21 Απριλίου 1967: Μια ανεξήγητη δικτατορία

1
930

Του Τίμου Παπαδόπουλου


Αν θέλουμε να αντλήσουμε κάποια χρήσιμα διδάγματα από την 7ετία της δικτατορίας, καλό θα ήταν να καταστήσουμε ευρύτερο τον προβληματισμό γύρω από κάποια σημαντικά πολιτικά ζητήματα.
– Όπως είναι, το αν θα μπορούσε πολιτικά να προληφθεί η επέμβαση του στρατού το 1967.
– Ποιοί ήσαν οι κοινωνικοί και οικονομικοί λόγοι που υπαγόρευσαν την παθητικότητα και την ουδετερότητα ενεργειών τουλάχιστον του λαού απέναντι στο Απριλιανό καθεστώς.
– Πόσο ισχύουν οι παραπάνω αιτίες ή και έχουν επαυξηθεί σήμερα.
– Ποια ήταν με τα τότε δεδομένα η καλύτερη στάση στο «πείραμα Μαρκεζίνη».
– Ποια σοβαρά και ανησυχητικά μηνύματα εξέπεμψε το κλίμα της επιστράτευσης του 74.
– Τι σήμαινε η αδυναμία απάντησης στην τουρκική εισβολή.
– Τι επιβεβαίωσε η αδυναμία ουσιαστικής παρέμβασης της αριστεράς στις κρίσιμες ώρες της μετάβασης στο κοινοβουλευτικό καθεστώς.
Όχι, βέβαια, γιατί είναι πιθανή σήμερα μια απειλή και πάλι κατά του δημοκρατικού πολιτεύματος. Αλλά γιατί η ορθή εκτίμηση των δυνατοτήτων και των διαθέσεων του λαού, αποτελούν πάντοτε θεμελιώδη στοιχεία για τις πολιτικές επιλογές σε σοβαρά ζητήματα, όπως π.χ. της Τουρκίας και το Κυπριακό.
Η επταετία με βρήκε στην φοιτητική μου ηλικία και στην διάρκειά της, με τις εμπειρίες της ανδρώθηκα. Το κύριο δίδαγμα που μου έδωσε ήταν ότι η εκάστοτε πολιτική μας άποψη, οφείλει να στηρίζεται όσο είναι δυνατό στα αντικειμενικά δεδομένα. Πρέπει επίσης και να ανταποκρίνεται στην ευθύνη μας απέναντι σε όλους όσους τυχόν θα αφορούν οι συνέπειές της. Προσωπικοί συναισθηματισμοί, πίστες, οράματα, ιδεολογήματα ή και ιδεολογίες, λεβεντιές, πατριωτισμοί και παληκαρισμοί , έχουν λαμπρό στάδιο εφαρμογής στον ατομικό βίο του καθενός μας. Δεν τα υποτιμώ, θεμιτά και άκρως επαινετά όλα αυτά. Αλλά δεν επεμβαίνουν και δεν δημιουργούν κεκτημένα στις προσωπικές πολιτικές, στις κοινωνικές, τις οικονομικές επιλογές και γενικότερα στις σχέσεις του. Εκεί, δηλαδή, που το λογαριασμό θα τον πληρώσει αποκλειστικά ο ίδιος.
Είχα μια συμμετοχή σε όλη την περίοδο της δικτατορίας, από την πρώτη μέχρι την τελευταία μέρα. Με κόστος ψυχολογικό και συνέπειες υγείας, αλλά μέχρι εκεί. Τα διδάγματα είναι το μεγάλο κεφάλαιο που αποκόμισα. Και αυτά είναι αυτά που περιγράφω.
Η πραγματική αντίσταση στην χούντα των συνταγματαρχών ήταν μία ανέλπιστη έκρηξη οργής από εκεί που δεν το περιμέναμε.
Μετά την 21η Απριλίου, μέσα στη δικτατορία άρχισε να διαμορφώνεται ένα κίνημα αμφισβήτησης της χούντας, που στην βάση του ήταν ένα κίνημα αξιοπρέπειας κατά των καραβανάδων δικτατόρων. Εμφανίστηκαν νέες κοινωνικές πραγματικότητες. Η αμφισβήτηση και η αξιοπρέπεια διαπερνούσε κάθε πολιτική αφετηρία και ιδεολογικές αναφορές. Μια νέα συμμαχία εμφανίστηκε δυναμικά που ξεπερνούσε τις προδικτατορικές πολιτικές εμπάθειες και προκαταλήψεις. Αυτή η συμμαχία ξεπερνούσε και τις δικές μας αριστερές πολιτικές αναλύσεις. Η Μαρξιστική θεωρία περί «της πάλης των τάξεων» ήταν αδύνατον να ερμηνεύσει τη σύνθεση αυτού του νέου αντιδικτατορικού μετώπου. «Οι απάνθρωποι μηχανισμοί της χούντας ήλθαν σε σύγκρουση με τμήμα της παραδοσιακής αστικής κοινωνίας, που θεώρησε ότι το καθεστώς έθιγε κατάφορα τις αξίες της..», γράφει ο Γιώργος Βερνίκος στο βιβλίο του ‘Όταν θέλαμε να αλλάξουμε την Ελλάδα” (εκδόσεις Καστανιώτη). Γράφει επίσης «οι αστοί αμφισβητίες πέρα από την συμμετοχή τους στον αντιδικτατορικό αγώνα, συνέβαλαν στην δημιουργία μιας απροσδόκητης ευαισθησίας όλης της ελληνικής κοινωνίας..».
