 2003 σύστησε τη χορήγηση 1 γραμμαρίου ω-3 λιπαρών οξέων στους ασθενείς μετά από έμφραγμα μυοκαρδίου βασιζόμενη στη μελέτη GISSI-P.
Το 2006 η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία και το Αμερικανικό Κολλέγιο Καρδιολογίας δημοσίευσαν τις δικές τους οδηγίες για την πρόληψη των νέων στεφανιαίων επεισοδίων σε ασθενείς με γνωστή στεφανιαία νόσο και σύστησαν την καθημερινή πρόληψη 1 γραμμαρίου ω-3 λιπαρών οξέων είτε με τη διατροφή είτε με φαρμακευτικά σκευάσματα, σημειώνοντας ότι για τη μείωση των αυξημένων τριγλυκεριδίων απαιτούνται συνήθως μεγαλύτερες δόσεις (2-4 γραμμάρια την ημέρα).
