Για μια ακόμη χρονιά οι Δραμινοί έδειξαν ότι παρά τα 78 χρόνια που μεσολάβησαν από την αιματοβαμμένη ημέρα της 29ης Σεπτεμβρίου του 1941 δεν ξεχνούν την μαρτυρική νεώτερη ιστορία της Δράμας. Στις εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν τίμησαν ευλαβικά τους νεκρούς και τα θύματα της αιματηρής βουλγαρικής κατοχής, αφήνοντας λουλούδια και καταθέτοντας στέφανα στα διάσπαρτα μνημεία των θυμάτων της βουλγαρικής κατοχής που υπάρχουν στον Νομό.
Στην Χωριστή το Σάββατο πραγματοποιήθηκε ημερίδα με θέμα: «Η Χωριστή μέσα στις τρεις Βουλγαρικές Κατοχές», με ομιλητές τον ιστορικό Δημήτρη Πασχαλίδη και την ιστορικό κ. Δήμητρα Πατρωνίδου, στην αίθουσα του Πολιτιστικού Συλλόγου Χωριστής «Αναγεννηθείσα Μακεδονία».
Στην κοινότητα Κουδουνίων την ίδια ημέρα πραγματοποιήθηκε επιμνημόσυνη δέηση στο Μνημείο των Σφαγιασθέντων και ακολούθησε ομιλία από τον πρόεδρο Τ.Σ. της Τ.Κ. Κουδουνίων, κ. Μιχάλη Κοτσαμπάση για τα γεγονότα του Σεπτεμβρίου του 1941.
Στην κοινότητα Καλού Αγρού τελέσθηκε επιμνημόσυνη δέηση στο Μνημείο των Σφαγιασθέντων, και ακολούθως έγινε ομιλία από τον πρόεδρο Τ.Σ. της Τ.Κ. Καλού Αγρού, κ. Γεώργιο Πανιωτόπουλο για την αιματοβαμμένη περίοδο της βουλγαρικής κατοχής.
Χθες Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου, στις 7.30 το πρωί τελέσθηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Δράμας, κ.κ. Παύλου, στον Άγιο Νικόλαο. Ακολούθησε κατάθεση στεφάνου στην προτομή του πρώην Δημάρχου Δράμας Θεόφιλου Αθανασιάδη από τον Δήμαρχο Δράμας Χρ. Μαμσάκο και τον Χωρικό Αντιπεριφερειάρχη Γιώργο Παπαδόπουλο. Γύρω στις 11.15 μμ τελέσθηκε τρισάγιο στο μνημείο των θυμάτων της βουλγαρικής θηριωδίας που βρίσκεται στην οδό Εθνικής Αμύνης απέναντι από το ξενοδοχείο Ξενία. Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων από τους τρεις βουλευτές του Νομού τους κ.κ. Κώστα Μπλούχο (Ως εκπροσώπου της κυβέρνησης), Θεόφιλο Ξανθόπουλο (ως εκπροσώπου της Βουλής των Ελλήνων) και Χαρά Κεφαλίδου, επίσης από τον Δήμαρχο Δράμας Χριστόδουλο Μαμσάκο, τον Χωρικό Αντιπεριφερειάρχη Γιώργο Παπαδόπουλο και αρκετούς ακόμη εκπροσώπους φορέων.
Το απόγευμα της Κυριακής έγινε ο τερματισμός του Αγώνα Θυσίας της Λέσχης Καταδρομέων Ν. Δράμας, και επιμνημόσυνη δέηση στο Μνημείο του Κορυλόβου.
Επίσης τελέσθηκε επιμνημόσυνη δέηση στο Μνημείο των αδερφών Μαίρης και Σταματίας Ζαχαροπούλου, Ελένης Μπρέζα, Χρηστάκου Ζεφαλή και Ιωάννη Μαυρίδη
Ανατρέχοντας στα δραματικά γεγονότα του 1941
Σύμφωνα με στοιχεία από τον Δήμο Δράμας, το βράδυ της Κυριακής 28 Σεπτεμβρίου του 1941 κατά την περίοδο της βουλγαρικής κατοχής σε 20 συνολικά οικισμούς του Νομού σημειώθηκαν εξεγέρσεις Ελλήνων ανταρτών, κατά τις οποίες σκοτώθηκαν συνολικά 47 Βούλγαροι στρατιώτες. Ο άνεμος ελευθερίας απλώθηκε προς στιγμήν στα χωριά του δραμινού κάμπου, χτύπησαν οι καμπάνες και υψώθηκαν ελληνικές σημαίες. Το όραμα της ελευθερίας μέθυσε τις καρδιές όλων. Ωστόσο το θαύμα της κατάλυσης της βουλγαρικής κυριαρχίας δεν θα κρατούσε πάνω από μια νύχτα. Από τα ξημερώματα οι εξεγερθέντες άρχισαν να εγκαταλείπουν τις κατοικημένες περιοχές.
