Του Αχιλλέα Παπαδόπουλου, Ειδικού Καρδιολόγου
Η αυξημένη χοληστερίνη αποτελεί έναν από τους πιο βασικούς παράγοντες κινδύνου για τη δημιουργία της αθηρωματικής πλάκας στις αρτηρίες μας και για την πρόκληση εμφράγματος και εγκεφαλικού επεισοδίου. Αντίστοιχα, τα πιο αποτελεσματικά φάρμακα που έχουμε στη διάθεσή μας για τη μείωση της χοληστερίνης, οι στατίνες και η εζετιμίβη, μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο για αυτά τα καρδιοαγγειακά επεισόδια και αποτελούν πολύτιμο σύμμαχο τόσο στην πρωτογενή (δηλαδή πριν εμφανιστεί κάποιο επεισόδιο) όσο και στη δευτερογενή (μετά την προσβολή) πρόληψη επεισοδίων της αθηρωματικής νόσου και των επιπλοκών της. Τα τελευταία χρόνια έχει ανακαλυφτεί και δοκιμαστεί σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων μία καινούργια κατηγορία φαρμάκων που μειώνουν την ολική και την «κακή» LDL-χοληστερίνη, είναι οι αναστολείς του PCKS9. Τα φάρμακα αυτά έχουν δείξει σε μεγάλο αριθμό μελετών ότι μειώνουν την «κακή» LDL-χοληστερίνη σε ποσοστό που φτάνει μέχρι και το 60% επιπλέον της δράσης των στατίνων, ενώ και τα στοιχεία ασφάλειας κατά τη χορήγησή τους είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά.
Χρειαζόμαστε όμως ένα ακόμα καινούργιο φάρμακο για τη μείωση της χοληστερίνης; Και μάλιστα ένα φάρμακο που θα είναι ακριβό, μόλις κυκλοφορήσει μετά την ολοκλήρωση των μελετών, που θα επιβεβαιώσουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά του; Υπάρχουν δύο βασικοί λόγοι που οδηγούν σε θετική απάντηση στην παραπάνω ερώτηση. Ο ένας είναι η δυσκολία πολλών ασθενών να λάβουν στατίνες στη σωστή δόση ή και σε οποιαδήποτε δόση λόγω της παρενέργειας των μυαλγιών. Ο δεύτερος είναι η ανάγκη να μειώσουμε δραστικά τα επίπεδα χοληστερίνης, ειδικά στους ασθενείς πολύ υψηλού κινδύνου, κάτι που δεν είναι πάντα εφικτό με τα υπάρχοντα φάρμακα, δηλαδή με τις στατίνες και την εζετιμίβη. Ας δούμε, όμως, λίγο πιο αναλυτικά τα παραπάνω.
Αν και πολλοί άνθρωποι που λαμβάνουν στατίνες ανησυχούν χωρίς λόγο για τις παρενέργειες που αυτές μπορεί να έχουν στην ηπατική τους λειτουργία, δεν είναι ιδιαίτερα ενημερωμένοι για την πιο συχνή παρενέργεια τους: σε ένα ποσοστό που μπορεί να ξεπερνάει το 10% οι στατίνες προκαλούν πόνο, που αφορά κυρίως τους κεντρικούς μύες του κορμού και μοιάζει πολύ με το αίσθημα που έχουμε όταν αρρωστήσουμε από γρίπη ή κοινό κρυολόγημα. Αυτό μπορεί να εμφανιστεί είτε στην αρχή της θεραπείας είτε σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο αυτής και μερικές φορές ταλαιπωρεί πολύ τους ασθενείς, οδηγώντας ακόμη και στη διακοπή λήψης αυτού του φαρμάκου. Το αποτέλεσμα είναι σημαντικός αριθμός ασθενών που έχουν ήδη υποστεί κάποιο έμφραγμα ή εγκεφαλικό να συνεχίζουν να έχουν υψηλή χοληστερίνη και άρα αυξημένες πιθανότητες να υποστούν και κάποιο καινούργιο αντίστοιχο επεισόδιο. Οι εναλλακτικές λύσεις που έχουμε στη διάθεσή μας είναι περιορισμένες και περιορισμένης αποτελεσματικότητος. Σε αυτή τη μεγάλη ομάδα ασθενών που παρουσιάζουν δυσανεξία στη διάθεσή μας είναι ένα εξίσου, αν όχι ακόμα ισχυρότερο, φάρμακο για τη μείωση της χοληστερίνης.
Εκτός, όμως, από τους ασθενείς που λόγω μυαλγιών δεν μπορούν να λάβουν στατίνες για τη μείωση της χοληστερίνης, υπάρχουν και αυτοί οι οποίοι δεν πετυχαίνουν τους θεραπευτικούς στόχους, παρά τις μέγιστες δόσεις στατίνης που λαμβάνουν. Για παράδειγμα, ένας ασθενής με σακχαρώδη διαβήτη που έχει ήδη υποστεί ένα έμφραγμα μυοκαρδίου, με βάση τις Ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες θα πρέπει να λάβει στατίνη με στόχο η «κακή» LDL-χοληστερίνη να μειωθεί κάτω από τα 70mg/dl. Αν αυτός έχει αρχική τιμή LDL-χοληστερίνη γύρω στο 200 με 250, είναι εξαιρετικά δύσκολο, ακόμα και με τις ισχυρότερες στατίνες στις υψηλότερες δόσεις ή και με το συνδυασμό στατίνης με εζετιμίβη, να κατεβάσει την LDL στο 70. Γίνεται αντιληπτή, λοιπόν, η ανάγκη συμπλήρωσης της φαρμακευτικής αγωγής με ένα ισχυρό φάρμακο, που σε συνδυασμό με τις στατίνες θα πετυχαίνει την επιθυμητή μείωση της κακής χοληστερίνης. Εξάλλου, ακόμα δεν έχει ξεκαθαρίσει πόσο χαμηλά μπορούμε να φτάσουμε τα επίπεδα χοληστερίνης, ώστε να πετύχουμε τη μέγιστη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου, χωρίς να προκύπτουν θέματα ασφαλείας και σοβαρών παρενεργειών από τη φαρμακευτική αγωγή. Οι μελέτες που βρίσκονται σε εξέλιξη με το καινούργιο αυτό υπολιπιδαιμικό φάρμακο, τους αναστολείς του PCSK9, αναμένουμε ότι θα μας δώσουν χρήσιμες πληροφορίες και προς αυτή την κατευθύνση.
