Εργαζόμενοι στο κεραμοποιείο του Κώστα Χεριστανίδη, πρόσφυγα από την Τραπεζούντα, στη Νέα Αμισό (Μάιος του 1947). Πάνω από τον αυτοσχέδιο πάγκο καλουπώματος της λάσπης ο ιδιοκτήτης, με το καπέλο, και δίπλα του ο Ζήσης Βασιλειάδης, από τη Σαμψούντα.
Συλλογή Κατερίνας Τοπαλίδου
Αφιέρωμα των «Χ» στην Εκατονταετηρίδα 1922-2022, κάθε Δευτέρα
Γεωργία Μπακάλη – Δημήτρης Ι. Σφακιανάκης
ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ
Μεταπλάθοντας το χώμα της δραμινής γης
Οι πρόσφυγες της Νέας Αμισού, Πόντιοι στη συντριπτική πλειονότητα, αξιοποιώντας το εδαφολογικό πλεονέκτημα της περιοχής, επιδόθηκαν με επιτυχία στην κεραμοποιία. Τα τέσσερα κεραμοποιεία της δεκαετίας του ’30 πολλαπλασιάστηκαν στις δυο επόμενες δεκαετίες, απασχολώντας τον μισό περίπου ενεργό πληθυσμό του χωριού. Η περιοχή μεταξύ του χωριού και της σιδηροδρομικής γραμμής, έβριθε από κεραμοποιεία που κατασκεύαζαν τούβλα (αρχικά συμπαγή και στη συνέχεια διάτρητα) και κεραμίδια, βυζαντινού κυρίως τύπου, εξαιρετικής ποιότητας. Η παραγωγική διαδικασία ήταν εξ ολοκλήρου χειρωνακτική.
Στο κεραμοποιείο του Πόντιου Χάρη Συμεωνίδη (Νέα Αμισός, τέλη της δεκαετίας του ’40). Ο μάστορας «Γαράπιλης» (από το χωριό Γαράπιλι της περιοχής Ακ Νταγ Ματέν του Πόντου) χτίζει το καμίνι για το ψήσιμο των τούβλων, με λάσπη που ετοιμάζει και εφοδιάζει ο Ζήσης Βασιλειάδης. Συλλογή Κατερίνας Τοπαλίδου
Στο κεραμοποιείο του Κρητικού Βασμουλάκη, στη Νέα Σεβάστεια, αρχές της δεκαετίας του ‘50. Διακρίνονται ο Σταύρος Καλτσίδης, ο Ηλίας Καλτσίδης και ο Μιχάλης Αθανασιάδης πρόσφυγες από το Καρς. Συλλογή Σταύρου Καλτσίδη
Δοξάτο, 1960, στο κεραμοποιείο του Παντελή Μαυρομιχάλη, πρόσφυγα από την Κεσσάνη Ανατολικής Θράκης, στο τμήμα κοπής κεραμιδιών (1960). Βαθμιαία, εισάγεται πλέον η εκμηχάνιση, με την πρέσα κοπής κεραμιδιών βυζαντινού τύπου, διαδικασία που απαιτούσε τη συντονισμένη εργασία πολλών εργατών. Συλλογή Παναγιώτη Καμπίτση
Ο Χρύσανθος Ρωμανίδης (πρώτος από αριστερά), στο κεραμοποιείο του στη Νέα Αμισό, ο Φώτης Κοσμίδης, ο Λεωνίδας Φραγκαλιώτης και ο Γιάννης Γεωργιάδης (άκρη δεξιά), όλοι πρόσφυγες δεύτερης γενιάς, με κοινή καταγωγή από την Αμισό του Πόντου, ενώ ετοιμάζουν το καμίνι (αρχές της δεκαετίας του ’50). Φωτογραφία Αλεξάνδρας Γεωργιάδου
(Το υλικό αυτού του άρθρου βασίζεται στο ιστορικό-φωτογραφικό λεύκωμα: Γεωργία Μπακάλη – Δημήτρης Ι. Σφακιανάκης, Η Δράμα των προσφύγων. Αφιέρωμα μνήμης, Δράμα 2019. Το αφιέρωμα στην «Εκατονταετηρίδα» γίνεται σε συνεργασία με την ιστοσελίδα Πύλη της Δράμας ή pylidramas.gr, με παράλληλη δημοσίευση)
