Το ευχέλαιο της Μεγάλης Τετάρτης και οι μακρινές σήμερα λαμπριάτικες προετοιμασίες για το Πάσχα

Της Νόρας Κωνσταντινίδου

0
1762

Τα γεγονότα που διαδραματίζονται στη διάρκεια των Ακολουθιών της Μεγάλης Εβδομάδας είναι πολλά. Τα νοήματα που προκύπτουν στην ουσία υποβοηθούν σταθερά, εύληπτα αλλά και διακριτικά για την πρόσληψη του θείου πάθους και για την κατανόηση του θείου δράματος, του θανάτου και της Ανάστασης του Σωτήρος ημών Ιησού χριστού.
Γράφοντας και αναλύοντας μεγάλες, (ασύλληπτες έννοιες) δεν με εγκαταλείπει, ούτε μ’ αφήνει σε ησυχία μια πρυτανεύουσα σκέψη. Πως γίνεται οι γονείς μου, αθώοι Πόντιοι, Μικρασιάτες, διπλά ξεριζωμένοι (την πρώτη από την Τουρκία στη Ρωσία (1917) και τη δεύτερη από τη Μαύρη Θάλασσα στην Αθήνα – Μακεδονία (1939), με γράμματα λιγοστά η γιαγιά μου (ανάγνωση και γραφή) και κάπως περισσότερα η μάνα μου, γνώριζαν καλά τα εκκλησιαστικά κείμενα! Ήξεραν πολλά τροπάρια από στήθους. Έκαναν, όλες τις δουλειές τις σπιτίσιες, τις κηπευτικές και τις αγροτικές σιγομουρμουρίζοντας ψαλμούς. Τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας έψαλλαν σιγόλαλα τροπάρια, αίνους και δοξαστικά. «Το φως ιλαρόν» βρίσκονταν σε καθημερινή επαναληπτική απόδοση. «Το νυμφώνα σου βλέπω», δεν σημείωνε καμία απουσία από το στόμα της μάνας μου και της γιαγιάς μου.
Τα τραγούδια δεν είχαν πέραση στο σπιτικό μας και η αδελφή μου που επιχειρούσε να βάλει στο στόμα της κανένα στιχάκι ερωτικό, ήταν όλοι πρόθυμοι να τις κόψουν τη γλώσσα με το ψαλίδι.
Εγώ με τη σειρά μου (μαθήτρια του Δημοτικού) πάσχιζα να μάθω να ξεχωρίζω την πρώτη στάση από τη δεύτερη και από την τρίτη στα Εγκώμια. Ο αδελφός μου που παραμόνευε με κορόιδευε, με αποκαλούσε παράφωνη και με πείσμωνε να καταφεύγω στις έννοιες των λέξεων. Μεγαλώνοντας κι έχοντας μια γεύση από το «ώ γλυκύ μου έαρ», καταλάβαινα ολότελα τους λόγους που ο ο Εθνικός Ποιητής Διονύσιος Σολωμός πλήρωνε και μάζευε λέξεις. Ένα βράδυ, σ’ ένα δρόμο της Ζακύνθου ο Διονύσιος Σολωμός άκουσε ένα γέρο ζητιάνο να λέει ένα τραγούδι για την πυρκαγιά του Πανάγιου Τάφου στα Ιεροσόλυμα τραγουδώντας:
Ο Άγιος Τάφος του Χριστού, εκείνος δεν εκάη˙
Εκεί που βγαίνει τ’ Άγιο φως, άλλη φωτιά δεν πάει.
Παρόμοιες ενέργειες έρχονται να επισφραγίσουν την απεραντοσύνη που καλύπτουν οι ελληνικές λέξεις και η αποχή από το τελετουργικό των Εκκλησιών της Μεγάλης Εβδομάδας περιορίζει το λεξιλόγιο του ελληνικού λαού στις 500, έναντι των 6 εκατομμυρίων που κατέχει η γλώσσα μας. Ίσως γι αυτό, οι γονείς μας μάς πήγαιναν στην εκκλησιά του χωριού τα μεσάνυκτα, καθώς μεσάνυκτα λειτουργούσαν. Αυτός ήταν ο λόγος που ο αδελφός μου έφτιαχνε με ένα άδειο κονσερβοκούτι, στάχτυ και πετρέλαιο τη δάδα που θα μας φώτιζε το χωματόδρομο για την εκκλησία, διότι ήταν ανύπαρκτος ο φωτισμός της Δ.Ε.Η.
Επομένως, οι γιορτινές ημέρες για το ελληνικό Πάσχα ή για την ελληνική μέρα της Λαμπρής, αφορούσε όλη την οικογένεια και οι προετοιμασίες δεν είχαν τελειωμό. Υπήρχε φόβος και τρόμος για όσες δεν «έβαζαν έγκαιρα λάδι στη λυχνία τους» να παραμείνουν οικογενειακώς περίγελοι. Η παραβολή των δέκα παρθένων που ακούγεται τη Μεγάλη Τρίτη από τον ιερέα διαβάζοντας το Ευαγγέλιο εγγράφεται εύκολα στη μνήμη, ενώ δεν αφήνει κανένα ανεπηρέαστο. Ίσως γι αυτό, από το ξεκίνημα της Μεγάλης Εβδομάδας αναγιγνώσκεται το Ευαγγέλιο με τις δέκα παρθένες για να γίνει το πάθημα των μωρών παρθένων, μάθημα ζωής για όλους εμάς. Διδαχή στις ολιγωρίες μας.
Αυτές οι πολυτέλειες ήταν άγνωστες στην εποχή μας. Αν είχαμε τη δυνατότητα να μελετήσουμε αυτά και μόνο τα ήθη κι έθιμα που γεμίζουν τη Μεγάλη Εβδομάδα και που οδηγούν στο Πάσχα των Ελλήνων, τότε θα ανακαλύπταμε τη χαρά στο στόλισμα μιας λαμπάδας, την ικανοποίηση στο βάψιμο ενός αυγού, την ευχαρίστηση στη ζύμη ενός τσουρεκιού. Η πολυμορφία των πασχαλινών εθίμων τα λέει όλα.
Απλές προετοιμασίες, με απλουστευμένα υλικά, οδηγούν στο Χριστός Ανέστη, με τους εκκλησιασμούς σε προτεραιότητα. Οι έξοχοι μελωδοί ανοίγουν με λόγο και μέλος τις πέντε αισθήσεις μαζί με την αγκαλιά στο δόσιμο του φιλιού. «Η αγάπη μακροθυμεί, χρηστεύεται, η αγάπη ου ζηλοί, η αγάπη ου περπερεύεται, ου φυσιούται»..! Τα υπόλοιπα στο ευχέλαιο της σημερινής Μεγάλης Τετάρτης. Οι νοσταλγίες ας είναι …καλά. Μας έζησαν. Πέρασαν και μας αποχαιρέτησαν.

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ
Captcha verification failed!
Η βαθμολογία χρήστη captcha απέτυχε. Παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας!