Τα περιστέρια περιλαμβάνονται μεταξύ των πιο όμορφων και αθώων πλασμάτων του Θεού. Δεν είναι τυχαίο ότι στα εκκλησιαστικά κείμενα το Άγιο Πνεύμα παρομοιάζεται με περιστέρι («εν είδει περιστεράς»). Αλλά ακόμη και η έκφραση «κάνει την αθώα περιστερά», που χρησιμοποιείται πάντα με ειρωνική διάθεση, προκύπτει από το πόσο άκακα είναι τα συγκεκριμένα πουλιά.
Όταν ήμουν παιδί υπήρχαν στη γειτονιά μας αρκετοί «περιστεράδες». Μέσα στις αυλές των σπιτιών τους, ή πάνω στις ταράτσες τους, είχαν φτιαγμένους «περιστερώνες» με δέκα είκοσι κομμάτια ο καθένας. Όταν ο καιρός βοηθούσε, τα «σήκωναν» στον ουρανό. Εκείνα έκαναν κύκλους καθ’ ομάδες, «βούτες», «ψηλώματα», επιταχύνσεις με απότομες αλλαγές πορείας, και οι περιστεράδες αισθάνονταν περηφάνια κι ευχαρίστηση. Όταν ήθελαν να τα κατεβάσουν, κρατούσαν στα χέρια τους μια φίντα, που πετάριζε. Τα πετούμενα ελκύονταν κι επέστρεφαν στον περιστερώνα τους. Ταΐζονταν με σπόρους και το έριχναν στον ύπνο.
Ήταν αντισυναδελφικό τότε, για να μην πούμε άτιμο, να «κατεβάσεις» στην αυλή σου «αλλοκούμασα» περιστέρια. Επίσης, ήταν αδιανόητο οι περιστεράδες να σφάξουν κάποια από τα περιστέρια τους για να τα φάνε. Γιατί τα «παγκούρια» και τα «ντουνέκια» τους συμβόλιζαν την αγάπη για την ελευθερία, την ομορφιά και τη χάρη, και εξέφραζαν εν τοις πράγμασι την αγαθή σχέση που μπορεί να κρατά ο άνθρωπος με τα άλλα πλάσματα της δημιουργίας.
Τα χρόνια όμως πέρασαν και τα περιστέρια των πόλεων μετατράπηκαν σε «αστούς» ή μάλλον σε «ζητιάνους». Κυκλοφορούν ανάμεσά μας και ταΐζονται από παιδιά και μεγάλους με υπολείμματα από σάντουιτς και μπουγάτσες, μισοφαγωμένα κουλουράκια, τηγανητές πατάτες με κέτσαπ και διάφορα άλλα. Καμιά φορά τα βλέπεις να σκαρφαλώνουν θαρρετά σε τραπεζάκια κάποιου σνακ μπαρ, στα οποία μέχρι πριν από λίγη ώρα κάποιοι έτρωγαν, για ν’ αποτελειώσουν τα υπολείμματα από τις μερίδες τους. Και όχι σπάνια τρώνε κι από τους κάδους των σκουπιδιών.
Το μέγεθός τους έχει κι αυτό αλλάξει. Μοιάζουν πιο πολύ με βαριές κότες και όχι με πετούμενα πουλιά. Αυτό συμβαίνει επειδή άλλαξε η διατροφή τους, αλλά και γιατί τα περισσότερα είναι πια περιπατητές, γι’ αυτό και πολλά πατιούνται από αυτοκίνητα. Μπορούν, βέβαια, να πετούν για τριάντα σαράντα μέτρα, για να πάνε απ’ το ένα σαντουιτσάδικο στο άλλο ή από τη μια καφετερία στην άλλη, αλλά δεν μπορούν να κάνουν χορευτικές φιγούρες στον αέρα.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι τα περιστέρια των σύγχρονων πόλεων κατάντησαν πλέον μάστιγες. Οι κουτσουλιές τους βρωμίζουν όχι μόνο πεζοδρόμια, μπαλκόνια και τέντες διαμερισμάτων, μωσαϊκά και μάρμαρα, αλλά και κεντρικούς δημόσιους χώρους, που θα έπρεπε να διατηρούνται καθαροί πάση θυσία. Στην πλατεία της Δράμας, κάτω από τα δέντρα του βόρειο-ανατολικού άκρου της, τα τσιμέντα έχουν στύψει από τις κουτσουλιές. Υπάρχουν μέρες που σιχαίνεσαι να πατήσεις. Αλλά και στις γειτονιές, όπου κι αν αφήσει κανείς το αυτοκίνητό του, το βρίσκει έπειτα βρωμισμένο από τις ακαθαρσίες τους που, αν δεν καθαριστούν αμέσως, διαβρώνουν τα χρώματα και τις λαμαρίνες των αυτοκινήτων. Όλη αυτή η κατάσταση έχει επιπτώσεις αισθητικές και οικονομικές, πέραν της ρύπανσης και της πιθανότητας για μετάδοση ασθενειών στους ανθρώπους.
