Του Αχιλλέα Παπαδόπουλου, Ειδικού Καρδιολόγου
ΜΕΡΟΣ Α
Τα καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως τα εμφράγματα της καρδιάς και τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, αποτελούν το συχνότερο αίτιο θανάτου στις αναπτυγμένες χώρες. Οι στρατηγικές που αποσκοπούν στην ελάττωση του κινδύνου εμφάνισης των καρδιαγγειακών νοσημάτων περιλαμβάνουν την υγιεινοδιαιτητική και τη φαρμακευτική παρέμβαση. Ανάμεσα στις παρεμβάσεις αυτές που προλαμβάνουν τα εμφράγματα της καρδιάς είναι και αυτή των στατινών. Οι στατίνες αποτελούν μια κατηγορία υπολιπιδαιμικών φαρμάκων που ελαττώνουν τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης μέσα στο αίμα. Η χοληστερόλη αυτή, που είναι γνωστή και ως «κακή» χοληστερόλη, όταν είναι αυξημένη αποτελεί ένα από τα κυριότερα αίτια που στενεύουν ή αποφράσσουν τα σωληνάκια τροφοδοσίας της καρδίας, δηλαδή τις στεφανιαίες αρτηρίες και οδηγούν στην ανάπτυξη της στεφανιαίας νόσου.
Οι στατίνες αποτελούν μια από τις μεγαλύτερες φαρμακευτικές ανακαλύψεις στο χώρο της καρδιολογίας τα τελευταία 25 χρόνια. Είναι τα ισχυρότερα φάρμακα που διαθέτουμε σήμερα για την ελάττωση της LDL χοληστερόλης, μάλιστα σημαντική της τάξεως 40-55%. Είναι τα φάρμακα εκλογής για την αντιμετώπιση της αυξημένης χοληστερόλης και η συντριπτική πλειονότητα των ασθενών σήμερα με υπερχοληστερολαιμία λαμβάνει στατίνη. Οι στατίνες είναι φάρμακα με πολύ λίγες παρενέργειες και γενικά η λήψη τους είναι καλά ανεκτή από τον ασθενή. Η χρόνια χορήγηση των στατινών προσφέρει μεγάλα κλινικά οφέλη, ελαττώνει τα μελλοντικά καρδιαγγειακά επεισόδια, περίπου 25-40 %, τόσο σε πρόσωπα χωρίς στεφανιαία νόσο αλλά με παράγοντες κινδύνου που υπαγορεύουν τη λήψη τους, όσο και σε άλλα με εγκατεστημένη την πάθηση αυτή. Εδώ θα πρέπει να αποσαφηνιστούν και οι έννοιες πρωτογενής και δευτερογενής πρόληψη της στεφανιαίας νόσου. Η πρωτογενής πρόληψη αφορά στις παρεμβάσεις που αποσκοπούν στην ελάττωση της πιθανότητας να εμφανιστούν καρδιακά επεισόδια σε πρόσωπα που δεν έχουν παρουσιάσει στεφανιαία νόσο, ενώ η δευτερογενής πρόληψη αφορά στις παρεμβάσεις σε εκείνους που έχουν ήδη παρουσιάσει τη νόσο, π.χ. έμφραγμα του μυοκαρδίου. Στη συνέχεια του κειμένου όταν αναφερόμαστε σε «υγιή» πρόσωπα εννοούμε, κατά κάποιο τρόπο αυθαίρετα, τους υγιείς που δεν έχουν παρουσιάσει στεφανιαία ή κάποια άλλη αγγειακή νόσο, όπως σοβαρή στένωση καρωτίδων, περιφερική αρτηριοπάθεια ή ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής.
Γενικώς τα οφέλη που προκύπτουν από τη χορήγηση των στατινών είναι τόσο μεγαλύτερα όσο μεγαλύτερος είναι και ο μελλοντικός κίνδυνος εμφάνισης στεφανιαίου επεισοδίου. Σχετικά μεγάλο κίνδυνο για εμφάνιση μελλοντικών στεφανιαίων επεισοδίων, πάνω από 20% στα επόμενα 10 χρόνια, παρουσιάζουν τα πρόσωπα που ήδη πάσχουν από στεφανιαία ή γενικότερα αγγειακή νόσο. Επίσης αντίστοιχο μεγάλο κίνδυνο παρουσιάζουν και οι διαβητικοί. Κατά συνέπεια όλα τα πρόσωπα αυτά θα πρέπει να παίρνουν στατίνες με στόχο να διατηρούν τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης κάτω από 100 mg/dl.