Πολλοί κάτοικοι πήγαν μαζί τους είτε από ενθουσιασμό, είτε από φόβο για ότι θα ακολουθούσε. Από τα ξημερώματα της Δευτέρας 29 Σεπτεμβρίου 1941 στη Δράμα άρχισαν οι μαζικές συλλήψεις και τα αντίποινα. Για τους Βούλγαρους όλοι ήταν ένοχοι. Οι Καπνεργάτες που πήγαιναν στα καπνομάγαζα, απλοί εργάτες που πήγαιναν στις δουλειές τους, οι καταστηματάρχες που άνοιγαν τα μαγαζιά τους, οι αγρότες που κατέβαιναν στο παζάρι, ακόμη και οι κάτοικοι που ήταν κλεισμένοι στα σπίτια τους.
Γέμισαν τα στρατόπεδα και οι αστυνομικοί σταθμοί από πολίτες που δεν είχαν απολύτως καμία σχέση με τα γεγονότα. Την ίδια μέρα άρχισαν οι μαζικές εκτελέσεις.
Πολύ αίμα χύθηκε στην περιοχή του Καπνολογικού Ινστιτούτου, στους πρόποδες του Κορυλόβου, πίσω από το Γυμνάσιο Αρρένων, στο Πάρκο των Κομνηνών, στην οδό Μεγάλου Αλεξάνδρου και στα νεκροταφεία της Στενημάχου.
Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες ο συνολικός αριθμός των θυμάτων μόνο μέσα στην πόλη της Δράμας ήταν τουλάχιστον 562 ψυχές.
Για τη θυσία της αυτή η Δράμα χαρακτηρίστηκε ως μαρτυρική πόλη με προεδρικό διάταγμα το 1998.
Ασφαλώς η βιαιότητα ενός εγκλήματος δεν κρίνεται μόνο από τον απόλυτο αριθμό των θυμάτων, αλλά κυρίως από την αγριότητα και το μίσος εκείνων που το διέπραξαν.
Τα βουλγαρικά αντίποινα ήταν ψυχρά, μελετημένα, και στόχευαν όχι μόνο στο να καταστείλουν την εξέγερση αλλά κυρίως στο να καταρρακώσουν το ήδη κλονισμένο ηθικό των Ελλήνων.
Σκόπευαν μεσοπρόθεσμα να αλλοιώσουν την πληθυσμιακή σύνθεση της Ανατολικής Μακεδονίας, εξοντώνοντας ή απομακρύνοντας από τα εδάφη το ελληνικό μα κυρίως το προσφυγικό στοιχείο.
Οι Βούλγαροι επέκτειναν την μανία τους πέρα από τον χώρο εκδήλωσης της εξέγερσης.
Συνολικά 102 χωριά και πόλεις της Ανατολικής Μακεδονίας δοκιμάστηκαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Αεροπορικοί βομβαρδισμοί σε κατοικημένες περιοχές, με θύματα γυναικόπαιδα και αμάχους.
Ομαδικές και μεμονωμένες εκτελέσεις αθώων ανθρώπων.
Πυρπολήθηκαν ολόκληροι οικισμοί, λεηλατήθηκαν περιουσίες, βασανίστηκαν εκατοντάδες άνδρες, βιάστηκαν πολλές γυναίκες.
Σε όλη την έκταση του σημερινού Δήμου Δράμας ο αριθμός των θυμάτων ήταν ο εξής:
Στη Δημοτική Κοινότητα Χωριστής, η οποία με προεδρικό διάταγμα του 2005 χαρακτηρίστηκε ως μαρτυρικό χωρίο, 147 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη ματωμένη «Γκιόλα» και αλλού.
Οι νεκροί αυτοί ήρθαν να προστεθούν στις 623 απώλειες που είχε η Χωριστή κατά τη δεύτερη βουλγαρικοί κατοχή 1916-1918.
Στην τοπική κοινότητα Κουδουνίων οι νεκροί ήταν 25. Οι περισσότεροι από αυτούς κάηκαν μέσα σε αχυρώνα, όπου τους έκλεισαν οι Βούλγαροι.
Στην τοπική κοινότητα Καλού Αγρού το τίμημα ήταν 26 νεκροί και πολλά σπίτια που καταστράφηκαν.
Στην τοπική κοινότητα Μυλοποτάμου οι νεκροί ήταν 9.
Από την τοπική κοινότητα Νικοτσάρα 4 άνθρωποι καταδικάστηκαν σε θάνατο από βουλγάρικο στρατοδικείο και εκτελέστηκαν στη Δράμα, ως οι πρωτεργάτες της εξέγερσης, ένας κάηκε στον αχυρώνα των Κουδουνίων και ένας πνίγηκε στον Στρυμόνα.
Ας είναι αιωνία η μνήμη όλων αυτών που θυσιάστηκαν για να ζούμε εμείς σήμερα ελεύθεροι στον τόπο μας.
Η θυσία τους, εκτός από όλα τα υπόλοιπα, μας διδάσκει ότι το μέλλον της ανθρωπότητας και την ευτυχία των παιδιών μας, την εξασφαλίζουν αποτελεσματικά μόνο η ειρήνη, η φιλία και η αγαστή συνεργασία μεταξύ των λαών…