Του Ζαχαρία Κύζα
Β’ ΜΕΡΟΣ
Είχα την τύχη να έχω καθηγητή στο Γυμνάσιο, εξατάξιο τότε, τον Χριστόφορο Μηλιώνη, καθηγητή Φιλόλογο από την Ήπειρο. Σε ένα τμήμα αρρένων με σαράντα πέντε μαθητές μέσα. Να μιλά και να κάνει μάθημα και να κρέμονται όλοι οι μαθητές από τα χείλη του. Αν πετούσε μύγα στην τάξη την ώρα του μαθήματος, θα την άκουγες…
Τον συνάντησα στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ξανά στη Δράμα, καθηγητής κι εγώ, διορισμένος σε σχολείο της Δράμας ως σχολικός σύμβουλος των Φιλολόγων σε ένα πέρασμα που έκανε.
Η συγκίνηση φυσικά μεγάλη. Να μου μιλά για το Γυμνάσιό μας και να δακρύζει. Και στο τέλος να θέλει να μάθει λεπτομέρειες για το πώς χάθηκε το Βαρώσιν μας, όπως το έλεγε με χαρακτηριστική κυπριακή προφορά. Να θυμάται τον Δημοτικό Κήπο με τη γιορτή του πορτοκαλιού, τα ανθεστήρια στην Αμμόχωστο, τη Σαλαμίνα, τον Απόστολο Βαρνάβα, τα Λιμνιά, το Παραλίμνι με τα αμπελοπούλια, την Άχνα, την Αγία Νάπα, το Λιοπέτρι, να ρωτά για όλα τα χωριά της επαρχίας.
Να με ρωτά για τους συμμαθητές μας τότε και τι απέγιναν όλοι αυτοί μετά την εισβολή. Να μιλάει για την Αμμόχωστο και να δακρύζει. Είχαμε να συναντηθούμε είκοσι πέντε χρόνια. Του θύμισα, όπως μου είπε, τα πρώτα του χρόνια στην εκπαίδευση αλλά και την πόλη μας όπως έλεγε.
Τότε δεν το κατάλαβα. Σήμερα όμως καταλαβαίνω καλά τι εννοούσε.
Σε ένα δοκίμιό του που έγραψε για την Αμμόχωστο, χαρακτηριστικά αναφέρει σε ένα απόσπασμα του:
«Κρατώ ακόμη στο συρτάρι μου ένα από τα άλμπουμ που μας στέλνανε να τα μοιράσουμε στους μαθητές της Αμμοχώστου: παιδικές ζωγραφιές για το «μοιρασμένο Βερολίνο». Ένα παιδικό χέρι που τεντώνεται κάτω από το συρματόπλεγμα, για να πιάσει την μπάλα, στην άλλη μεριά. Τα μοιράζαμε και τους μιλούσαμε με θέρμη για τα δικαιώματα των παιδιών, για τα αισθήματα των ανθρώπων που δεν μπαίνουν σε συρματοπλέγματα, για την ειρήνη, που ήταν καιρός ν’ ανθίσει. Τι να πω τώρα στους μαθητές μου, που τα μάτια τους με συνοδεύουν; Τι να του πω του Γιωργή; Τι να πω και του Χαμπή; «Το τείχος του αίσχους έπεσε, δάσκαλε», μου λέει. «Τι θα γένει με το συρματόπλεγμα;» Και βάζει κόκκινα βέλη που στάζουν αίμα, ολόγυρα στη ζωγραφιά του, να δείχνουν κατά την Αμμόχωστο».
Εδώ και δύο χρόνια περίπου και εν μέσω πανδημίας, ο Τατάρ με εντολές από την Άγκυρα προσπαθεί και έβαλε σκοπό με κάθε τρόπο να αλλάξει τα πάντα στην πόλη της Αμμοχώστου με το άνοιγμα και άλλου παραλιακού τμήματος, σε μια παραλία που είναι μια από τις ομορφότερες στη Μεσόγειο, δείχνοντας ξεκάθαρα τις προθέσεις του και τα μελλοντικά τους σχέδια για την Αμμόχωστο αλλά και για όλη την Κύπρο.