Φταίνε όμως τα αθώα πουλιά γι’ αυτή την κατάντια τους; Βεβαιότατα όχι! Από τη μια έλειψαν οι φυσικοί εχθροί τους (π.χ. αρπακτικά πτηνά που, όσο υπήρχαν μονοκατοικίες με αυλές, έβρισκαν καταφύγιο στα δέντρα τους). Από την άλλη, φταίμε οι άνθρωποι που όχι μόνο επιτρέψαμε στα περιστέρια να αναπαραχθούν ανεξέλεγκτα, αλλά συνεχίζουμε να τα ταΐζουμε, όπου κι αν τα συναντούμε. Πίνουμε καφέ στις καφετέριες, τα περιστέρια τριγυρνούν στα πόδια μας κι εμείς τους ρίχνουμε κουλουράκια και ξηρούς καρπούς. Τρώνε τα παιδιά μας γαριδάκια στο ζαχαροπλαστείο κι εμείς τα ενθαρρύνουμε να δίνουν και στα περιστέρια.
Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα που, ας σημειωθεί, είναι διεθνές και ιδιαίτερα έντονο σε πόλεις με σημαντικά μνημεία σε κεντρικές θέσεις (π.χ. καθεδρικοί ναοί, πινακοθήκες, μουσεία); Αφενός με το να γίνουν οι πόλεις πιο καθαρές, για να μην αποτελούν τα σκουπίδια πρόσφορη τροφή για τρωκτικά και περιστέρια. Αναφέρεται ότι ο δήμος του Σικάγου, στην προσπάθεια να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της παρουσίας αρουραίων, αναγκάστηκε να βελτιώσει δραστικά την αποκομιδή των απορριμμάτων. Ως αποτέλεσμα, περιορίστηκε και ο αριθμός των περιστεριών.
Αφετέρου, με το να ενημερώσουν οι δήμοι τους δημότες ότι απαγορεύεται το τάισμα των περιστεριών σε κεντρικούς δημόσιους χώρους. Ναι στο τάισμα περιστεριών στο Πάρκο και τον Δημοτικό Κήπο, αλλά όχι στις πλατείες, τις καφετέριες, τα σνακ μπαρ και τους παιδότοπους της πόλης. Μια τέτοια απαγόρευση θα αποσυμφορήσει από περιστέρια το κέντρο της πόλης. Και η έλλειψη τροφής θα καταπολεμήσει την αύξηση του πληθυσμού τους.
Κάποιοι παλιότερα είχαν προτείνει την εγκατάσταση γερακιών εντός των πόλεων, σε σημεία όπου υπήρχαν πολλά περιστέρια, κάτι όμως που στερείται στοιχειώδους ευαισθησίας. Εκτός τούτου, όπου κι αν εφαρμόστηκε, δεν απέδωσε.
Οι πιο γνωστές περιπτώσεις λήψης μέτρων κατά των περιστεριών είναι της Πλατείας Τραφάλγκαρ στο Λονδίνο και της Πλατείας του Αγίου Μάρκου στη Βενετία. Σε αυτές οι αντίστοιχοι δήμοι, μετά πολλές συζητήσεις και διαμαρτυρίες κυρίως από πωλητές σπόρων, αποφάσισαν την αυστηρή απαγόρευση του ταΐσματός τους, με επιβολή προστίμων προς τους παραβάτες.
Στην Ελλάδα κάνουμε πως δεν βλέπουμε το πρόβλημα. Ίσως, όμως, έχει φτάσει η ώρα να μας απασχολήσει σοβαρά το πρόβλημα του υπερπληθυσμού των περιστεριών εντός των πόλεών μας. Και εννοούμε, φυσικά, να εφαρμοστούν λύσεις έξυπνες και πολιτισμένες, χωρίς σκληρότητα κι απανθρωπιά. Μένει να δούμε αν αυτοί, που πρέπει να λάβουν τα μέτρα, θα επιδείξουν για την αντιμετώπιση του προβλήματος φαντασία και αποτελεσματικότητα. Περιμένουμε και θα δούμε!
Β. Α.
