Του Αθανάσιου Κάππα, Civil & Traffic Eng., Προέδρου Συλλόγου Γονέων & Κηδεμόνων 1ου ΕΠΑΛ Δράμας
Μεγάλο μέρος των διαθέσιμων πόρων δαπανάται στην προσπάθεια να δημιουργήσουμε σχολεία που να παρέχουν ποιοτική εκπαίδευση για τους μαθητές. Εντούτοις, αναζητώντας τις πλέον πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις για να κάνουμε την εκπαίδευση πιο αποτελεσματική, μπορεί να παραμελήσουμε τη θεμελιώδη ανάγκη για ένα ασφαλές σχολικό περιβάλλον στο οποίο μαθητές αισθάνονται ευπρόσδεκτοι να μαθαίνουν και να αναπτύσσονται. Εάν ένα σχολείο δεν είναι ασφαλές, οι συνέπειες για τα παιδιά είναι πολλές. Επιπλέον, εάν οι ίδιοι οι μαθητές δεν αισθάνονται ασφαλείς μέσα στο σχολείο, οι συνέπειες είναι εξίσου σοβαρές για το σχολείο και τους εκπαιδευτικούς. Όταν τα παιδιά δεν αισθάνονται ασφαλή μέσα στο σχολικό περιβάλλον, αυξάνονται οι βανδαλισμοί στις εγκαταστάσεις και τον εξοπλισμό του σχολείου, κλιμακώνεται η ανάρμοστη συμπεριφορά απέναντι στους εκπαιδευτικούς, οξύνονται οι συγκρούσεις μεταξύ ομάδων μαθητών και γενικά, οι νέοι αδυνατούν να επικεντρωθούν στη μαθησιακή διαδικασία. Η πιο κοινή αντίδραση των νέων που δεν αισθάνονται ασφαλείς είναι να κλείνουν τα κανάλια επικοινωνίας με τους άλλους. Αυτού του είδους η απομόνωση σε επίπεδο σχολικού περιβάλλοντος οδηγεί τους μαθητές στο να μην ανταποκρίνονται στα μαθήματά τους ή σε οποιαδήποτε άλλα ερεθίσματα το σχολείο θα προσπαθήσει να τους δώσει.
Πώς μπορεί λοιπόν σε ένα τέτοιο περιβάλλον να συντελεστεί αποτελεσματική μάθηση; Εντάσεις και συγκρούσεις σε τοπικό ή σε διεθνές επίπεδο, η έλλειψη μέσων και υλικών για το σχολείο και ο τρόπος με τον οποίο το διδακτικό προσωπικό αντιδρά απέναντι στους κίνδυνους τους οποίους αντιμετωπίζουν οι μαθητές είναι παράγοντες οι οποίοι κάνουν τους μαθητές να αισθάνονται ανασφαλείς στο σχολείο. Ομοίως, εάν ένα σχολείο δεν μεταδίδει στους μαθητές την αίσθηση ότι είναι φιλόξενο, εκείνοι θα αντιδράσουν όπως όταν αισθάνονται ανασφαλείς. Θα κλείσουν τα κανάλια επικοινωνίας με το σχολείο και θα προσπαθήσουν να ορθώσουν γύρω τους ένα προστατευτικό τείχος το οποίο δεν επιτρέπει να τους αγγίξουν οι προσπάθειες των εκπαιδευτικών του σχολείου και να τους μορφώσουν. Η δημιουργία ενός φιλόξενου σχολείου συμβαδίζει με την ασφάλεια. Εάν το σχολικό περιβάλλον δεν αποπνέει μια ζεστασιά, οι μαθητές θα αισθανθούν ανήσυχοι και δεν θα συμμετέχουν πλήρως στην εκπαιδευτική διαδικασία, ανεξάρτητα από το πόσο εντατικά το σχολείο προσπαθεί να διασφαλίσει τη συμμετοχή αυτή. Οι συνέπειες για το σχολείο θα είναι οι ίδιες όπως όταν οι μαθητές αισθάνονται ανασφαλείς. Βανδαλισμοί, αρνητική συμπεριφορά απέναντι στους εκπαιδευτικούς και συγκρούσεις με άλλους μαθητές συμβαίνουν συχνά όταν οι μαθητές δεν αισθάνονται ευπρόσδεκτοι στο σχολικό περιβάλλον. Έχοντας αυτά υπόψη θεωρούμε ότι η δημιουργία ενός ασφαλούς και φιλόξενου σχολικού περιβάλλοντος είναι μια θεμελιώδης έννοια την οποία όλα τα σχολεία πρέπει να λάβουν υπόψη σε μια προσπάθεια να εκπαιδεύσουν επιτυχώς τα παιδιά όλου του πλανήτη.
ΣΧΟΛΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ
Τα ατυχήματα διακρίνονται από τους ειδικούς στον τομέα της έρευνας και πρόληψης των ατυχημάτων, με βάση την πρόθεση που οδηγεί σε τραυματισμό, σε: ακούσια και εκούσια ατυχήματα, που είναι το αποτέλεσμα αυτοπρόκλητης ή ετεροπρόκλητης βίας αντίστοιχα. Σε πρακτικό επίπεδο, τα ατυχήματα ομαδοποιούνται σε τρεις κύριες κατηγορίες:
-Τροχαία ατυχήματα
-Ατυχήματα οικιακού, σχολικού περιβάλλοντος και ελεύθερου χρόνου (πτώσεις, εγκαύματα, δηλητηριάσεις, πνιγμοί και κακώσεις σε αθλοπαιδιές)
-Επαγγελματικά ατυχήματα
Στην τελευταία κατηγορία ανήκουν τα ατυχήματα που συμβαίνουν στον χώρο εργασίας του ατόμου καθώς και αυτά που συμβαίνουν κατά τη μετάβαση ή αποχώρηση από αυτόν, αλλά και κάθε άλλο συμβάν που σχετίζεται κατά άμεσο ή έμμεσο τρόπο με την επαγγελματική δραστηριότητα. Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι, αν και τα τροχαία έχουν τη μεγαλύτερη προβολή σε επικοινωνιακό επίπεδο επειδή συνδέονται και με μεγαλύτερη θνητότητα, τα περισσότερα ατυχήματα, που αφορούν στα παιδιά, συμβαίνουν στο οικιακό και σχολικό περιβάλλον. Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν στα εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι ιδιαίτερα σημαντικοί, όχι γιατί είναι μοναδικοί, αλλά διότι εκεί βρίσκεται το εκπαιδευτικό προσωπικό και κυρίως οι μαθητές. Τα άτομα αυτά (μαθητές) είναι ευάλωτα, λόγω της νεαρής ηλικίας τους, άπειρα και συχνά αγνοούν τους κινδύνους που απειλούν την ασφάλεια και την υγεία τους. Ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα, συνεπώς, θα πρέπει να αποτελεί ένα ασφαλές και υγιές εργασιακό και μαθησιακό περιβάλλον. Για να επιτευχθεί αυτό, κατά την εκτίμηση της επικινδυνότητας χρειάζεται να εξετάζεται ο σχεδιασμός, η μορφή και η ίδια η κατασκευή του σχολικού περιβάλλοντος βάσει ειδικών προδιαγραφών.
Συνοψίζοντας, η διαμόρφωση ενός ασφαλούς και υγιεινού σχολικού περιβάλλοντος αποτελεί ανάγκη αλλά και προϋπόθεση, ώστε το σχολείο να υφίσταται ως θεμελιώδες σημείο αναφοράς για τη ζωή, τη μάθηση και την εργασία. Το φυσικό περιβάλλον του σχολείου μπορεί να επηρεάσει την υγεία τόσο των μαθητών όσο και του προσωπικού. Όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας χρειάζονται ένα ασφαλές και υγιεινό περιβάλλον μάθησης, το οποίο προϋποθέτει την ύπαρξη εγκαταστάσεων και εξοπλισμού που πληρούν τις απαραίτητες προδιαγραφές και πρακτικές ασφαλούς διαχείρισης και συντήρησης και για τους οποίους λαμβάνεται μέριμνα για την καθαριότητα και την υγιεινή. Για να επιτευχθεί αυτό, απαιτείται η συνεργασία στην κατεύθυνση αυτή μεταξύ εκπαιδευτικών, μαθητών, οικογενειών και μελών της ευρύτερης κοινότητας στο πλαίσιο των από κοινού προσπαθειών τους. Ο σχολικός νοσηλευτής, ως ενεργό μέλος της ευρύτερης κοινότητας του σχολείου και ως αρμόδιος σε θέματα αγωγής και προαγωγής υγείας, καλείται να διαδραματίζει τον βασικό ρόλο της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του σχολικού πληθυσμού μέσα από προγράμματα αγωγής υγείας που -εκτός των άλλων- έχουν στόχο τη διαμόρφωση ασφαλών και υγιεινών συνθηκών διδασκαλίας. Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο διεξαγωγής ενός προγράμματος αγωγής υγείας ή μιας βιωματικής δράσης ή μιας ερευνητικής εργασίας στη σχολική ασφάλεια και υγιεινή ο ρόλος του εκπαιδευτικού διαφοροποιείται ως προς τη θεματολογία και ως προς τη μεθοδολογία σε σχέση με αυτόν που αναλαμβάνει κατά την παραδοσιακή διδασκαλία. Από «αυθεντία και φορέας/μεταδότης γνώσεων και πληροφοριών, εκπαιδευτικών κυρίως θεμάτων, μετατρέπεται σε συνεργάτης, αρωγός και σύμβουλος των μαθητών σε θέματα υγείας». Κατά την εκτέλεση του προγράμματος, οι μαθητές ενημερώνονται, ενθαρρύνονται, ευαισθητοποιούνται και αναπτύσσουν πρωτοβουλίες, ώστε, μέσα από την παρατήρηση του σχολικού τους χώρου για παράγοντες κινδύνου για ατυχήματα και μεταδοτικά νοσήματα και μέσα από τη δυναμική της συνεργαζόμενης μαθητικής ομάδας, να γίνονται συνερευνητές και συμμέτοχοι στη διαμόρφωση ασφαλών και υγιεινών συνθηκών διδασκαλίας.
