Ο Δημοτικός κήπος της Δράμας κατέχει μια ικανοποιητική έκταση γης στην καρδιά της μαρτυρικής μας πόλεως. Η τοποθεσία του πάρκου, για το οποίο γίνεται λόγος, ορίζεται στο κέντρο της πόλης, σε μια απόσταση δυο χιλιομέτρων, που μεσολαβεί μεταξύ του Σταθμού με τις γραμμές τις σιδηροδρομικές στη νότια πλευρά του και τις κτηριακές εγκαταστάσεις της πόλης όπου το παλαιό Δημαρχείο προς τη βόρεια πλευρά της Δράμας. Η ανατολική πλευρά του δρόμου εφάπτεται της διερχόμενης Εθνικής. Η σχεδόν παράλληλη με την οδό προς τα δυτικά, βρίσκεται η εφαπτόμενη κυριολεκτικά στον Εθνικό κήπο οδός της Κύπρου.
Η ικανοποιητική και υπολογίσιμη σε έκταση η επιφάνεια του Δημοτικού Κήπου καλύπτεται από αιωνόβια δένδρα στην πλειονότητά τους πλατάνια. Τα πλατανόδενδρα ικανοποιούν στο σύνολό τους την υδροχαρή φύση τους από τα πηγαία (μερικώς στάσιμα) ή τρεχούμενα, νερά. Το γεγονός πως οι πηγές αναβλύζουν ασταμάτητες, δεν σκορπίζουν απλά στον περίγυρο τη «μουσική των νερών» που ξεπηδούν με λιγοστό ήχο και κατρακυλούν από ευεξία, φορτίζοντας την ανάσα με οξυγόνο.
«Πριν δυόμιση χιλιάδες χρόνια τα Δραμινά καλοκαίρια που ακολούθησαν την οργιώδη βλάστηση της άνοιξης λογαριάζονταν ως οι δυο πιο γλυκές εποχές του έτους. Φαίνεται να χρωστούσαν την ύπαρξη των πηγαίων νερών τους στα βροχερά φθινόπωρα και στους χειμώνες με τις μεγαλύτερες πτώσεις χιονιού που σκέπαζαν τα δασωμένα βουνά και τροφοδοτούσαν με χιονόνερο τις πλούσιες πηγές της Δράμας στην περιοχή της Αγίας Βαρβάρας και του Εθνικού κήπου μας.
Μέσα σε αυτό το ονειρικό τοπίο στήθηκε το άγαλμα της Ελευθερίας το 1952-1953, αμέσως μετά την έναρξη της πρώτης δεκαετίας από τη δεύτερη πεντηκονταετία ή λίγο μετά τη λήξη της δεκαετίας του σαράντα που συνοδεύει το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Σε μια συμμετρική με το περιβάλλον στήλη, συναγωνιστική σε ύψος με τα πλατάνια του χώρου, η συντρόφισσα των δέντρων του κήπου (το άγαλμα της Ελευθερίας) επαίρεται πρώτα γιατί τοξεύοντας με το σπαθί στο χέρι τον ουρανό καλημερίζει το πρωί τον ήλιο και τον αποχαιρετά με τη δύση του τελευταία. Πάνω στην ψηλότερη απόληξη τοποθέτησε το θρονί της δικής μας αγαλματένιες κόρης ο Λάζαρος Λαμέρας, ο στρατευμένος Τήνιος γλύπτης. Αυτήν την ορθοποδούσα, την ασπροφορούσα μαρμάρινη νύφη τάχθηκε να επιμεληθεί πάνω στα εξαιρετικά μεγάλα ύψη ο βραβευμένος σπουδαστής της Ανωτάτης Εθνικής Σχολής Καλών Τεχνών των Παρισίων, ο μαθητής του καθηγητή Ζαν Μουσέ, Λάζαρος Λαμέρας.
Στα κείμενά της η παμπάλαια εγκυκλοπαίδεια «ΗΛΙΟΣ» τιμά πεισματικά την ιστορική αλήθεια. Αποδίδει στο νεώτερο από τον Γιαννούλη Χαλαπά κατά 62 χρόνια καλλιτέχνη του μαρμάρου το Λάζαρο Λαμέρα, πως ανέλαβε την οριστική αξιοποίηση του αγάλματος του Χαλεπά μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου (1952). Ύστερα από διαγωνισμό την εκτέλεση των μνημείων του Αιγάλεω στην Αθήνα και το εναποθηκευμένο με άλλα έργα των Μουσείων της Τήνου, άγαλμα της Δράμας την αποπεράτωσή τους. Είναι άγνωστο ποιος από τη Δράμα ανέλαβε την ευθύνη.
Εκείνο που παραμένει γνωστό και υπερφορτισμένο με συγκινήσεις είναι το κόκκινο αιματοβαμμένο χώμα του κήπου, αυτό που στο βάθος του φιλοξενεί τη ριζωμένη στήλη με την κόρη ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ στην κορυφή. Η τετράπλευρη στήλη προς τη βορεινή πλευρά της και σε μεγάλο ύψος φέρνει με έντονα γραμμένη τη μεγαλογράμματος ρήση: «ΔΟΞΑ ΑΙΩΝΙΑ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΠΕΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ». Στο κάτω μέρος, αρκετά κοντά στο βάθρο σημειώνονται τα δυο ονόματα των δημιουργών:
ΛΑΖΑΡΟΣ ΛΑΜΕΡΑΣ Γλύπτης
ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΑΛΕΠΑΣ
Αρχιτέκτων
ΤΗΝΙΟΙ
Στην πίσω πλευρά και προς τη δύση γράφεται:
ΕΓΕΝΕΤΟ ΔΑΠΑΝΕΣ
ΤΩΝ ΕΝΟΠΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ
ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ
1952
Προς τη νότια πλευρά (Ξενία) υπενθυμίζεται με την ένδειξη:
Εκτέλεση:
Εμμανουήλ Μόσχου
Στη μπροστινή ανατολική πλευρά μέρος του Εθνικού μας Ύμνου, όπως:
ΣΕ ΓΝΩΡΙΖΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΨΗ
ΤΟΥ ΣΠΑΘΙΟΥ ΤΗΝ ΤΡΟΜΕΡΗ
1912 – 1913
Λέγεται, αλλά και υποστηρίζεται πως τα μαρμάρινα αγάλματα του Γιαννούλη Χαλεπά δίνουν την αίσθηση ότι αναπνέουν και το κυριότερο αποπνέουν φως, όπως ο επιτύμβιος άγγελος του Χαλεπά στο Μόναχο που φιλοτέχνησε το 1875, και η κοιμωμένη του στο Α’ νεκροταφείο Αθηνών,