Πρώτα η εισβολή, η λεηλασία και η αρπαγή του εδάφους του 37% του νησιού, τώρα η αλλαγή της φυσιογνωμίας των κατεχομένων. Να σβήσει όσα σημάδια ελληνικού πολιτισμού έχουν απομείνει και που φαίνονται χαρακτηριστικά στο βόρειο τμήμα. Οι επεκτατικές τάσεις του Σουλτάνου είναι μακροπρόθεσμες και τα βήματα τα κάνει ένα-ένα. Και καλεί μάλιστα τους Βαρωσιώτες να πάνε να μείνουν στην Αμμόχωστο κάτω από Τουρκοκυπριακή διοίκηση.
Αλήθεια, πιστεύει ότι οι Βαρωσιώτες θα δεχθούν να τεθούν υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση, και να δεχθούν έτσι εύκολα τον εποικισμό της πόλης τους;
Και οι Τ/κ, όμως, εκφράζουν ανησυχία για το μέλλον τους, αφού βλέπουν ότι Τουρκία και Ερσίν Τατάρ, προσπαθούν να αφομοιώσουν την τουρκοκυπριακή κοινότητα πλήρως, κυρίως μέσω της δημογραφικής αλλοίωσης που επιχειρείται με τη συνεχή παροχή διαβατηρίων σε έποικους Τούρκους.
Άραγε είναι τόσο εύκολο να μιλάς για δύο κράτη στην Κύπρο, όταν βλέπεις μπροστά σου το Ελληνικό Γυμνάσιο ή το Λύκειο Ελληνίδων στο Βαρώσι, τον Απόστολο Ανδρέα και το κάστρο της Καντάρας, τη Σαλαμίνα και την Παναγία της Κανακαριάς;
Το τουρκικό χέρι θέλει σβήνοντας τη φυσιογνωμία του Γυμνασίου στην Αμμόχωστο, θέλει να σβήσει την ιστορία της Αμμοχώστου μα και της Κύπρου γενικότερα και όλα αυτά με μια πινελιά όπως νομίζει.
Ο Τούρκος απειλεί κάθε τόσο. Οξύνει τα πνεύματα για να προκαλέσει. Η Τουρκία απειλεί συνεχώς, μετά το ψευδοκράτος τους, με εποικισμό της Αμμοχώστου. Και όχι μόνο.
Δύο γενιές ήδη έφυγαν, αλλά και δύο νέες γενιές ήρθαν. Πρέπει οι γενιές αυτές που δεν ξέρουν, αλλά θα πρέπει να μάθουν και για να μάθουν θα πρέπει εμείς να τους πούμε για το Καρπάσι, το Δαυλό και τη Γιαλούσα, τη Λύση και τη Βατυλή, τον Απόστολο Ανδρέα και το Λευκόνοικο, την Κερύνεια, την Αμμόχωστο. Και όλα αυτά κόντρα στους δυνατούς της Γης.
Η Κύπρος πληρώνει, όπως φαίνεται, λόγω της θέσης της όλα αυτά που λέμε γεωπολιτικά συμφέροντα. Στο σταυροδρόμι των τριών ηπείρων στην ανατολική Μεσόγειο βρίσκεται στο επίκεντρο των εξελίξεων μα και στο στόχαστρο των μεγάλων, είτε από την Ανατολή είτε από τη Δύση, όπως γίνεται πάντα.
Μετά τον Ιούλιο του 1974, το Δημοτικό Σχολείο της Αγίας Τριάδος στην Καρπασία, ήταν ένα από τα δύο Δημοτικά Σχολεία που λειτουργούσαν στα κατεχόμενα. Σήμερα ανεστάλη η λειτουργία του.
Σε μία επιστολή που έστειλαν στους μεγάλους το 1994 τα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου της Αγίας Τριάδος στην Καρπασία, έγραφαν τότε, το 1994, αλλά και συνάμα απορούσαν:
«Το Ιράκ δεν χρειάστηκε χρόνος και σκέψη για να το διώξουν από το Κουβέιτ, αλλά εμάς ακόμα συζητούν το δίκαιό μας για είκοσι ολόκληρα χρόνια».
Πού να φαντάζονταν τα παιδιά αυτά ότι μετά από είκοσι τέσσερα χρόνια και συνολικά σαράντα οκτώ χρόνια από την εισβολή, μεγάλοι πια, θα είχαν μεγαλώνοντας, αλλά τώρα κι εμείς μαζί τους, την ίδια απορία…
Ζαχαρίας Κύζας
Παραλίμνι Αμμοχώστου
ΚΥΠΡΟΣ