Αυτό το μέτωπο εκφράστηκε με το ηρωικό εγχείρημα του Παναγούλη, την εξέγερση του Πολυτεχνείου, την εξέγερση του Βασιλικού Ναυτικού, τη μετωπική σύγκρουση εκδοτικών επιχειρήσεων, τη δυναμική αντίδραση πνευματικών ανθρώπων, νέων καλλιτεχνών και ανεξάρτητων αριστερών ομάδων, που συμμάχησαν μαζί τους ξεπερνώντας δογματικές αγκυλώσεις. Αυτό ήταν το αντιδικτατορικό μέτωπο και αυτό το μέτωπο εξέφραζε την εθνική ομοψυχία. Όλοι από μόνοι τους και χωρίς καμία κομματική επέμβαση. και χωρίς καμία «υψηλή» καθοδήγηση έβγαλαν στην επιφάνεια αυτό που η χούντα έκρυβε επιμελώς. Την αντίθεση ενός κόσμου που αισθάνονταν να τους θίγει ο καραβανάδικος λαϊκισμός. Και αυτό το αίσθημα διαπερνούσε όλους τους ανθρώπους, που είχαν μία στοιχειώδη πολιτική και πολιτισμική ευαισθησία. Αυτή όμως η ομοψυχία ακύρωνε την προδικτατορική πολιτική εικόνα του διχασμού και των διαχωριστικών γραμμών, που επικρατούσαν στην χώρα.
Όταν έπεσε η χούντα, γιατί έπεσε δεν την ρίξαμε, μετά το προδοτικό πραξικόπημα στην Κύπρο και την εισβολή της Τουρκίας, η πολιτική που επικράτησε ήταν αυτή, που άφησε το πολιτικό σύστημα πριν την χούντα. Αντί της κατακτημένης ήδη εθνικής ομοψυχίας, επικράτησε πάλι η πολιτική της κομματικής μικροψυχίας. Και τότε άρχισε η παραποίηση της πολιτικής. Η σημερινή εξέλιξη του μηνύματος του πολυτεχνείου, είναι η τέλεια διαστροφή. Μια σύγχρονη κολυμβήθρα του Σιλωάμ, ένας βωμός απότισης καθολικής τιμής αλλά και σχεδόν καθολικής, επίσης, εξιλέωσης. Οι απόντες υπερθεμάτιζαν σε διχαστικά και φανατικά γεμάτα μίσος συνθήματα.
Εμφανίστηκε πάλι ο διχασμός, το μίσος και η διχόνοια ως πολιτική ιδεολογία.
Το χάος και η κατάρρευση των θεσμών και των αξιών ήταν το φυσικό αποτέλεσμα. Χαμήλωσαν οι αξίες και θέριεψε ο λαϊκισμός.
Σ’ αυτό το κλίμα της πολιτικής φθοράς και της ηθικής απαξίωσης, προστέθηκε και η οικονομική κρίση ως φυσικό επακόλουθο. Υπήρξαν μεμονωμένες φωνές από όλες τις παρατάξεις που προέβλεψαν το οικονομικό αδιέξοδο, που σήμερα ζούμε. Ακόμη και το πολύ μικρό δικό μου κόμμα της ΕΔΑ, έγκαιρα επισήμανε τα φαινόμενα της αλόγιστης οικονομικής διαχείρισης.
Σε αυτόν τον κατήφορο συνέργησαν όλα τα κόμματα ανεξαιρέτως.
Τα αρχικά ερωτήματα που αναφέρω είναι χρήσιμα για ψύχραιμη μελέτη και αναστοχασμό.
Αυτό το κείμενο απαντά μόνο σε ένα από τα θέματα που έθεσα στην αρχή του κειμένου και που πιστεύω είναι χρήσιμα για αναστοχασμό.
Τα άλλα είναι προσωπική υπόθεση του καθενός.

1 ΣΧΟΛΙΟ

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ
Captcha verification failed!
Η βαθμολογία χρήστη captcha απέτυχε. Παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας!