Περνούν καλύτερα αυτοί που δεν ζουν μόνοι

1
6189

Αχιλλέας ΠαπαδόπουλοςΤου Αχιλλέα Παπαδόπουλου,
Ειδικού Καρδιολόγου


 

 

Μέρος Β’

 

Λέγεται ότι πεθαίνεις όταν δεν έχεις πια σκοπό ζωής. Αυτό φαίνεται να είναι αληθές στους υπερήλικες των «Μπλε Ζωνών», όπου ο κοινωνικός περίγυρος τούς ανανεώνει διαρκώς το αίσθημα χρησιμότητας και ενεργούς συμμετοχής σε κοινωνικά δρώμενα, είτε με συμβουλευτικό χαρακτήρα, ακόμα και σε εργασιακά ζητήματα, είτε στην ανατροφή των νεότερων μελών της οικογένειας, στη διατήρηση και διδασκαλία εθίμων στις νεότερες γενεές, και στη συμμετοχή στην απλή καθημερινότητα. Η διατήρηση ισχυρών κοινωνικών σχέσεων συνοδεύεται με μειωμένα ποσοστά κατάθλιψης και καταστολή παραγωγής φλεγμονωδών ουσιών που σχετίζονται με την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων και καρκίνου.
Σε παρόμοια αποτελέσματα κατέληξε ολλανδική μελέτη, στην οποία έγινε παρακολούθηση για 10 χρόνια 4.000 ηλικιωμένων από 65 έως 84 ετών. Διαπιστώθηκε ότι το αίσθημα μοναξιάς και εγκατάλειψης αυξάνει την πιθανότητα θανάτου κατά 30% στους άνδρες και λιγότερο, μόνο κατά 4%, στις γυναίκες.
Η κοινωνική υποστήριξη μέσω της οικογένειας, των φίλων, της συμμετοχής σε ομαδικές δραστηριότητες, φαίνεται να έχει προστατευτικό ρόλο στην εμφάνιση της καταθλιπτικής συνδρομής. Αντιθέτως, τα πρόσωπα που ζουν κοινωνικώς απομονωμένα, όπως οι διαζευγμένοι/χήροι χωρίς κοινωνική υποστήριξη, εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης στεφανιαίου επεισοδίου, μάλιστα σε μετα-εμφραγματικούς ασθενείς φτάνει ως και τριπλασιασμό της πιθανότητας εκδήλωσης νέου επεισοδίου. Τα πρόσωπα αυτά συνήθως έχουν υιοθετήσει έναν ιδιαίτερα ανθυγιεινό τρόπο ζωής με βαρύ κάπνισμα, υπέρμετρη κατανάλωση λίπους στην καθημερινή διατροφή και ποτού, καθιστική ζωή και έλλειψη άλλων ενδιαφερόντων, που οδηγούν με αυξημένη πιθανότητα στη νόσο. Παράλληλα, η προοδευτική εκφύλιση του θεσμού της οικογένειας, η συρρίκνωση των κοινωνικών επαφών και της συμμετοχής σε οργανωμένες κοινωνικές δραστηριότητες, η μείωση του αριθμού των πραγματικών φίλων, η αύξηση του αριθμού των διαζευγμένων και γενικά των προσώπων που ζουν μόνα τους, έχει βρεθεί ότι συνοδεύεται από τριπλασιασμό της συχνότητας εμφάνισης στεφανιαίας νόσου, καρκίνου και χρόνιων φλεγμονωδών νοσημάτων. Ο παθοφυσιολογικός μηχανισμός που ενεργοποιείται σε κοινωνική απομόνωση, στρες και κατάθλιψη, οδηγεί στην εμφάνιση στεφανιαίας νόσου, κυρίως μέσω της αύξησης του έργου της καρδιάς, λόγω ταχυκαρδίας και αυξημένης αρτηριακής πίεσης. Αυξάνονται τα επίπεδα των κατεχολαμινών στο αίμα, εμφανίζονται ευκολότερα κακοήθεις κοιλιακές αρρυθμίες λόγω μειώσεως του «ουδού» αυτών, δηλαδή του επιπέδου αντίστασης του μυοκαρδίου να εμφανίσει αρρυθμία, και μπορεί να προκληθεί σπασμός των στεφανιαίων αρτηριών. Στους υπεύθυνους μηχανισμούς φαίνεται να συμμετέχουν διαταραχές της πηκτικότητας του αίματος, καθώς και έκπτωση της ανοσίας του οργανισμού, προκαλώντας την ανάπτυξη φλεγμονωδών διεργασιών, που φαίνεται να συμμετέχουν στην εκδήλωση των οξέων στεφανιαίων επεισοδίων. Ακόμα και η τροποποίηση της οικογενειακής κατάστασης μεταβάλλει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου. Ιδιαίτερα οι διαζευγμένοι και χήροι άνδρες εμφανίζουν διπλάσιο καρδιαγγειακό κίνδυνο από τους παντρεμένους, ενώ ο αριθμός των παιδιών αποκτά αρνητική σημασία, όταν συνυπάρχει και χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο. Η παρουσία, όμως, συγκατοίκων ή γονέων κοντά στο διαζευγμένο ή σε κατάστασης χηρείας πρόσωπο, δρα προστατευτικά, μειώνοντας κατά 10% τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου, μέσω της ταυτόχρονης μείωσης των δεικτών άγχους από οικονομικούς και οικογενειακούς παράγοντες.
Η αξία της συντροφικότητας γίνεται ακόμα πιο εμφανής στους κατοίκους μεγάλων αστικών κέντρων και ιδιαίτερα στα ηλικιωμένα πρόσωπα που έχουν απομακρυνθεί από την εργασιακή παραγωγή και έχουν παραγκωνιστεί από τα νεότερα μέλη της οικογένειας. Η επιδημιολογική παρατήρηση πληθυσμών που διατηρούν παραδοσιακό τρόπο ζωής, έχει προσφέρει στην εκ νέου αναγνώριση καθιερωμένων αξιών, με άμεση επίπτωση αυτών στη διατήρηση της ανθρώπινης ζωής και υγείας. Προγράμματα παρέμβασης σε πληθυσμιακές ομάδες και οργάνωση της κοινωνικοποίησής τους σε ομάδες συμμετοχής σε κοινωνικά δρώμενα, έχουν αποδώσει με μείωση της νοσηρότητας και της επίπτωσης ψυχιατρικών νοσημάτων. Επίσης ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δοθεί σε κοινωνικές ομάδες, όπως τους τρόφιμους γηροκομείων, ΚΑΠΗ, κέντρων απεξάρτησης, με την άμεση ψυχολογική και ηθική υποστήριξη των προσώπων αυτών αλλά και με την αποφυγή του αισθήματος της κοινωνικής απομόνωσης.
Φαίνεται ότι, ιδιαίτερα σε εποχές οικονομικής κρίσης και αναθεώρησης στόχων ζωής, πέρα από οποιαδήποτε γενετική ιδιαιτερότητα των πληθυσμών, που δεν έχει αποδειχθεί έως σήμερα, το μυστικό της καλής γήρανσης συνοψίζεται στο απόφθεγμα των «Μπλε Ζωνών»: ζήσε φυσικά, δραστήρια, διατήρησε αισιόδοξη στάση ζωής, τρώγε με σύνεση και διατήρησε δεσμούς με την κοινωνική σου ομάδα.

1 ΣΧΟΛΙΟ

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ
Captcha verification failed!
Η βαθμολογία χρήστη captcha απέτυχε. Παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας!