Πριν λίγες μέρες ήμασταν στον Πόντο. Στο ταξίδι που οργάνωσε ο Διαμαντής με κάθε λεπτομέρεια και εξαιρετικές επιλογές. Ένα ταξίδι αληθινό σεμινάριο. Επί δέκα ημέρες συνέχεια κατατόπιζε, έλεγε, εξηγούσε και ήρεμα καθοδηγούσε όλο το πλήρωμα του πούλμαν, μετατρέποντας το ταξίδι σε προσκύνημα. Φώτιζε. Μόνο την ενδέκατη μέρα, στην επιστροφή έδωσε σε όλους το μικρόφωνο για να πει ο καθένας τις εντυπώσεις του. Και τότε ξεχείλισε μια αγάπη στο πρόσωπο του και ακούστηκαν λόγια συγκινητικά. Και αυτά ήρθαν να συμπληρώσουν αυτά των Τούρκων που ήταν ακόμη πιο συγκινητικά. Όπου και αν πήγαμε έρχονταν φίλοι του Τούρκοι με δώρα, τον αγκάλιαζαν, τον φιλούσαν τα χέρια, έβγαιναν μαζί του φωτογραφίες, τον παρακαλούσαν να επισκεφθεί το σπίτι τους. Αποκορύφωμα της λατρείας τους ήταν η τιμητική εκδήλωση του Δημοτικού Συμβουλίου της Ορτούς (των Κωτυώρων), που του παρέδωσαν τιμητικό έπαινο της πόλης.
Ήταν κάτι το συγκλονιστικό.
Μόλις μπήκαμε στα Ελληνικά σύνορα είπε «Και τώρα που μπήκαμε στην Ελλάδα, όποιος θέλει μπορεί να μιλήσει και να πει την σκέψη του πάνω στο εξής ερώτημα. ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΙΔΑΝΙΚΟ ΤΕΛΟΣ».
Κατ ελάλνεν ατον.
Απόλυτη ησυχία στο πούλμαν. Ύστερα άρχισαν οι σκέψεις να ξεδιπλώνονται. «Τέλος είναι μια νέα αρχή, αρχή και τέλος είναι ένα, δεν υπάρχει τέλος…». Χτύπησε το τηλέφωνο μου, ήταν ένας φίλος μου από την Αθήνα. Μόλις άκουσε το όνομα του ο Διαμαντής μου λέει δώσε μου να τον μιλήσω. Τον ήξερε, όπως ήξερε και όλους τους φίλους μου στην Αθήνα. Τον αγαπούσαν και τον σέβονταν για την ευγένεια και την γλύκα που εξέπεμπε. Του λέει «Βασίλη τελειώνει το ταξίδι μας. Ζήτησα από όλους να μου πουν τι είναι τέλος. Ποιο είναι το ιδανικό τέλος». Μετά από λίγα λεπτά είπε. «Σε ευχαριστώ μπορεί να είναι και έτσι». Άκουσε και τις τελευταίες απαντήσεις των συνταξιδιωτών και τότε είπε. «Αυτό λοιπόν. Ανώδυνα, ανεπαίσχυντα, ειρηνικά».
Έτσι τελείωσε. Αυτό ήταν και το ταξίδι της ζωής του Διαμαντή. Ανώδυνα, ανεπαίσχυντα, ειρηνικά. Έτσι γι αυτόν. Για όλους όμως εμάς, πόνος, λύπη και ορφάνια. Ορφάνια γιατί ο Διαμαντής ήταν το νήμα που μας ένωνε με τις ρίζες μας. Ήταν αυτός που φώτιζε την ιστορία μας, την ράτσα μας. Ήταν αυτός που τίμησε το χωριό μας όσο κανείς άλλος. Ήταν ο πιο γνήσιος και αντιπροσωπευτικός εκπρόσωπος του προσφυγικού Ελληνισμού. Γεννήθηκε σ’ αυτό το χωριό και έζησε από πρώτο χέρι όλη την περιπέτεια της προσφυγιάς. Όλες τις στερήσεις, την φτώχεια, τον αγώνα της επιβίωσης και την αναγκαστική εξορία του χειμώνα του 1940. Παιδί 12 χρονών τότε, μου διηγήθηκε πως οδήγησε με τα πόδια από το Σιδηρόνερο στις Κρηνίδες ένα ζευγάρι αγελάδες μέσα σε συνεχές χιονόνερο και αφόρητο κρύο. Όλη η οικογένεια έφυγε από το χωριό από τον φόβο των Βουλγάρων. Την εξοντωτική αυτή πορεία την έκανε με ένα από τα αδέλφια του. Ο Διαμαντής ήταν παρών σε όλες τις περιπέτειες της φυλής και της οικογένειας. Μαζί με όλους πάντα παρών.
Η μάθηση όμως ήταν η μεγάλη του αγάπη. Και εκεί ήταν που διακρίθηκε. Η φτώχεια και οι στερήσεις δεν σταμάτησαν την εξέλιξη του. Μαζί τους έζησε, πορεύτηκε και διακρίθηκε. Και αυτή η δίψα για μάθηση δεν σταμάτησε ποτέ. Μέχρι την τελευταία μέρα της ζωής του διάβαζε, έγραφε, άκουγε, σκέφτονταν. Σπάνιο πράγμα για την εποχή μας. Όταν σήμερα όλοι μας αναμασάμε τις πληροφορίες που εύκολα βρίσκουμε από την τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά μέσα, ο Διαμαντής πάντα έψαχνε σε βάθος. Ανέλυε και μετά αποθήκευε ότι ήταν χρήσιμο και είχε αξία.
Τίποτε δεν κέρδισε στην ζωή του χαριστικά. Έγινε δάσκαλος και ήταν πραγματικός διδάσκαλος. Έγινε επιθεωρητής και ήταν αληθινός καθοδηγητής των δασκάλων. Έγινε Διευθυντής στο Υπουργείο παιδείας και εκεί ήταν που διακρίθηκε. Είχε στόχους, και όραμα, όνειρα και προσφορά στον Ποντιακό Ελληνισμό. Σ’ αυτά αφιερώθηκε με θρησκευτική ευλάβεια. Δεν είχε μια τυπική συμμετοχή σε συλλόγους, αλλά πάντα με ένα μορφωτικό και διαπαιδαγωγικό ρόλο μέχρι το τέλος της ζωής του. Πάντα πρόθυμος όπου μπορούσε να προσφέρει και μάλιστα με κόστος οικονομικό και σωματικό. Ποτέ δεν διανοήθηκε να πληρωθεί για τα ταξίδια του, την διδασκαλία του σε σχολείο για την Ποντιακή γλώσσα, για τις δημοσιεύσεις του. Παντού και πάντα παρών σε κάθε γωνιά της Ελλάδος.
Αυτές τις μέρες εμείς οι φίλοι του ξαφνιαστήκαμε από το κύμα αγάπης που εκφράστηκε στο πρόσωπο του. Ξέραμε και βλέπαμε, αλλά αυτό ήταν ένα συγκινητικό ξέσπασμα από όλες τις γωνιές της Ελλάδος. Μέχρι και από την Τουρκία, την Αρμενία, την Γεωργία, την Ρωσία.
Ο Διαμαντής γεννήθηκε σε αυτό εδώ το χωριό όταν τότε είχε 1500 κατοίκους. Τώρα δεν έχει ούτε 100. Και όμως ο Διαμαντής εδώ ήρθε να ζήσει το υπόλοιπο της ζωής του. Και το χωριό μας εξ αιτίας του έγινε γνωστό σε όλη την Ελλάδα. Χάρη στον Διαμαντή. Με τις ατέλειωτες διαλέξεις του, τους φίλους και θαυμαστές που απέκτησε όπου και αν πήγε. Ακόμη και στην Τουρκία το Σιδηρόνερο είναι γνωστό, χάρη στον Διαμαντή.
Το χωριό μας οφείλει πολλά στον Διαμαντή. Οφείλουμε να του ανταποδώσουμε σαν ελάχιστο φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης, ότι μπορεί να κρατήσει ζωντανή την μνήμη του. Πρέπει ο δρόμος που αρχίζει από την είσοδο του χωριού και περνάει μπροστά από το σπίτι του και καταλήγει στο σχολείο που φοίτησε, πρέπει να πάρει το όνομα του. Να γίνει οδός Διαμαντή Λαζαρίδη. Του το οφείλουμε για την τεράστια προσφορά του. Και αυτό είναι το λιγότερο.
Εάν θέλουμε πραγματικά να κρατήσουμε ζωντανή την μνήμη του Διαμαντή και το παράδειγμά του, πρέπει να δημιουργήσουμε ένα λαογραφικό μουσείο αφιερωμένο στο όνομα του και με αντικείμενο την πρώτη γενιά του προσφυγικού Ελληνισμού. Μουσείο Διαμαντή Λαζαρίδη.
Έτσι αυτό το έρημο χωριό θα δείξει ότι έχει μνήμη και θα έχει και κάτι να αφήσει στους επόμενους μετά από εμάς κατοίκους του. Θα δείξει την ιστορία του και τον πολιτισμό του.
«Ενεβίεν το φως τη χωρί» είπε ο Αλέξης από το Οροπέδιο. Νεοπρόσφυγας από την Ρωσία. Η περιπέτεια αυτής της φυλής δεν έχει τελειωμό.
Το Σιδηρόνερο όμως έχει ένα ακόμη φως. Τον δάσκαλο που χρημάτισε έναν καιρό και πρόεδρο του χωριού. Μαζί με τους 3 νέους δασκάλους και φίλους μας που έχουμε, μπορούν να κάνουν το όραμα του λαογραφικού μουσείου πράξη. Θα είναι η καλύτερη τιμή στον αγαπημένο μας φίλο. Ο χώρος είναι έτοιμος. Δίπλα και κολλητά με το σπίτι του Διαμαντή. Έτσι μετά θάνατον ο Διαμαντής θα απλώσει την σκιά του σε έναν μεγαλύτερο χώρο και στον δρόμο που θα φέρει το όνομα του.
Αρκεί το σπίτι του να μην χορταριάσει. Θα πρέπει να ενωθεί με το μουσείο.
Γι αυτό όλοι έχουν λόγο και ευθύνη. Το σπίτι του Διαμαντή ήταν και παραμένει το διαμάντι του χωριού.
Ενεβίεν το φώς τη χωρί.
Μόνο που ο Διαμαντής δεν ήταν φως. Ήταν φάρος.
Καλό ταξίδι Διαμαντή.
