Μετά την εφαρμογή του πολυσυζητημένου μέτρου για τη μείωση της λεπτής πλαστικής σακούλας μεταφοράς, από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας της χώρας μας και την επιβολή περιβαλλοντικού τέλους, οι Έλληνες παρόλο που δεν καταφεύγουν εύκολα στην «μηχανική» χρήση της λεπτής πλαστικής σακούλας, ωστόσο οι μεγάλες αλυσίδες τροφίμων και πολλά καταστήματα προωθούν τις σακούλες ενισχυμένες με «περισσότερο πλαστικό», χωρίς την ίδια ώρα να υπάρχει ανταποδοτικότητα, σύμφωνα με το «Δίκτυο Συνεργασίας για το Θαλάσσιο Περιβάλλον».
Αναφορικά με την παραπάνω διαπίστωση προκύπτει ότι χρησιμοποιούμε τελικά περισσότερο πλαστικό, καθώς η αλλαγή στη συνήθειά μας συνίσταται στην αλλαγή του πάχους της σακούλας, όχι στην πραγματική μείωση του αριθμού της.
Με αφορμή την «Παγκόσμια Ημέρα Κατά της Πλαστικής Σακούλας» στις 3 Ιουλίου, τα συμπεράσματα του «Δικτύου Συνεργασίας Για το Θαλάσσιο Περιβάλλον», προέρχονται από τη μελέτη των στοιχείων που έχουν δημοσιοποιηθεί από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Δελτίο Τύπου 22 Ιανουαρίου 2019) καθώς και σχετική έρευνα του ΙΕΛΚΑ.
Αναλυτικότερα από την αρχή του νέου έτους, 1η Ιανουαρίου 2018, ακολουθώντας σε εφαρμογή της Οδηγίας 2015/720 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έπαψε να διανέμεται δωρεάν από τα καταστήματα η πλαστική σακούλα μεταφορά και επιβλήθηκαν η καταβολή αντισταθμιστικού περιβαλλοντικού τέλους για τις λεπτές πλαστικές σακούλες με πάχος τοιχώματος μικρότερο των 50 μικρών (μm) και η τιμολόγηση της πλαστικής σακούλας μεταφοράς με πάχος τοιχώματος από 50 – 70 μικρά (μm).
Μέσα στο διάστημα των τριών πρώτων τριμήνων του 2018, η ΑΑΔΕ εισέπραξε το ποσό των 15.506.584€, το οποίο αντιστοιχεί σε 516.886.140 λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς. Η τιμολόγηση των πλαστικών σακουλών μεταφοράς με πάχος τοιχώματος από 50 – 70 μικρά (μm) δεν περιλαμβάνει αντισταθμιστικό περιβαλλοντικό τέλος.
Σχετικά με την ίδια ανακοίνωση, «οι λεπτές σακούλες μικρότερες των 50 μm τείνουν να καταργηθούν: ήταν διαθέσιμες μόνο σε 5 από τα 13 ελεγχόμενα σημεία και σε όλα τα σούπερ μάρκετ διατίθεντο πλαστικές σακούλες μεγαλύτερες των 50 μm ή των 70 μm». Πράγματι στα σούπερ μάρκετ πλέον διατίθεται πλαστική σακούλα μεταφοράς (συχνά ονομαζόμενη «επαναχρησιμοποιούμενη») με πάχος 52μm, ενώ πολλά καταστήματα(γαλακτοπωλεία, καταστήματα ηλεκτρονικών ειδών, παιχνιδιών κ.ά.) πωλούν την πλαστική σακούλα στην τιμή του περιβαλλοντικού τέλους, όταν στην πράξη αυτή είναι κατά πολύ παραπάνω των 50 μικρών.
Σύμφωνα με το ΥΠΕΚΑ, «…80% ήταν η μείωση στη χρήση της λεπτής πλαστικής σακούλας μέσω των μεγάλων καταστημάτων πώλησης καταναλωτικών αγαθών και 60% από τα υπόλοιπα καταστήματα.». Αναφορικά με το ίδιο θέμα, το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) ανακοίνωσε ότι «τα στοιχεία καταγράφουν για το 2018 μείωση της τάξης του 80,3% στη χρήση της πλαστικής σακούλας ελαφρού βάρους σε σχέση με το 2017». Στην πραγματικότητα, στο σύνολο τους τα καταστήματα χρησιμοποιούν πλαστικές σακούλες μεταφοράς αλλά τα μοναδικά τεκμηριωμένα στοιχεία για τον αριθμό των πλαστικών σακουλών μεταφοράς προέρχονται από το λιανεμπόριο.
Συμπερασματικά φαίνεται ότι το περιβαλλοντικό τέλος της λεπτής πλαστικής σακούλας στο μέλλον θα αποτελεί αποκλειστικά έσοδο του εμπόρου αντί για ανταποδοτικό τέλος στο κράτος.
Ταυτόχρονα λειτουργώντας σε βάρος του θαλάσσιου περιβάλλοντος η παραγωγή εθνικών στατιστικών στοιχείων για άλλη μια φορά είναι πλημμελής, διασύροντας τη χώρα μας στο πλαίσιο της οικολογικής μέριμνας.
Έτσι το «Δίκτυο Συνεργασίας Για το Θαλάσσιο Περιβάλλον» επισημαίνει ότι η επιτυχής εφαρμογή του μέτρου περιορισμού χρήσης της λεπτής πλαστικής σακούλας αποτελεί προϋπόθεση για την ενσωμάτωση της Οδηγίας για τα πλαστικά μιας χρήσης. Ωστόσο υπάρχουν ακόμα πολλά που πρέπει να γίνουν για την αλλαγή συμπεριφοράς σχετικά με τη μείωση του πλαστικού στην καθημερινότητα, ξεκινώντας από την ορθή εφαρμογή του υφιστάμενου μέτρου Για τον σκοπό αυτό είναι αναγκαία η ορθή ενημέρωση του κοινού, καθώς και η προώθηση της συμμετοχής των πολιτών και των ενδιαφερόμενων μερών (επιχειρήσεις, δημόσιες αρχές, ερευνητικοί φορείς, μη κυβερνητικές οργανώσεις κ.ά.) σε όλα τα στάδια διαμόρφωσης και εφαρμογής νομοθεσίας και πολιτικών.
Θάλεια Μητρούσκα